انگشت چنگالی و چکشی نوعی بدشکلی دردناک در انگشتان پا می باشند که در اثر آن، انگشت یا انگشتان پا خمیدگی غیرعادی پیدا می کنند و شبیه به پنجه جانوران می شوند. ورم مفاصل و آسیب عصبی ناشی از دیابت می تواند عضلات پا را ضعیف کند و منجر به انگشت چنگالی یا چکشی شود. این عارضه اگر درمان نشود بدتر می شود و ممکن است در طول زمان تبدیل به یک ناهنجاری دائمی در پا گردد.

انگشتان چنگالی و چکشی، به وضعیتی گفته می شود که انگشتان به سمت موقعیت عجیب خم شده اند. آنها ممکن است عجیب و غریب به نظر برسند یا صدمه بزنند یا هر دو. این مشکلات انگشتان پا تقریبا همیشه در چهار انگشت کوچکتر رخ می دهد، نه انگشت بزرگ. انگشت چنگالی پا یا چکشی ممکن است به صورت مادرزادی وجود داشته باشد یا اینکه بعدها به مرور زمان ایجاد شود. این بیماری اگر شدید نباشد مشکلی ایجاد نمی کند اما سبب ناراحتی در پا شده و در موارد شدید سبب درد و مشکل راه رفتن می شود و ظاهر نامناسبی نیز ایجاد می کند.

انگشت چکشی

انگشت چکشی به طرف کف زمین در وسط مفصل انگشت خمیده است. این باعث برآمده شدن قسمت میانه مفصل انگشت می شود.این عارضه معمولا انگشت دومی را تحت تاثیر قرار می دهد. انگشت های چکشی اغلب با پینه های شست پا رخ می دهند.

انگشت چنگالی

انگشت چنگالی پا اغلب چهار انگشت کوچک تر را در یک زمان تحت تاثیر قرار می دهد. انگشتان پا بر روی مفصلی که در آن انگشتان پا و پا به هم برخورد می کنند خم می شوند. آنها در مفاصل میانی و در مفاصل نزدیکترین نوک انگشتان پا خم می شوند. این عارضه باعث می شود که انگشتان پا به سمت کف حلقه شوند.

عوامل موثر در بروز انگشت چکشی یا چنگالی

نکته ی مهم این است که کفش های تنگ شایع ترین علت این مشکلات پا هستند. زنان بیشتر از مردان آسیب می بینند، زیرا بیشتر احتمال دارد کفش های نوک باریک یا پاشنه بلند بپوشند. اغلب مشکلات انگشت چنگالی و چکشی با دیگر عارضه ها مانند دیابت، آرتریت روماتوئید، سکته مغزی یا آسیب به پا یا مچ پا مرتبط هستند که در ادامه به توضیح این عوامل خواهیم پرداخت.

علل انگشت چنگالی پا

عوامل مختلفی مانند جراحی یا آسیب قوزک باعث چنگالی شدن پا می شوند. آسیب عصب می تواند باعث ضعیف شدن عضلات پا و در نتیجه خم شدن انگشتان شود. التهاب یکی دیگر از مواردی است که باعث چنگالی شدن انگشتان می شود.در بخش زیر اختلالاتی که باعث چنگالی شدن انگشتان می شود ذکر شده است:

• آرتریت روماتوئید:یک اختلال خود ایمنی است که باعث می شود سیستم ایمنی به بافت ها و مفاصل سالم حمله کند. در نتیجه مفاصل ملتهب و بدشکل می شوند.
• اختلال دماغی:اختلالی است که بر حجم عضله تاثیر می گذارد و باعث شل یا سفت شدن شدید آن می شود. این اختلال می تواند در پی رشد غیر طبیعی مغز قبل از تولد یا آسیب آن در طی زایمان ایجاد شود.
• دیابت:هنگامی که به علت تولید ناکافی انسولین یا مقاومت بدن به انسولین، سطح قند خون بالا رود فرد دچار دیابت می شود. آسیب عصب، به ویژه عصب پا، می تواند به دیابت ارتباط داشته باشد.
• بیماری شارکو-ماری-توث:اختلال ژنتیکی نادری است که بر سیستم عصبی تاثیر می گذارد و منجر به تضعیف و بدشکلی پا و انگشتان می شود.
• سکته:هنگامی که به علت وجود لخته خون یا ضعیف بودن رگ های خونی، به قسمتی از مغز خون رسانی نشود فرد دچار سکته می شود. سکته باعث آسیب جدی عصب می شود و بر عضلات بدن مانند عضله پا تاثیر می گذارد.در برخی موارد، علل چنگالی شدن پا هرگز شناسایی نمی شود.

معایب انگشتان چکشی و چنگالی

علاوه بر عجیب و غریب به نظر رسیدن، انگشتان چکشی، چنگالی و مالت ممکن است:

• پیدا کردن کفش های مناسب را سخت می کنند.
• انگشتان به کفش می مالند. شما ممکن است در جایی که انگشت خم شده به انگشت دیگر یا کفش فشار وارد می کند، یا جایی که نوک انگشت زمین را لمس می کند، دچار پینه یا میخچه شوید.
• در موارد شدیدتر، این مشکلات انگشتان پا بر روی تعادل شما تاثیر می گذارند و راه رفتن را سخت می کنند.

درمان انگشت چکشی و چنگالی

در طول معاینه فیزیکی، پزشک پای شما را بررسی می کند تا ببیند که مفصل انگشت پا ثابت یا قابل انعطاف است. مفصلی که کمی حرکت دارد گاهی اوقات می تواند بدون جراحی صاف شود. مفصل ثابت معمولا به جراحی نیاز دارد.

اگر قصد داشتن جراحی برای اصلاح مشکل خود را دارید، ممکن است موارد زیر لازم باشند:

• اشعه ی ایکس برای تصمیم گرفتن پزشک برای اینکه چه نوع جراحی بیشتر مفید خواهد بود.
• در صورتی که به نظر برسد که پای شما جریان خون ضعیف دارد، تست جریان خون، که ممکن است شامل سونوگرافی داپلر باشد.
• آزمایش عصب در صورتی که پزشک شما فکر می کند که مشکلات عصبی در پا دارید. اگر این مورد باشد، ممکن است لازم باشد به یک پزشکاعصاب، پزشک متخصص در مغز، ستون فقرات و مشکلات عصبی مراجعه کنید.

درمان از طریق جراحی و انواع آن

به طور کلی، جراحی تنها برای مشکلات شدید انگشت پا مورد استفاده قرار می گیرد. در صورتی که درمان های دیگر درد شما را کنترل نکنند، اگر انگشتان شما فعالیتتان را محدود کنند یا اگر نمی توانید مفصل انگشت پا را حرکت دهید، ممکن است به جراحی احتیاج داشته باشید. برای مشکلات انگشت ثابت، پزشکان اغلب رو ی استخوان ها عمل جراحی انجام می دهند. پزشکان اغلب می توانند مشکلات انگشت قابل انعطاف را با حرکت تاندون ها برای آزاد شدن تنش و فشار روی مفصل درمان کنند و امکان صاف شدن انگشت را فراهم می کنند.

از انواع جراحی می توان به متد های زیر اشاره کرد:

• حذف بخشی از استخوان انگشت پا. این روش قطع سر استخوان انگشت یا مفصل سازی نامیده می شود.
• حذف بخشی از مفصل و فراهم کردن امکان رشد استخوان ها با یکدیگر. این روش ادغام مفصل یا خشک کردن مفصل نامیده می شود.
• برش بافت های حمایتی یا حرکت تاندون ها در مفصل انگشت پا
• گرفتن یک ایمپلنت انگشت پا برای جایگزینی یک مفصل خمیده یا صاف کردن یک انگشت
• در موارد نادر، حذف انگشت پا (قطع عضو)

معمولا بیمار پس از جراحی باید از کفش طبی مخصوص استفاده کند. کفش های طبی مخصوص این بیماران دارای کف چوبی و سفتی است که با ممانعت از خمیدگی انگشتان، از انگشتان محافظت می کند. پس از اینکه انگشتان شروع به بهبودی کرد، پایه ها در آورده می شوند (حدود 2 تا 4 هفته بعد از عمل).

بیمار پس از عمل به مدت یک هفته باید از بانداژ یا پوشش مخصوصی بر روی پاها استفاده کند. معمولا بخیه ها بعد از 10 تا 14 روز کشیده می شوند. با این حال، اگر جراح از نخ بخیه که جذب می شوند استفاده کند، نیازی به کشیدن بخیه ها نیست.

سایر راه های درمانی

تشخیص زود هنگام و درمان برای جلوگیری از بدتر شدن پای چنگالی بسیار مهم است. انگشت چنگالی پا علاوه بر ایجاد درد در انگشتان پا و زخم شدن آن ها ، زیبایی پاها را تا حد زیادی کاهش میدهد. درمان انگشت چنگالی شبیه به درمان انگشت چکشی بوده و از تجهیزات ارتوپدی مانند اسپلینت و انواع خاصی از کفی طبی استفاده می شود. مزیت استفاده از این روش این است که علاوه بر هزینه ی کم ، بیمار قادر به استفاده از آن در هر موقعیت و حتی درهنگام استفاده از کفش می باشد.

کفش خود را عوض کنید. کفش هایی که در قسمت پنچه دارای فضای باز هستند، و پاشنه های کوتاه و پشتیبانی های قوس خوبی دارند را انتخاب کنید.

از محصولاتی استفاده کنید که انگشت پا را ضربه گیری می کنند یا پا را در موقعیت راحت تری قرار می دهند، مانند خز کورموش، تیوب های پا، پشتیبان های قوس پا، با سایر کفش های طبی .

نکات قابل توجه

• مواظب هرگونه پینه یا میخچه در پا باشید.
• داروهای ضد درد بدون نسخه مانند استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن مصرف کنید. قبل از مصرف این داروها با پزشک خود مشورت کنید. تمام دستورالعمل های روی برچسب را بخوانید و آن را دنبال کنید.

نسخه اصلی مطلب درمان اصلاحی انگشت چنگالی یا چکشی پا را در سایت دکتر بیژن فروغ بخوانید.

---