قبل از جراحی زانو چه اقداماتی لازم است؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

افرادی که نیاز به جراحی تعویض مفصل زانو پیدا می کنند معمولا بین 6 تا 12 هفته قبل از عمل، از زمان آن آگاه میشوند. در این مدت افراد میتوانند کارهایی را انجام دهند که احتمال موفقیت جراحی را بالا ببرد. مطالعات نشان میدهد که افرادی که قبل از جراحی تعویض مفصل زانو، به انجام حرکات ورزشی جهت تقویت عضلات خود تحت می پردازند پس از جراحی، درد کمتری را احساس نموده و عملکرد زانوی جدید پس از جراحی بهتر از سایرین است. باید توجه داشت که این به معنای کاهش طول دوره ی بستری در بیمارستان، کاهش هزینه های درمانی و یا بهبود کیفیت زندگی پس از جراحی نیست. در ادامه به بیان راهکارهایی می پردازیم که قبل از جراحی تعویض مفصل زانو بهتر است انجام گیرند.

اقدامات قبل از جراحی تعویض مفصل زانو

آزمایشات قبل از جراحی

قبل از جراحی لازم خواهدبود تا آزمایشاتی جهت بررسی قند خون و بررسی عفونت های لثه و دندان صورت بگیرد.

کاهش و یا قطع کردن مصرف برخی داروها

دو هفته قبل از جراحی تعویض مفصل زانو، توصیه می شود تا مصرف برخی داروها قطع گردد. باید توجه داشت که نظر نهایی در این زمینه را باید پزشک خود فرد ارائه نماید. این داروها شامل موارد زیر هستند:
آسپرین، وارفارین، داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن، ادویل، داروهای غیر استروئیدی و سایر داروهای ضد انعقاد خون، استروئیدها و سایر داروهایی که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می کنند. به طور کلی در صورتی که فرد بیمار داروی خاصی را مصرف می کند لازم است نسبت به مصرف آنها قبل از عمل با پزشک خود مشورت کند.

قطع کردن یا کاهش مصرف تنباکو

با توجه به اینکه نیکوتین می تواند با فرایند ترمیم پس از جراحی تعویض مفصل زانو تداخل ایجاد کند توصیه می شود تا مصرف آن دو هفته قبل از جراحی قطع گردد. همچین سیگار و تنباکو احتمال ایجاد عفونت پس از جراحی را افزایش داده و خطر ایجاد لخته های خونی و ترومبوز وریدی را افزایش می دهند.

مشورت با متخصصین سایر حوزه های پزشکی در مورد بیماری های زمینه ‎ای

در صورتی که فرد بیمار، دچار بیماری های جانبی مانند دیابت یا بیماری های قلبی باشد، باید با پزشک خود در مورد جراحی تعویض مفصل زانو مشورت نموده و از تایید نهایی آنان اطمینان حاصل کند.

کاهش یا قطع مصرف الکل

در صوتی که فرد مشروبات الکلی استفاده می کند نیاز خواهد بود تا چند روز قبل از جراحی، مصرف آن را قطع کند. مصرف مواد الکی می تواند فرایند بیهوشی را دچار اختلال کند.

گزارش بروز بیماری

در صورتی که فرد دچار بیماری هایی مانند سرماخوردگی، تب، آنفلوانزا، بروز علائم هرپس و ... گردد لازم خواهدبود تا با پزشک خود در مورد بروز این موارد مشورت نماید.

ایجاد آمادگی های لازم در منزل

برای اینکه پس از جراحی فرد دچار مشکلا دست وپاگیر نباشد، بهتر است تا قبل از عمل مواردي را كنترل و مشكلات احتمالي را رفع نمايد. در صورتي كه تنها زندگي مي كند بايد مشكلات مربوط به تغذيه در منزل و حمل و نقل را قبل از جراحي رفع نمايد تا پس از جراحی دچار مشکل نشود. ابزار مربوط به دستشویی و نیز محل مناسب برای طی کردن دوران پس از جراحی مانند تخت مناسب نیز باید قبل از جراحی تامین شده باشند.

مراقبت های پس از جراحی زانو

مراقبت های مربوط به دوران بستری در بیمارستان:

در این مدت به دلیل بیهوشی یا مصرف دارو های ضد درد ممکن است فرد دچار تنفس سطحی گردد. گرچه این فرایند یک فرایند طبیعی است اما در صورتی که منجر به کلابس یا روی هم خوابیدن ریه شود می تواند منجر به پنومونی در فرد شود که بسیار خطرآفرین است. بنابراین برای جلوگیری از این فرایند فرد باید نفس های عمیق و کافی در طی روز داشته باشد.
فردی که جراحی تعویض مفصل زانو بر روی او صورت گرفته است، قبل از خروج از بیمارستان باید اطلاعات کافی را در مورد شرایط خود و مواردی که لازم است رعایت کند از پزشک متخصص خود دریافت نماید. سعی شود تا سوالات و ابهامات بطور کامل رفع شوند.

از هنگام خروج از بیمارستان تا سه هفته ی بعد

داروهای تجویزشده توسط پزشک باید به صورت دقیق مصرف شوند. برخی از این داروها ضد انعقاد خون هستند. در صورتی که لخته های خونی از محل جراحی حرکت کنند می توانند با ایجاد مانع در رگ های قلب یا ریه، خطرات جبران ناپذیری همچون ادم ریه یا سکته و در نهایت مرگ را ایجاد کنند. میتوان از کفش های ضد تورم و جوراب های ضد واریس نیز بهره برد. علائم خطر ایجاد لخته ی خون شامل احساس درد در ساق پا، ایجاد و نیز پیشروی تورم در قوزک یا ساق پا، قرمزی و حساسیت به لمس در زیر و یا بالای زانو است. حرکت دادن پا و زانو بلافاصله پس از جراحی می تواند با افزایش جریان خود مانع تورم و ایجاد لخته گردد.

علائم ادم ریه نیز شامل کوتاه شدن ناگهانی تنفس، ایجاد درد ناگهانی در قفسه سینه و در موضعی در قفسه سینه پس از سرفه است. در صورت بروز این علائم حتما به پزشک متخصص اطلاع داده شود. همچنین میزان فعالیت افراد نیز باید کنترل شده باشد. این مسئله بنا به نظر پزشک متخصص باید تعیین و به بیمار اطلاع داده شود. بخیه های مربوط به جراحی در بخش بیرونی پس از چند هفته برداشته می شوند اما بخیه های درون بافتی نیازی به برداشته شدن نخواهندداشت. از خیس کردن محل زخم تا زمانی که زخم بطور کامل خشک نشده است و دهانه ی آن باز است خودداری شود.

بادکردگی بعد از جراحی فرایندی طبیعی است که طی روزهای هفتم تا دهم پس از جراحی به بیشترین حد خود میرسد. با گذاشتن یک بالشت زیر مچ یا ساق پا در هنگام درازکشیدن، می توان ارتفاع پا را بالاتر از ارتفاع قلب نگه داشت و به رفع شدن سریعتر این مشکل کمک کرد. بالشت را نباید زیر زانو قرار داد. استفاده از کمپرس یخ بر روی موضع به مدت 20 دقیقه و سه تا چهار بار در روز می تواند به کاهش بادکردگی پا کمک کند. در صورتی که درد در ساق پا افزایش یابد بهتر است فرد با پزشک خود مشورت نماید.

در این مدت احتمال بروز عفونت نیز وجود دارد. از جمله علائم بروز عفونت میتوان به تب، لرز، افزایش قرمزی و حساسیت به لمس در اطراف زخم زانو و افزایش درد زانو هم در حال فعالیت و هم در حال استراحت اشاره کرد. در صورت بروز این علائم نیز حتما باید با پزشک متخصص مشورت نمود. پس از جراحی میزان انرژی فرد کاهش می یابد. با برقراری تعادل بین میزان استراحت و ورزش های توصیه شده، می توان این شرایط را بهبود بخشید.
احساس درد، سفتی در زانو و ناراحتی امری عادی پس از جراحی است. برنامه های توصیه شده توسط پزشک به رفع این مشکلات کمک می کنند.

تمایل به غذاخوردن در این مدت کاهش می یابد. استفاده از وعده های غذایی مقوی و سالم برای بهبود سریع تر و بازیابی فعالیت روزانه بسیار ضروری می باشد. نوشیدن 6 تا 8 لیوان مایعات نیز برای بازگشت سریع تر به زندگی عادی ضروری است. داروهای ضد درد می توانند موجب بروز یبوست شوند. برای مدیریت این شرایط حتما با پزشک مشورت گردد. ممکن است پوست اطراف محل جراحی تعویض مفصل زانو بی حس شود. این مسئله جای نگرانی ندارد و با گذشت زمان بهبود می یابد. در صورتی که با گذر زمان بهبودی حاصل نشود یا فرد احساس کند شرایط رو به وخامت است حتما با پزشک متخصص مشورت شود.

داروهای تجویزشده باید در موعد مقرر و برنامه ی زمانی منظم استفاده شوند و نباید برای مصرف دارو منتظر بروز درد بود. در صورتی که فرد آگاهی داشته باشد که طی فعالیت، درد زانوی او بیشتر می شود بهتر است از داروهای ضد درد خود قبل از فعالیت استفاده کند. روشهای غیردارویی مانند استراحت، گوش دادن به موسیقی، تغییر شکل استراحت، پیاده روی و تفریحاتی مانند مطالعه و تماشای فیلم نیز می توانند به کاهش درد کمک کنند.
در این مدت باید از هرگونه آسیب فیزیکی مانند زمین خوردن یا فشار اضافی بر زانو جلوگیری کرد. برای این کار استفاده از ابزار کمکی مانند عصا و واکر مفید خواهدبود.

سه تا شش هفته پس از جراحی

در طی این مدت لازم است تا به برنامه ی ورزشی تجویزشده توسط پزشک بصورت منظم عمل گردد. وجود درد، ناراحتی، سفتی زانو و بادکردگی در این مدت یک فرایند طبیعی است. در صورتی که این مشکلات با گذشت زمان کاهش می یابند، جای نگرانی نیست. برای کاهش سریعتر درد می توان از کمپرس یخ و بالانگه داشتن پا نسبت به قلب نیز استفاده کرد. اما در صورتی که افزایش می یابند بهتر است در سریع ترین زمان ممکن از نظرات پزشک متخصص استفاده شود.

در طی این مدت ممکن مشکلات خواب برای فرد ایجاد شوند. برای حل این مشکلات از خوابیدن بیش از اندازه در طی روز خودداری شود، برنامه ی خواب و بیداری فرد مشخص و منظم باشد، قبل از خواب از مصرف مایعات خودداری شود و از استرس قبل از خواب نیز پرهیز شود. در صورتی که مشکل خواب آزاردهنده باشد بهتر است از نظرات پزشک متخصص استفاده شود. در این دوره ممکن است فرد بدون ابزار کمکی بتواند به حرکت بپردازد که توصیه می شود این فرایند زیر نظر پزشک متخصص باشد.

در مورد از سرگیری رانندگی و فعالیت های جنسی باید با پزشک متخصص مشورت شود. در صورتی که فرد امکان فعالیت های جنسی را داشته باشد بهتر است تا 6 هفته ی اول پس از جراحی فرد غیرفعال در رابطه باشد. در طی این مدت بسته به نوع شغل، معمولا ممکن است تا فرد کار خود را از سر بگیرد.

ده تا دوازه هفته پس از جراحی

در این مدت فرد قادر خواهدبود تا اکثر فعالیت های روزانه و معمول خود را از سر بگیرد که البته باید زیر نظر پزشک متخصص باشد.
از فعالیت هایی مانند پریدن، دویدن و ورزش های هوازی خودداری شود زیرا فشار زیادی به زانو وارد می کنند.
قبل از انجام هرگونه فعالیت جدید حتما با پزشک مشورت شود.

سه تا شش ماه پس از جراحی

در این مدت در صورتی که پزشک متخصص تایید نماید می توان به برنامه های مربوط به دندانپزشکی پرداخت. قبل از این مدت، به دلیل خطر ایجاد عفونت از این کار اجتناب می شود.

شش ماه تا یکسال پس از جراحی

بیشتر درد مربوط به جراحی تعویض زانو در این مدت از بین میرود. ممکن است کمی بادکردگی در قسمت پایین پا وجود داشته باشد. همچنین ممکن است فرد هنگام بالا یا پایین رفتن از پله یا نشستن طولانی مدت دچار احساس ناراحتی و درد شود. لازم است تا برای رفع این مشکل فعالیت های استاندارد و منظم در برنامه ی روزانه ی فرد گنجانده شود. در طول تمام مدت پس از جراحی، از انداختن وزن اضافی بر زانوها باید خودداری نمود. در طول این مدت از فعالیت های سنگینی مانند فوتبال، تنیس و بسکتبال خودداری شود.