رادیوگرافی پانورکس یکی از پیشرفته ترین و مهم ترین روش های تصویربرداری در دندان پزشکی است که تصویری جامع از دندان ها، فک ها و ساختارهای اطراف آن ها ارائه می دهد. این تکنیک، با توانایی نمایش دندان ها در یک نمای کامل و بدون نیاز به چندین عکس جداگانه، به دندان پزشکان کمک می کند تا مشکلات مختلف دندانی، فکی و حتی ساختارهای اطراف دهان را شناسایی کرده و درمان های دقیق تری ارائه دهند. از تشخیص پوسیدگی ها و مشکلات فکی گرفته تا ارزیابی قبل از درمان های ارتودنسی و جراحی، رادیوگرافی پانورکس نقش کلیدی در برنامه ریزی درمانی ایفا می کند. در این مقاله به بررسی کامل رادیوگرافی پانورکس پرداخته و در انتها به موضوعاتی مانند هزینه رادیوگرافی پانورکس و تفاوت پانورکس با OPG خواهیم پرداخت.

رادیوگرافی پانورکس چیست؟

رادیوگرافی پانورکس، که به آن پانورامیک هم گفته می شود، یک روش تصویربرداری است که تصویر کلی از تمام دندان ها، فک ها و ساختارهای اطراف آن ها در یک تصویر واحد ارائه می دهد. این نوع رادیوگرافی به دندانپزشکان و پزشکان این امکان را می دهد تا مشکلات مختلفی مانند دندان های نهفته، بیماری های لثه، کیست ها و تومورها را به راحتی شناسایی کنند. رادیوگرافی پانورکس به دلیل امکان مشاهده بخش های زیادی از فک در یک تصویر، یکی از روش های غیرتهاجمی و موثر در تشخیص مشکلات دندان و فک است.

رادیوگرافی پانورامیک چیست؟

رادیوگرافی پانورامیک همان رادیوگرافی پانورکس است و همانطور که از نامش پیداست، تصویری از پانوراما یا نمای کامل فک و دندان ها به دست می دهد. این نوع تصویربرداری برای بررسی سلامت دندان ها، استخوان های فک و مشکلات احتمالی مانند شکستگی، عفونت، تومور، یا مشکلات مفصل فک استفاده می شود. رادیوگرافی پانورامیک به ویژه برای برنامه ریزی درمان های ارتودنسی و قبل از جراحی های دندان مفید است.

اجزای دستگاه پانورکس

این دستگاه شامل یک بازوی افقی که منبع ایکس ری بوده و یک محفظه که حاوی فیلم می باشد که در مقابل یکدیگر قرار می گیرند. جمجمه ی بیمار ما بین این منبع ایکس ری و محفظه قرار می گیرد و تصویربرداری شروع می شود. این دستگاه علاوه بر دندان، آرواره ها و فک انسان را نیز پوشش می دهد. این دستگاه حرکت چرخشی دارد و در یک مسیر مشخص حرکت نموده و به تهیه رادیوگرافی از دهان و دندان می پردازد. دستگاه پانورکس دقت بالایی در تصویربرداری داشته و به پزشک جهت تشخیص بیماری کمک می نماید. حسگرهای این دستگاه از نوع حسگرهای دستگاه های سی تی اسکن می باشد.

مزایای رادیولوژی پانورکس

• پوشش کامل دندان ها و استخوان صورت
• دوز پایین تابش اشعه به بیمار
• راحتی انجام پروسه بر روی بیمار (قرار نگرفتن هیچگونه فیلمی در دهان بیمار)
• توانایی استفاده از آن در بیمارانی که نمی توانند دهان خود را باز کنند به طور مثال در اثر trismus
• نیاز به مدت زمان بسیار کوتاه برای ثبت تصاویر
• راحتی ذخیره سازی اطلاعات نسبت به روش های سنتی

نکته مهم آنکه در هنگام استفاده از این دستگاه بیمار باید یک دندان گیر پلاستیکی را گاز بگیرد بطوری که همه دندانها نمایان شود سپس دستگاه دور سر او چرخیده و اشعه ایکس ری به مدت مشخصی می تابد. درکل کمتر از یک دقیقه این فرآیند زمان می برد. دستگاه پانورکس کمک زیادی به پزشک جهت تشخیص دقیق بیماری می دهد و باعث می شود دندان پزشک محل دقیق پوسیدگی را مشخص و مانع از پیشروی آن گردد.

از دیگر امکانات تخصصی دستگاه میتوان به موارد زیر اشاره کرد :

تصویری که با دستگاه پانورکس معمولی گرفته می شود معمولا جهت دیدن یک نمای کلی از هر دو فک و تعداد دندانها و ریشه های نهفته در فک می باشد اما در دستگاههای پانورکس دیجیتال وضوح تصویر با بزرگنمایی به قدری بالاست که همانند گرافی پری اپیکال ( تک دندان ) طول ریشه تمامی تک دندانها را به وضوح مشاهده کرد و با این مفهوم که میتوان از کلیه دندانها با یکبار تاباندن اشعه گرافی پری اپیکال ( تک دندان ) تهیه نمود.
از دیگر قابلیت های تخصصی، اندازه گیری دقیق پوسیدگی هر دندان برای درمانهای ترمیم و عصب کشی است.
همچنین طول ریشه نیز در درمانهای ایمپلنت و ارتودنسی حائز اهمیت است که با استفاده از این دستگاه قابلیت اندازه گیری و مشاهده آنلاین توسط پزشک معالج وجود دارد.

کاربرد رادیولوژی پانورکس

• تشخیص دندان های عقل پنهان و برنامه ریزی جراحی شایع ترین مورد استفاده از این دستگاه مشخص نمودن دندان عقل و آسیب آن به فک
• تشخیص نبود استخوان پریودنتال و درگیری پری اپیکال
• ردیابی منشاء درد دندان
• ارزیابی های لازم برای قرارگیری ایمپلنت دندانی
• ارزیابی ارتودنسی، قبل و بعد از اعمال آن
• تشخیص ناهنجاری های پیشرفته مانند کروبوبیسم، دیسپلازی cleido cranial
• سرطان مرتبط با فک
• اختلالات TMJ و anlylosis
• تشخیص osteosarcom ،ameloblastoma، renal osteodystrophy موثر بر فک ها و hypophosphatemia
• تشخیص و ارزیابی قبل و بعد از جراحی ناهنجاری های دهان و فک و صورت برای مثال شکستگی های dentoalveolar و فک پایین
• سنگ های غدد بزاقی (Sialolithiasis)
• سایر تشخیص ها و نیازهای درمانی

هزینه رادیوگرافی پانورکس

هزینه رادیوگرافی پانورکس می تواند بسته به چندین عامل متفاوت باشد، از جمله موقعیت جغرافیایی، تجهیزات استفاده شده، و تخصص کلینیک یا دندان پزشک. همچنین، ممکن است بیمه ها بخشی از هزینه ها را پوشش دهند. به طور کلی، برای اطلاع دقیق تر از هزینه ها، توصیه می شود با کلینیک یا دندان پزشک خود تماس بگیرید تا هزینه مربوط به منطقه و خدمات ارائه شده را دریافت کنید.

فرق پانورکس با OPG

پانورکس و OPG در واقع به یک نوع رادیوگرافی اشاره دارند که تصویر کلی از دندان ها و فک ها را ارائه می دهند. تفاوت اصلی این دو در نام گذاری است. در حقیقت، "OPG" مخفف "Orthopantomogram" است که به همان رادیوگرافی پانورامیک گفته می شود. در نتیجه، هیچ تفاوت فنی یا عملکردی بین پانورکس و OPG وجود ندارد و تنها اصطلاحات متفاوتی برای اشاره به یک روش تصویربرداری مشابه هستند.

پانورکس و سفالومتری چیست؟

پانورکس و سفالومتری هر دو روش های تصویربرداری در دندانپزشکی و ارتودنسی هستند که برای بررسی وضعیت استخوان ها، دندان ها و مفاصل فکی مورد استفاده قرار می گیرند. پانورکس یا رادیوگرافی پانورامیک تصویری وسیع از دندان ها، فک ها و ساختارهای اطراف آن ها ارائه می دهد که می تواند مشکلات مختلفی مانند دررفتگی مفصل فک، دندان های نهفته، یا بیماری های دهان و دندان را شناسایی کند.

سفالومتری یک نوع خاص از رادیوگرافی است که برای بررسی وضعیت استخوان های صورت و اندازه گیری دقیق نسبت ها در استخوان ها و دندان ها به کار می رود. این روش به خصوص در برنامه ریزی درمان های ارتودنسی و جراحی های فک بسیار کاربرد دارد. در واقع، سفالومتری بیشتر برای ارزیابی موقعیت فک ها نسبت به یکدیگر و نسبت آن ها با سایر قسمت های صورت استفاده می شود.

توموگرافی پانورامیک OPG چیست؟

توموگرافی پانورامیک OPG (Orthopantomogram) یک نوع پیشرفته از رادیوگرافی پانورامیک است که تصاویری از دندان ها، فک ها و سایر ساختارهای اطراف آن ها در یک نمای دو بعدی ایجاد می کند. تفاوت اصلی OPG با رادیوگرافی پانورامیک معمولی در دقت بالاتر و توانایی آن در شبیه سازی تصویر سه بعدی از ساختارهای دندان و فک است. این روش بیشتر در تشخیص بیماری ها و مشکلات دندان و فک استفاده می شود و به دندانپزشکان کمک می کند تا اطلاعات دقیق تری برای درمان های تخصصی مانند ایمپلنت ها، درمان های ارتودنسی و جراحی های فک به دست آورند.

نسخه اصلی مطلب رادیوگرافی پانورکس؛ همه آنچه باید بدانید را در سایت دکتر غلامرضا سیف بخوانید.

---