اختلالات مغزی مختلفی وجود دارد که می تواند ناشی از بیماری، ژنتیک یا آسیب باشد. اختلالات نورولوژیکی، تمام عملکرد مغز و سیستم عصبی و سایر سلول های رابط این اعضا را تحت تاثیر خود قرار می دهد. هر کدام با خطرات، تشخیص و درمان متفاوتی همراه است که در این مقاله آنها را بررسی کرده ایم.

علت ابتلا به انواع بیماری های نورولوژیکی

• علل خاص مشکلات عصبی و بیماری های نورولوژیکی متفاوت است، اما می تواند شامل اختلالات ژنتیکی، ناهنجاری ها یا اختلالات مادرزادی، عفونت ها، شیوه زندگی یا مشکلات بهداشت محیطی از جمله سوء تغذیه، آسیب مغزی، آسیب نخاعی یا آسیب عصبی باشد.
• گاهی اوقات سلول های عصبی بر اثر عاملی مانند عفونت به صورت مستقیم آسیب می بینند اما در اغلب موارد، آسیب سلولی به صورت غیر مستقیم بر اثر بیماری های عروقی یا متابولیسمی است که بر ارگان های اصلی بدن مانند قلب، کلیه، ریه ها یا کبد اثر می گذارند.
• بسیاری از اختلالات عصبی شناخته شده وجود دارد، برخی نسبتاً شایع، اما بسیاری نادر. اختلالات عصبی از نظر پزشکی به اختلالاتی گفته می شود که بر مغز و همچنین اعصاب موجود در سراسر بدن انسان و نخاع تأثیر می گذارد. ناهنجاری های ساختاری، بیوشیمیایی یا الکتریکی در مغز، نخاع یا سایر اعصاب می تواند منجر به طیف وسیعی از علائم شود. نمونه هایی از علائم عبارتند از فلج، ضعف عضلانی، هماهنگی ضعیف، از دست دادن حس، تشنج، گیجی، درد و تغییر سطح هوشیاری.

انواع بیماری های نورولوژیک مغز

1. صرع: یک بیماری مغزی است که افراد مبتلا به آن معمولا تشنج های مکرر و بدون تحریک اولیه را تجربه می کنند. این تشنج ها به دلیل اختلال در فعالیت الکتریکی مغز رخ می دهد و به طور موقت سیستم پیام رسانی بین سلول های مغز را مختل می کند.
2. آلزایمر: بیماری آلزایمر یک بیماری مغزی پیش رونده و غیر قابل برگشت است که به آرامی حافظه و قدرت تفکر را از بین برده و حتی توانایی انجام کارهای ساده را از فرد می گیرد. بیماری آلزایمر به آرامی شروع می شود. این بیماری در وهله اول قسمت هایی از مغز که کنترل حافظه و زبان را به عهده دارند دربر می گیرد.
3. میگرن: یک بیماری شایع عصبی است که باعث درد شدید می شود و احساس تپش در یک طرف سر ممکن است چندین ساعت طول بکشد و ممکن است تا چند روز ادامه یابد. معمولا شامل سردرد همراه با استفراغ، حساسیت به نور، بو یا صدا، سرگیجه، اختلالات بینایی و سوزن سوزن شدن یا بی حسی صورت، دست ها یا پاها است.
4. پارکینسون: این بیماری پس از آلزایمر معمول ترین بیماری مخرب اعصاب به شمار می رود. به طور مختصر می توان گفت بیماری پارکینسون یکی از انواع بیماری های نورولوژیک است که فرد مبتلا به آن به تدریج توانایی جسمی و روحی خود را از دست داده و در صورت عدم انتخاب راهکار درمانی مناسب با سرعت بیشتری بر شدت علائم آن افزوده می شود.
5. ام اس: بیماری فلج چند گانه یا ام اس (MS) یک مشکل مغزی و نخاعی است. این بیماری می تواند علائم مختلفی را برای بیمار ایجاد کند. در اکثر موارد، در ابتدا عوارض بیماری ام اس به تناوب ایجاد شده و بر طرف می شوند. با گذشت زمان، بعضی از این علائم ماندگار شده و می توانند ناتوانی فرد را به همراه داشته باشند.

تشخیص بیماری های نورولوژیک مغز

شایع ترین روش ها و تست های تشخیصی بیماری های نورولوژیک مغز به شرح زیر است:

• سی تی اسکن: این روش بیشترین کمک را به بررسی ضایعات سیستم حرکتی بدن انسان به خصوص استخوان ها می کند. از ترکیب تصویر اشعه ایکس و تکنولوژی کامپیوتری برای تولید تصاویری افقی یا سطح مقطعی از بدن استفاده می شود. امروزه استفاده از سی تی اسکن جزء جدایی ناپذیر در تشخیص و حتی درمان بسیاری از بیماری ها شده است.
• نوار مغزی (EEG): ثبت دیجیتالی یا کاغذی سیگنال های امواج مغزی است. مغز انسان یک ارگانیسم الکتروشیمیایی است. فعالیت الکتریکی نورون های مغزی به سطح جمجمه می رسند. این فعالیت الکتریکی بسیار ضیف و در حد میکروولت است. دستگاه EEG از طریق الکترودهای متصل به جمجمه، این فعالیت را ثبت و در قالب امواج مغزی نشان می دهد.
• اسکن ام آر آی (MRI): ام آر آی یکی از روش های پیشرفته تصویربرداری پزشکی است. با استفاده از این روش می توان تصویر بافت های درونی بدن را دید و از آن طریق مشکلات و بیماری های اعضاء بدن را تشخیص داد.
• تست های تشخیصی عملکرد الکتریکی (الکترودیاگنوزیس): این روش شامل نوار عصب و عضله و تست هدایت عصبی می شود. در این تست ها، اختلالات عضلانی و نورون های حرکتی تشخیص داده شده و ارزیابی می شوند.
• اسکن پت یا توموگرافی انتشار پوزیترون (PET): این اسکن با استفاده از تکنولوژی کامپیوتری انجام می شود و تصاویری از فعالیت مغزی به دست می دهد. در این تست، گلوکزی که با ماده رادیواکتیو علامت گذاری شده است به بدن بیمار تزریق می شود و سپس میزان حضور این گلوکز در مغز اندازه گیری خواهد شد.
• آنژیوگرافی: در آنژیوگرافی مغز از یک رنگ مخصوص (مواد کنتراست) و اشعه ایکس استفاده می کنند تا جریان خون از طریق مغز را بررسی کنند.
• آزمایش مایع مغزی نخاعی: آزمایش مایع مغزی نخاعی، تستی است که برای تشخیص شرایطی که بر سیستم عصبی مرکزی تاثیر می گذارند، مورد استفاده قرار می گیرد.
• اولتراسوند (همان سونوگرافی): امواج اولتراسونیک توسط دستگاه TCD از طریق یک پروب کوچک که روی جمجمه بیمار گذاشته می شود و به رگ های خونی مغز می رسد. این امواج پس از برخورد با شریانهای خونی بر اساس میزان و سرعت جریان خون توسط دستگاه TCD به صورت تصویر و صدا برگردانده می شود و روی مانیتور دستگاه سونوگرافی داپلر مشخص میشوند.
• نوروسونوگرافی: در این روش از امواج صوتی با فرکانس بسیار بالایی استفاده می شود که به پزشک این امکان را می دهد که سیستم عصبی از جمله مغز، طناب نخاعی و دیگر ساختارهای عصبی را بررسی کند.

روش های درمان بیماری های نورولوژیک مغز

درمان بیماری ها یا اختلالات مرتبط با سیستم عصبی و بیماری های نورولوژیک مغز نیز ممکن است شامل موارد زیر باشد:

داروهایی که احتمالاً توسط پمپ دارو داده می شوند (مانند داروهایی که برای افراد مبتلا به اسپاسم شدید عضلانی استفاده می شوند) نوع دارویی که برای درمان بیمار تجویز می شود به نوع بیماری او بستگی دارد.

• برخی از داروهای پرکاربرد در درمان اختلالات سیستم عصبی:

1. داروهای مؤثر بر دوپامین مانند لوودوپا نیز معمولا برای درمان بیماری هایی مانند پارکینسون تجویز می شوند تا خشکی بدن و لرزش را کمتر کنند.
2. داروهای کورتیکاستروئید که اغلب برای درمان بیماری ام اس تجویز میشوند که می توانند به کاهش التهاب در بدن کمک کنند.

• توانبخشی و فیزیوتراپی پس از آسیب یا سکته مغزی :

1. ایجاد تغییراتی در سبک زندگی برای پیشگیری یا کم کردن عوارض و تأثیرات بیماری
2. انجام فیزیوتراپی برای کنترل برخی از علائم و بازیابی عملکردهای حرکتی بدن کنترل درد

• درمان های رفتار شناختی (سی بی تی):

یک نوع روان درمانی سی بی تی است که می تواند در آگاهی نسبت به افکار منفی یا نادرست کمک کند تا شما بتوانید وضعیت خود را واضح تر دیده و به روش های مؤثرتری نسبت به آن واکنش نشان دهید. سی بی تی ممکن است به آموزش چگونگی مدیریت بهتر استرس در موقعیت های مختلف نیز مؤثر باشد.

1. تحریک عمیق مغز و نخاع
2. جراحی ستون فقرات

نسخه اصلی مطلب علت ابتلا به انواع بیماری های نورولوژیکی را در سایت دکتر بیژن فروغ بخوانید.

---