اسکولیوز یک انحنای جانبی ستون فقرات است که اغلب در نوجوانان تشخیص داده می شود. در حالی که اسکولیوز می تواند در افراد مبتلا به بیماری هایی مانند فلج مغزی و دیستروفی عضلانی رخ دهد، علت اکثر اسکولیوزهای دوران کودکی ناشناخته است.
اکثر موارد اسکولیوز خفیف هستند، اما برخی از منحنی ها با رشد کودکان بدتر می شوند. اسکولیوز شدید می تواند ناتوان کننده باشد. انحنای شدید ستون فقرات می تواند مقدار فضای درون قفسه سینه را کاهش دهد و عملکرد صحیح ریه ها را دشوار کند.

آیا بیماری اسکولیوز خطرناک است؟

این می تواند افراد در هر سنی را تحت تاثیر قرار دهد، از نوزادان تا بزرگسالان، اما اغلب در کودکان 10 تا 15 ساله شروع می شود. اسکولیوز می تواند با درمان بهبود یابد، اما معمولاً نشانه چیز جدی نیست و اگر خفیف باشد، همیشه نیازی به درمان نیست. اکثر موارد اسکولیوز خفیف هستند، اما برخی از منحنی ها با رشد کودکان بدتر می شوند. اسکولیوز شدید می تواند ناتوان کننده باشد. انحنای شدید ستون فقرات می تواند مقدار فضای درون قفسه سینه را کاهش دهد و عملکرد صحیح ریه ها را دشوار کند.

انواع اسکولیوز:

انواع مختلفی از اسکولیوز و علل انحنای ستون فقرات وجود دارد. چهار نوع اصلی اسکولیوز عبارتند از:

• اسکولیوز ایدیوپاتیک: یکی از شایع ترین اشکال اسکولیوز است. ایدیوپاتیک یعنی علت آن ناشناخته است. شناخته شده است که در خانواده ها وجود دارد، اما هنوز هیچ ژن مسئول شناسایی نشده است. اسکولیوز ایدیوپاتیک در سه گروه سنی نوزادان (کوچکتر از سه سال)، کودکان (سه تا 10 سال) و نوجوانی (بیش از 10 سال) دیده می شود. شایع ترین گروه سنی، گروه سنی نوجوانان است. به نظر می رسد کودکان مبتلا به اسکولیوز ایدیوپاتیک در اوایل زندگی خود کاملاً سالم و بدون هیچ گونه بیماری استخوانی یا مفصلی هستند.
• اسکولیوز مادرزادی: به دلیل نقایص مادرزادی در ستون فقرات است و اغلب با سایر نقایص اندام همراه است.
• اسکولیوز عصبی عضلانی: به دلیل از دست دادن کنترل اعصاب یا عضلات حمایت کننده از ستون فقرات است. علل شایع این نوع اسکولیوز فلج مغزی و دیستروفی عضلانی است.
• اسکولیوز دژنراتیو: ممکن است در اثر دژنراسیون دیسک ها (که مهره ها را جدا می کند) یا آرتریت در مفاصلی که آنها را به هم پیوند می دهد، ایجاد شود. برخلاف سه نوع اول که در دوران کودکی وجود دارد، این نوع اسکولیوز در اواخر زندگی اتفاق می افتد.

اسکولیوز به دلیل حمل اجسام سنگین (مانند کیف های سنگین مدرسه روی یک شانه)، ورزش یا فعالیت های بدنی، وضعیت نامناسب ایستادن یا خوابیدن، یا کمبود کلسیم در رژیم غذایی ایجاد نمی شود.

علت اسکولیوز چیست؟

پزشکان نمی دانند چه چیزی باعث شایع ترین نوع اسکولیوز می شود، اگرچه به نظر می رسد که عوامل ارثی را شامل می شود، زیرا این اختلال گاهی اوقات در خانواده ها دیده می شود. انواع کمتر شایع اسکولیوز ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:

• برخی از شرایط عصبی عضلانی، مانند فلج مغزی یا دیستروفی عضلانی
• نقایص مادرزادی که بر رشد استخوان های ستون فقرات تأثیر می گذارد
• جراحی قبلی روی دیواره قفسه سینه در دوران کودکی
• آسیب یا عفونت ستون فقرات
• ناهنجاری های نخاعی

شایع ترین علائم اسکولیوز چیست؟

علائم اسکولیوز بسته به شدت انحناها می تواند بسیار متفاوت باشد. در موارد خفیف، علائم ممکن است صرفا جنبه زیبایی داشته باشند و می توانند شامل موارد زیر باشند:

1. تفاوت قابل مشاهده در ارتفاع باسن و شانه
2. یک یا هر دو باسن برآمده یا به میزان قابل توجهی بالا هستند
3. شانه های ناهموار ممکن است یک یا هر دو تیغه شانه بیرون بزند
4. سر درست بالای وسط لگن نیست
5. عدم تقارن بین ارتفاع قفسه سینه در دو طرف
6. خط کمر ناهموار به نظر می رسد
7. تغییرات در ظاهر یا بافت پوست روی ستون فقرات، تغییراتی مانند فرورفتگی، لکه های مودار یا ناهنجاری های رنگی
8. تمام بدن به یک طرف خم می شود

موارد جدی تر اسکولیوز ممکن است باعث موارد زیر شود:

• کمر درد
• ناتوانی در ایستادن
• پا درد، بی حسی یا ضعف به دلیل رادیکولوپاتی یا فشار روی اعصاب در ستون فقرات کمری
• کاهش قد در بزرگسالان
• اختلال عملکرد روده یا مثانه در موارد شدیدتر

تشخیص اسکولیوز

در حالی که ستون فقرات وقتی از پهلو به آن نگاه می شود دارای انحنای طبیعی است، وقتی به صورت مستقیم به آن نگاه می شود، نباید هیچ انحنای ظاهری داشته باشد. اغلب پس از مراجعه به پزشک برای کمردرد، تشخیص اسکولیوز را دریافت خواهید کرد. یک مطالعه اخیر نشان داد که تقریباً 40 درصد از نوجوانان مبتلا به اسکولیوز با کمردرد مواجه شدند. با این حال، همیشه اینطور نیست. از آنجایی که این وضعیت به مرور زمان بدتر می شود، کودکان و کسانی که در مراحل اولیه هستند و دارای انحنای خفیف هستند، اگر به موقع درمان شوند، کمتر دچار علائم می شوند.
برای بزرگسالان و جوانان، معاینات منظم مهم است. با این حال، اگر ستون فقرات شما همچنان در حال رشد باشد، آنها بیشتر خواهند بود. آنها همچنین از بیماران زن می پرسند که آیا از آخرین ملاقات خود قاعدگی داشته اند، زیرا شروع قاعدگی یک دختر نشان می دهد که رشد او کاهش یافته است. پزشک همچنین با استفاده از اسکولیومتر معاینه فیزیکی انجام می دهد تا مشخص کند که آیا انحنای ستون فقرات شدیدتر شده است یا خیر.

غربالگری:

در طول این نوع آزمایش معمول، پزشکان مراقب هرگونه عدم تقارن بین برجستگی تیغه شانه هستند. به این معنی که یک تیغه شانه بیشتر از دیگری بیرون زده است. همچنین ارتفاع شانه و باسن. اگر ستون فقرات شما نرمال است، باید بتوانید یک خط افقی بین بالای شانه های خود و خطی دیگر روی کمر خود بکشید. اگر اسکولیوز دارید، آن خطوط مورب خواهند بود.

معاینه بدنی:

اگر غربالگری اولیه شما هر گونه نگرانی را ایجاد کند، پزشک شما را با ابزاری به نام اسکولیومتر معاینه می کند. در حالی که از کمر به سمت جلو خم می شوید و زانوهایتان صاف است، بالاتنه تان موازی با زمین است و دست هایتان آویزان است، پزشک اسکولیومتر را در بالای پشتتان در بیشترین چرخش یا برجسته ترین ناحیه دنده ها یا کمرتان قرار می دهد. سپس از اسکولیومتر برای تعیین زاویه انحنا استفاده می کنند.

تصویربرداری:

اگر معاینه بالینی پزشک نشان داد که شما به اسکولیوز مبتلا هستید، مرحله بعدی تصویربرداری است.

• اشعه ایکس:

برای گرفتن عکس رادیوگرافی ایستاده معمولاً باید به کلینیک رادیولوژی مراجعه کنید. متخصص آنها را بررسی می کند تا منحنی ها را اندازه گیری کند، مکان دقیق آنها را مشخص کند، و هرگونه تغییر دژنراتیو را شناسایی کند، به ویژه در بیمار بزرگسالی که ممکن است وضعیت آنها به تدریج در طول زمان بدتر شده باشد. متخصص شما همچنین به دنبال یافته های دیگری مانند اسپوندیلولیستزی یا اسپوندیلوز خواهد بود.

• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI):

ام آر آی بسیار کمتر از اشعه ایکس استفاده می شود، اما اگر معاینه فیزیکی شما ناهنجاری های عصبی را نشان دهد، اگر درد متوسط تا شدید دارید یا شکل منحنی شما غیر معمول است، ممکن است نشان داده شود.

درمان اسکولیوز

درمان اسکولیوز با بریس:

بریس یکی از رایج ترین گزینه های درمانی برای اسکولیوز است زیرا ممکن است انحنا را بدون جراحی ستون فقرات برطرف کند. با این حال، گاهی اوقات، منحنی بیش از حد شدید است و بریس به اندازه کافی کمک نمی کند. در چنین شرایطی، می توانید برای اصلاح انحنا، جراحی اسکولیوز انجام دهید.هدف بریس به حداقل رساندن پیشرفت انحنای شماست و قرار است تا زمانی که رشدتان متوقف شود پوشیده شود. اکثر آنها بسته به انحنای شما و نوع بریس به گونه ای طراحی شده اند که 16 تا 23 ساعت در روز از آنها استفاده شود. در حالی که انحنای ستون فقرات شما در حالی که آن را می پوشید کاهش می یابد، به احتمال زیاد پس از خارج شدن از آن به اندازه اصلی خود باز می گردد. اگر شما تصمیم بگیرید که بریس بهترین گزینه برای شماست، هر چهار تا شش ماه یکبار برای معاینه به پزشک مراجعه خواهید کرد.

درمان اسکولیوز با ورزش:

توانایی شما برای شرکت در برخی از ورزش ها بسته به شدت انحنا و میزان درد شما ممکن است محدود باشد. گفتنی است، در حالی که ورزش برای بهبود اسکولیوز ثابت نشده است، اما می تواند به مدیریت علائم در بیماران در تمام سنین کمک کند.
ورزش هایی مانند تقویت و کشش مرکزی و همچنین فعالیت های کم ضربه از جمله شنا و دوچرخه سواری معمولا توصیه می شود. اینکه آیا می توانید با خیال راحت در تمرین های تاثیرگذارتر مانند دویدن و کیک بوکسینگ شرکت کنید، بستگی به میزان درد شما دارد.

درمان اسکولیوز با فیزیوتراپی:

فیزیوتراپی ممکن است شامل تمرینات درمانی، آموزش بیومکانیک، آب درمانی و یا هر یک از روش های ذکر شده در زیر باشد.

• روش شروت

به گفته دکتر لونر،روش شروت می تواند به کند کردن پیشرفت اسکولیوز، به ویژه در بیمارانی با انحنای کوچکتر کمک کند. با استفاده از این روش، فیزیوتراپیست شما را در یک سری تمرینات شخصی آموزش می دهد که به بازگشت ستون فقرات به موقعیت خنثی تری کمک می کند. هدف این تمرینات چرخاندن، کشیدگی و تثبیت ستون فقرات در یک صفحه سه بعدی با تقویت عضلات خاص در اطراف ستون فقرات و در نیم تنه در حالی که عضلات دیگر را کشش می دهد.

تنفس یکی از جنبه های کلیدی روش شروت است. با استفاده از تکنیک خاصی به نام تنفس زاویه ای چرخشی، هدف چرخاندن ستون فقرات است که به تنفس اجازه می دهد تا به بازسازی قفسه سینه و بافت نرم اطراف کمک کند. فیزیوتراپیست هایی که گواهینامه پیشرفته را در این روش دریافت می کنند، بر آموزش بیماران چگونه اصلاحات وضعیتی را به طور مستقل انجام دهند و در فعالیت های روزمره زندگی با وضعیت صحیح قرار بگیرند، تمرکز می کنند. آنها همچنین به بیماران و خانواده هایشان در مورد اسکولیوز و منطق پشت درمان آموزش می دهند.

• درمان های غیرفعال

علاوه بر یک برنامه ورزشی خانگی، فیزیوتراپ شما ممکن است از تعدادی تکنیک دیگر نیز استفاده کند، مانند:

1. درمان دستی با استفاده از دستان آنها، PT شما مفاصل شما را به حرکت در می آورد و عضلات شما را کشش می دهد تا دامنه حرکتی شما را بهبود بخشد و درد را کاهش دهد.
2. تحریک الکتریکی این روش که با نام E-stim یا تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS) نیز شناخته می شود، جریان الکتریکی بدون درد را به اعصاب خاصی از طریق پوست شما می رساند تا دامنه حرکتی را بهبود بخشد و درد را کاهش دهد.
3. انتشار میوفاشیال . این نوعی ماساژ است که به سفتی در فاسیا یا بافت همبند که از عضلات، استخوان ها و اندام های شما پشتیبانی می کند، می پردازد.
4. سونوگرافی. در طی این روش بدون درد، PT شما ابتدا یک ژل را روی پوست شما اعمال می کند تا سطحی بدون اصطکاک ایجاد کند و سپس با یک پروب اولتراسوند روی ناحیه آسیب دیده می رود تا گردش خون و التهاب را بهبود بخشد و درد را کاهش دهد.
5. یخ و گرما درمانی. فناوری پایین و استفاده آسان در خانه، یخ و گرما به تقویت گردش خون، مبارزه با التهاب و بهبود دامنه حرکتی کمک می کند. یک مانع (مانند حوله) بین بسته گرما یا سرد قرار می گیرد تا از پوست شما محافظت کند.

• مدیریت درد

علاوه بر فیزیوتراپی و انجام ورزش منظم همانطور که در بالا ذکر شد، راهبردهای غیرجراحی دیگری نیز وجود دارد که می تواند به مدیریت درد کمک کند، از جمله:

1. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID)
2. ماساژ دادن
3. تزریقاتی مانند بلوک های عصبی، تزریق استروئید اپیدورال و فرکانس رادیویی
4. فرسایش عصبی کاندیدهای درمان تزریقی عموماً کسانی هستند که تشخیص بیماری دژنراتیو دیسک را نیز دارند.

• جراحی اسکولیوز

جراحی به طور کلی گزینه خوبی برای کسانی است که اقدامات محافظه کارانه تری را امتحان کرده اند و کیفیت زندگی آنها به دلیل درد کمر و یا پا و عدم تعادل ستون فقرات که تحرک و توانایی آنها را برای شرکت در فعالیت های روزمره محدود می کند به خطر می افتد. جراحی ممکن است برای کودکان یا نوجوانان با انحنای شدید و بزرگسالان مبتلا به اسکولیوز ایدیوپاتیک یا دژنراتیو مناسب باشد.

• فیوژن ستون فقرات

فیوژن ستون فقرات تهاجمی ترین و رایج ترین درمان جراحی اسکولیوز است. برای تثبیت بخشی از ستون فقرات از استخوان قسمت دیگری از بدن شما (به نام اتوگرافت) یا از جسد یا یک جایگزین استخوان مصنوعی (که هر دو به عنوان آلوگرافت شناخته می شوند) استفاده می کند. در حالی که این روش جدید نیست، بسیاری از جراحان در حال حاضر از استراتژی های چندوجهی خلاقانه استفاده می کنند که منجر به نتایج بهتر می شود. اینها شامل نظارت بر نخاع و ریشه عصبی در حین جراحی، جراحی رباتیک با هدایت GPS و استفاده از ترانگزامیک اسید در طول جراحی برای محدود کردن از دست دادن خون و کاهش زمان جراحی است.

• اتصال بدن مهره ای

این روش جراحی توراکوسکوپی کم تهاجمی که به عنوان اصلاح اسکولیوز قدامی نیز شناخته می شود، برای بیماران کودکانی که ستون فقرات آنها هنوز در حال رشد است مناسب است و در آگوست 2019 مورد تایید FDA قرار گرفت.در طی این روش، جراح شما برش های کوچکی را در پهلوی شما ایجاد می کند که از طریق آن پیچ ها و لنگرها را روی مهره های متعدد در امتداد جنبه محدب منحنی ستون فقرات شما قرار می دهد. سپس یک بند ناف قوی و انعطاف پذیر به سخت افزار متصل می شود و با کشش مناسب سفت می شود تا انحنای شما اصلاح شود.

• ApiFix

به گفته دکتر لونر، ApiFix که به عنوان حواس پرتی دینامیکی خلفی نیز شناخته می شود، «برای بیماران نابالغ اسکلتی و همچنین بیماران بالغی که دیگر در حال رشد نیستند، تأیید شده است».

در طی این روش توراکوسکوپی کم تهاجمی، جراح شما برش های کوچکی در امتداد ستون فقرات شما ایجاد می کند که از طریق آن سه پیچ و دستگاهی را که به صورت عمودی در امتداد ستون فقرات شما قرار می گیرد، قرار می دهد. سپس پیچ ها برای اصلاح انحنای ستون فقرات در حین جراحی جغجغه دار می شوند و می توان آنها را پس از جراحی برای اصلاحات بیشتر تنظیم کرد. همچنین یک نوآوری اخیر، Apifix در سپتامبر 2019 مورد تایید FDA قرار گرفت.

نسخه اصلی مطلب اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات چیست و چگونه درمان می شود؟ را در سایت دکتر احمد شکرچی زاده بخوانید.

---