بیضه ها نقش حیاتی در تولیدمثل و هورمون های مردانه ایفا می کنند. این غدد داخل کیسه ها و خارج بدن آویزان هستند. بیضه ها برخلاف سایر ارگان بدن فاقد ماهیچه و عضلات هستند در نتیجه بیشتر در معرض صدمات، ضربه و آسیب قرار می گیرند. آسیب دیدن بیضه درد توان فرسا، کبودی، تورم و حتی ناباروری را در موارد شدید به دنبال دارد. بیضه ها به دلیل اسفنجی بودن در اکثر موارد بخشی از ضربه وارده را جذب می کنند، بدون این که آسیب جدی ببینند. پارگی بیضه نوع نادری از آسیب بیضه است که در صورت وارد شدن ضربه مستقیم به بیضه یا فشرده شدن بیضه به استخوان های سخت شرمگاهی رخ می دهد. این نوع آسیب دیدگی باعث می شود خون به داخل کیسه بیضه ترشح کند و عوارض جدی چون ناباروری اقایان را ایجاد می کند. ارزیابی به موقع آسیب و درمان مناسب نتایج مثبتی به همراه خواهد داشت.

علت ضربه به بیضه

ضربه چاقو، گلوله و یا ضربات توپ می توانند به بیضه ها آسیب برساند. این ضربات ممکن است باعث پاره شدن قسمتی از بیضه و یا تمام بیضه شده و یا حتی در برخی موارد موجب از دست دادن بیضه ها گردند.

برخی از شایع ترین علل آسیب بیضه ها عبارتند از:

• آسیب های ورزشی
• حوادث رانندگی
• حوادث دوچرخه سواری
• سر خوردن و افتادن
• ضرب وشتم
• حوادث در شرکت های صنعتی
• صدمات وارده در محل کار
• استفاده نادرست از ابزار کاری سنگین
• بی دقتی درحرکات و رفتار

علائم ضربه به بیضه

اولین نشانه آسیب به بیضه ها و یا کیسه بیضه ها درد شدید است. درد در اطراف بیضه ها ممکن است به دلیل عفونت و یا تورم اپیدیدیم (اپیدیدیمیت) باشد. از آنجایی که اپیدیدیم دارای دیواره بسیار نازکی است هر نوع عفونت و یا آسیبی موجب قرمزی و تورم آن می شود. اگر اپیدیدیمیت درمان نشود در موارد نادر جریان خون به بیضه ها مسدود شده و در نتیجه باعث از دست دادن بیضه ها می گردد.

انواع آسیب های وارده به بیضه

تروما بیضه می تواند باعث بروز مشکلات زیادی شوند. به این علت که بیضه ها از بافت های مختلفی ساخته شده اند. کیسه بیضه همچنین از ساختارهای دیگری تشکیل شده که به بیضه متصل اند.

آسیب های بیضه شامل:

• بریدگی یا شکستگی: ضربه یا آسیب می تواند منجر به بریدگی و پارگی بافت سخت محافظت کننده ی اطراف بیضه شده و در نهایت به بیضه هم آسیب وارد شود. این واقعه بریدگی و یا شکستگی بیضه نام دارد.
• کوفتگی: زمانی که بر اثر تصادف رگ های خونی بیضه آسیب می بینند، منجر به بروز کوفتگی می شود. کوفتگی با خونریزی و کبودی همراه است.
• پیچ خوردگی: لوله ای که طناب منوی دارد، حاوی رگ های خونی است و از سمت شکم به بیضه ها می رسد. آسیب به کیسه بیضه، می تواند منجر به پیچ خوردگی این طناب منوی شود. پیچ خوردگی بیضه گاهی خود به خود و بدون اینکه ضربه و یا آسیبی وارد شود، رخ می دهد.
• هماتوسل: این واقعه زمانی رخ می دهد که خون زیر لایه ی محافظت کننده ی اطراف بیضه جمع می شود.
• تغییر مکان: برخی از تصادفات منجر می شوند که بیضه به جایی خارج از کیسه بیضه منتقل شوند. ممکن است بیضه در شکم، نزدیک استخوان شرمگاهی دور آلت تناسلی و یا دیگر نقاط اطراف کیسه بیضه تغییر مکان دهد. این واقعه معمولاً در تصادفات رانندگی با موتور سیکلت رخ می دهد.
• التهاب مجاری اپیدیدیم: ترومای بیضه می تواند منجر به آسیب به اپیدیدیم، التهاب و یا عفونی شدن آن شود. اپیدیدیم یک لوله پیچ خورده است که اسپرم ها را مدتی بعد از خروج از بیضه در خود نگه می دارد.
• عفونت: گاز گرفتگی توسط حیوانات هم می تواند باعث عفونت کیسه بیضه شود.
• جداشدگی کامل پوست: در این نوع از آسیب، کیسه بیضه کاملاً کنده می شود ؛ مانند زمانی که سعی می کنید تا چسب را از دست خود جدا کنیم.

تشخیص آسیب بیضه

1. ارزیابی بالینی
2. سونوگرافی (برای آسیب بیضه)
3. یورتروگرافی رتروگراد (برای بررسی آسیب های اندام تناسلی مردان با احتمال برگشت منی به مجرای ادرار)

زمان مراجعه به پزشک

مراجعه در موارد زیر الزامی است:

• هر گونه آسیب به کیسه بیضه
• کبودی یا تورم کیسه بیضه
• مشکل در ادرار و یا ادرار خونی
• تب بعد از آسیب

درمان آسیب دیدگی بیضه

در صورتی که آسیب دیدگی خفیف باشد از درد بیضه به مرور زمان کاسته می شود و خود به خود درمان می شود و جای نگرانی ندارد اما در صورتی که آسیب وارد شده به بیضه شدید باشد باید به پزشک مراجعه نمایید. در صورتی که آسیب وارد شده بر بیضه باعث پیچ خوردگی بیضه شود برای درمان معمولاً جراحی باید صورت گیرد. در صورتی که ضربه وارده شده به بیضه بسیار شدید باشد جراح، کیسه بیضه را به منظور بخیه زدن پوشش روی بیضه بازمی کند. ممکن است در حین جراحی بخشی از بیضه یا گاهی تمام آن برداشته شود. در صورتی که کیسه بیضه در اثر یک تصادف آسیب شدیدی دیده باشد به منظور ترمیم پوست بیضه، پوست لازم از بخش های دیگری از بدن گرفته می شود.

در صورتی که آسیب وارد شده بر بیضه کم باشد روش هایی برای درمان ارائه شده است که در زیر به آنها اشاره شده است:

1. خودداری کردن از انجام دادن فعالیت های سنگین و استراحت کردن کافی
2. استفاده از کمپرس یخ بروی کیسه بیضه
3. مصرف مسکن برای کاهش درد و التهاب
4. مصرف آنتی بیوتیک به منظور جلوگیری از بروز عفونت

پیشگیری از آسیب بیضه

نمی توان از تمام آسیب دیدگی های بیضه پیشگیری کرد، با این حال با رعایت توصیه های زیر بهتر می توانید از بیضه ها محافظت کنید:

1. هنگام ورزش کردن از بیضه بند استفاده کنید. اگر در ورزش یا فعالیتی مانند مسابقه بیسبال یا ورزش های رزمی شرکت می کنید که احتمال دارد در طول آن ضربه شدیدی به بیضه ها وارد شود، کاپ محافظ را نیز فراموش نکنید. از اندازه بودن کاپ مطمئن شوید و آن را به خوبی روی آلت و بیضه ها قرار دهید.
2. بستن کمربند ایمنی وسایل نقلیه موتوری را فراموش نکنید.
3. هنگام دوچرخه سواری و موتورسواری احتیاط کنید.
4. هنگام کار با ماشین آلات و دستگاه هایی که ممکن است پوست یا لباستان به آنها گیر کند، مواظب باشید. در طول کار با این دستگاه ها لباس گشاد نپوشید و کمربندتان را سفت ببندید. تمام توصیه های ایمنی را به دقت رعایت کنید.

نسخه اصلی مطلب آیا ضربه به بیضه باعث ناباروری میشود؟ را در سایت دکتر امیر بهنام فر بخوانید.

---