معمولا تشخیص عوامل ایجاد کننده درد های کمر و ستون فقرات مشکل است . به همین دلیل اولین اقدام پزشکان در برخورد با بیمارانی که درد کمر و ستون فقرات دارند انجام رادیولوژی یا ام آر آی است تا از این طریق بتوانند عامل ایجاد کننده درد را شناسایی کنند. در این مطلب سعی می کنیم نحوه انجام رادیولوژی کمر که یکی از اصلی ترین راه های تشخیص درد های کمر و ستون فقرات است را شرح دهیم .

رادیولوژی چیست و چگونه انجام می شود ؟

در رادیولوژی از اشعه ایکس ، که همانند نور نوعی از تشعشعات می باشد ، استفاده می شود . بخش های مختلف بدن در مواجهه با اشعه ایکس طیفی از سفید تا سیاه را تشکیل می دهند . به این صورت که بافت های متراکم مانند استخوان ها در تصاویر به رنگ سفید هستند . بافت هایی که تراکم کمتری دارند مانند عضلات و اندام ها در تصاویر همانند سایه های خاکستری به نظر می رسند و قسمت هایی که اشعه ایکس از هوا عبور می کند مانند ریه ها ، در تصاویر به رنگ سیاه دیده می شود.

از رادیولوژی ستون فقرات برای یافتن بیماری ها و جراحات مربوط به دیسک یا مفاصل ستون فقرات استفاده می شود . این بیماری ها شامل شکستگی ها ، عفونت ها ، در رفتگی ها و ... می باشد . همچنین از رادیولوژی کمر برای بررسی انحنای ستون فقرات و نواقص نخاعی استفاده می شود . مباحث آناتومیک ستون فقرات به چهار بخش تقسیم می شود. بر این مبنا، رادیولوژی ستون فقرات نیز چهار نوع رایج دارد که به شرح زیر است :

1. رادیولوژی ستون فقرات گردنی : تصویر برداری از مهره های گردنی شامل ۷ مهره اول (C1_C7) در ستون فقرات می باشد که بلافاصله بعد از جمجمه آغاز و در بالای مهره های قفسه سینه تمام می شود .
2. ستون فقرات توراسیک یا قفسه سینه ای : دراین حالت ، تصویر برداری از ۱۲ مهره ی ناحیه ی قفسه ی سینه(T1_T12) انجام می شود ، که بین مهره های گردنی و مهره های کمری قرار گرفته اند .
3. رادیولوژی ستون فقرات کمری خاجی : دراین حالت ، تصویر برداری از ۵ مهره ناحیه کمری که بخش انتهایی ستون فقرات را تشکیل می دهند انجام می شود . در افرادی ممکن است تعداد این مهره ها ۶ عدد باشد .
4. رادیولوژی ساکروم : دراین حالت ، تصویر برداری از استخوان ساکروم یا خاجی که در پایین ستون مهره های کمر و در زیر آخرین مهره کمر قرار گرفته است انجام می شود .

در بین روشهای گفته شده رادیولوژی مهره های گردن و مهره های کمری خاجی از متداول ترین روش ها هستند .

رادیولوژی کمر چگونه انجام میشود؟

رادیولوژی کمر توسط تکنسین رادیولوژی انجام می شود . تصاویر رادیولوژی توسط رادیولوژیست مورد بررسی قرار می گیرد . در حین تصویر برداری لازم است هرگونه طلا و جواهرات که در مسیر اشعه ایکس قرار می گیرد را از بدن خود خارج کنید . بسته به ناحیه ای که تصویر برداری از آن انجام می شود ، ممکن است لازم باشد بخشی از لباستان را در بیاورید . معمولا ۳ تا ۵ تصویر از بدن گرفته می شود . در حین تصویر برداری باید بی حرکت دراز بکشید ، درغیر این صورت تصویر مات می شود .

لازم به ذکر است که شما هیچ گونه درد یا ناراحتی در حین رادیولوژی احساس نمی کنید ، اما ممکن است میز اشعه ایکس سخت و اتاق کمی سرد باشد و در صورت وجود جراحت و بیماری احتمال احساس درد یا ناراحتی بیشتر است .

آیا انجام رادیولوژی کمر خطرناک است؟

به دلیل اینکه کودکان و نوجوانان توانایی فیزیکی پایینی دارند و در سن رشد قرار دارند ، ممکن است انجام رادیولوژی کمر برای آن ها خطرناک باشد . به همین دلیل رادیولوژیست برای جلوگیری از خطرات حین انجام رادیولوژی بر روی ستون فقرات کودک یا نوجوان ، از پوششی از جنس سرب برای پوشاندن نقاط دیگر بدن که نیازی نیست پرتو به آن ها تابیده شود استفاده می کند .

در صورتی که باردار هستید یا اینکه احتمال می دهید باردار باشید ، برای انجام رادیولوژی کمرحتما با پزشک هماهنگ کنید ، زیرا تابش اشعه ممکن است برای جنین خطرناک باشد .
در ارتباط با سالمندان می توان گفت که هیچ خطری آنها را تهدید نمی کند . البته لازم به ذکر است این بی خطر بودن در صورتی است که شخص به مراکز استانداردی مراجعه کند که وسایل و تجهیزات متناسب با سن فرد را داشته باشند . درصورتی که مرکزی که به آن مراجعه می کنید فاقد تجهیزات لازم باشد انجام رادیولوژی می تواند خطرناک باشد .

نسخه اصلی مطلب آیا انجام رادیولوژی کمر خطرناک است؟ را در سایت دکتر غلامرضا سیف بخوانید.

---