بورسیت یا التهاب بورس های کمری چیست و چطور کمر درد ناشی از آن را درمان کنیم؟

التهاب بورس کمر یکی از مشکلات رایج و شایع مربوط به مفصل لگن است که باعث ایجاد درد در لگن و گاهی هم بخش تحتانی کمر می شود. وقتی به التهاب بورس مبتلا می شوید مجبور هستید تقریباً در هر لحظه از روز و شب، درد کمر را تحمل کنید و قطعاً هیچ کسی چنین شرایطی را دوست ندارد. اما التهاب بورس لگن چیست؟ و اینکه آیا راهی هم هست که در خانه بتوانید با آن مقابله کنید و درد و مشکلات ناشی از آن را کاهش دهید؟ یعنی علاوه بر درمان های حرفه ای، از دست ما چه کاری برای تسریع فرآیند بهبود و بازیابی بر می آید؟ در ادامه به تمام این مباحث خواهیم پرداخت.

التهاب بورس لگن چیست؟

التهاب بورس لگن که به صورت علمی تر به آن التهاب بورس تروکانتر(قسمت پهلویی- فوقانی ران) می گویند، مسئله ای است که به علت التهاب بورس تروکانتر به وجود می آید و دردی که در اثر آن بیمار را درگیر می کند، در واقع از عوارض جانبی و علائم این مشکل است. شاید برایتان سؤال باشد که اصلاً بورس چیست و چه عملکردی دارد؟ بورس در واقع یک کیسه حاوی مایع است که وظیفه اش حفاظت و همچنین آسان و نرم کردن حرکت استخوان ها در کنار یکدیگر است.

بورس درست مثل یک بالش است که در اطراف تروکانتر بزرگ در بخش جانبی لگن، قرار دارد. این بالشت باعث می شود که میان بافت ها و استخوان در هنگام حرکت و فعالیت، اصطکاکی به وجود نیاید و آن ها بدون سایش کار خود را انجام دهند. ولی نکته ای که در مورد بورس وجود دارد و باعث می شود التهاب آن همراه با درد باشد این است که از اطراف بورس عصب های مختلفی عبور می کند. این مسئله باعث می شود هنگام التهاب بورس، اعصاب درگیر شوند و در نتیجه درد ایجاد شود.

بورس چرا ملتهب می شود؟

التهاب بورس به دلایل مختلف می تواند اتفاق بیفتد. معمولاً التهاب بورس تروکانتر به خاطر اشکال در عملکرد ایلیوتیبیال باند (نوار لگنی) اتفاق می افتد. ایلیوتیبیال باند نوار بلندی است که در خارج از پاها قرار گرفته است که از لگن شروع می شود و تا زانوها ادامه پیدا می کند. اگر این نوار سفت و سخت شود، ممکن است به بورس تروکانتر کشیده و ساییده شود. سفتی و خشکی نوار لگنی خود معمولاً به خاطر ضعف عضلات جانبی لگن اتفاق می افتد. در واقع وقتی که عضلات لگن ضعیف هستند، عضلات دیگر باید کم کاری و ضعف آن ها را جبران کنند که یکی از این عضلات، ایلیوتیبیال باند است که به مرور زمان سفت و منقبض می شود.

البته عوامل دیگری هم هست که می تواند باعث التهاب بورس شود. مثلاً آسیب های فیزیکی و ضربه به لگن ممکن است التهاب بورس را به همراه داشته باشد. زمین خوردن به طوری که بخش بیرونی لگن آسیب ببیند (یعنی وقتی از پهلو به زمین می خورید)، می تواند شرایط لازم برای التهاب بورس را فراهم کند.

علائم بورسیت یا التهاب بورس چیست؟

التهاب بورس لگن اول از همه باعث ایجاد درد می شود. دردی که در بخش های کناری و جانبی لگن احساس می شود. درد التهاب بورس تروکانتر به صورتی است که شما در یک نقطه مشخص احساس درد می کنید و آن بخش به خصوص حساس می شود. وقتی شما به بخش جانبی لگن فشار وارد می کنید، درد احساس خواهید کرد.

از آن جا که در اصل مشکل در بخش جانبی لگن و بالای استخوان ران است، بیشترین ناراحتی و درد زمانی ایجاد می شود که فرد به پهلو روی زمین دراز می کشد. در این حالت بدن در حالتی قرار می گیرد که به بخش جانبی لگن فشار وارد می شود. به طور کلی در التهاب بورس لگن (تروکانتر) هر نوع فشار به بخش جانبی لگن باعث ایجاد درد می شود.
روی بورس تروکانتر عضلات مختلفی قرار دارند.

انقباض و حرکت این عضلات هم می تواند به نوبه خود باعث ایجاد فشار بر روی بورس شود. در نتیجه به کار گیری عضلات لگن و انجام برخی از فعالیت ها هم می تواند باعث درد لگن و تحریک بورس شود. مثلاً وقتی راه می روید یا از پله ها می خواهید بالا بروید، در بخش جانبی لگن احساس درد خواهید داشت.

البته درد ناشی از التهاب بورس لگن یا بورس تروکانتر ممکن است به بخش های دیگر هم سرایت کند. پس یکی از علائم التهاب بورس تروکانتر را درد های تحتانی کمر هم می توان دانست. معمولاً کسانی که دچار التهاب بورس تروکانتر می شوند، درد را در لگن و بخش تحتانی کمر احساس می کنند. دانستن این مطلب از این جهت مهم است که شاید شما مدت زیادی باشد که درد تحتانی کمر داشته باشید و اصلاً ندانید که عامل این درد می تواند مربوط به این بخش باشد و در واقع از لگن و التهاب بورس تروکانتر ناشی شود.

بنابراین اگر مدتی است که درد تحتانی کمر را تجربه می کنید، بهتر است به فوق تخصص درد جهت بررسی و معاینه دقیق مراجعه کنید تا احتمالات مختلف را بررسی کند و به صورت دقیق عامل این کمر درد و علائمی دیگری که ممکن است داشته باشید را مشخص کند.

التهاب بورس تروکانتر معمولاً چطور درمان می شود؟

التهاب بورس تروکانتر باعث به وجود آمدن درد در بخش تحتانی کمر و لگن می شود. از آن جا عامل ایجاد این مشکل التهاب است، اولین اقدام برای کاهش درد و شروع درمان بیماری، کاهش التهابی است که به وجود آمده است. درست مثل بسیاری از بیماری های التهابی دیگر، استفاده از داروهای ضد التهاب یا تزریق کورتیزون یا ازون برای این کار بسیار مفید است و تا حد زیادی التهاب را کاهش می دهد. البته مصرف این داروها یا تزریق کورتیزون باید با تجویز فوق تخصص درد باشد و به هیچ وجه نباید خودتان اقدام کنید. روشهای غیر دارویی و طبیعی تر مثل یخ درمانی هم البته به کاهش التهاب و در نتیجه کاهش درد و التهاب می توانند کمک کنند.

معمولاً روش یخ درمانی در کنار گرما درمانی مطرح می شود ولی در این جا این طور نیست. درست است که یخ درمانی به کاهش التهاب کمک می کند ولی این مسئله در مورد گرما درمانی اصلاً صادق نیست!
التهاب بورس نسبت به ماساژ با یخ خیلی خوب واکنش می دهد. ماساژ یخ به این صورت انجام می شود که شما یک ظرف پر از یخ را بر روی بخشی از بدن که می خواهید (که در این جا لگن است) می مالید. شاید راحت تر باشید که یک قالب یخ را با ظرفش (ترجیحاً پلاستیکی که گرفتن آن راحت تر باشد) بردارید و از سمتی که روی یخ باز است، روی پوست بگذارید.

حدود 5 دقیقه بخش جانبی لگن که در بورس در آن ناحیه قرار دارد را ماساژ دهید. یکی از کارهای دیگری که باید برای کاهش درد و التهاب بورس لگن انجام دهید، محدود کردن و یا تغییر دادن فعالیت ها و حرکاتی است که باعث التهاب بیشتر و درد در لگن می شوند. مثلاً تا جایی که می توانید راه رفتن یا بالا و پایین رفتن از پله ها را کم کنید، به خصوص مواقعی که درد لگن تان عود کرده است. زمانی که احساس می کنید درد لگن تان خیلی زیاد شده است، از یک عصای زیر بغلی برای راه رفتن استفاده کنید. اصلاً ناراحت نباشید. اولویت شما باید کاهش استرس و فشار به لگن باشد و نباید بابت اینکه عصا در دست گرفته اید احساس بدی داشته باشید. عصا را باید در سمت مخالف بورسی که ملتهب شده است بگیرید. یعنی اگر در سمت راست لگن احساس درد می کنید، عصا را سمت چپ بدن بگیرید.

موقع خوابیدن هم باید حواستان به وضعیت بدن تان باشد. حالت صحیح بدن موقع خواب تاثیر زیادی بر کاهش درد و التهاب بورس دارد. مورد مهمی که باید رعایت کنید البته خیلی ساده است، کافی است روی سمتی که دچار التهاب شده است نخوابید. ولی گاهی شرایط التهابی تشدید می شود و حتی اگر موقعیت صحیح خوابیدن را هم رعایت کنید، باز هم درد را تجربه خواهید کرد. در این شرایط باید برای کاهش درد از یک بالش استفاده کنید. بالش را بین دو زانو بگذارید تا باز هم فشاری که به لگن وارد می شود، کمتر شود. وقتی بالش بزرگی بین زانوها بگذارید، پاها از هم فاصله مناسبی خواهند داشت و در نتیجه مفصل لگن دچار تنش و فشار نمی شود.

قدم دوم برای درمان التهاب بورس لگن

بعد از اینکه التهاب و درد لگن تا حدی با انجام یخ درمانی یا مصرف داروهای ضد التهاب رفع شد، باید به سراغ قدم بعدی در درمان التهاب بورس بروید. انجام ورزش های مختلف برای تقویت عضلات تاثیر زیادی بر کاهش التهاب بورس دارد. البته روشهای دیگری مثل استفاده از اولتراسوند، فوتوفورز و یونتوفورز (دو روشی که برای افزایش جذب و هدایت دارو به محل مورد نظر استفاده می شود) هم برای کاهش التهاب بورس مؤثر هستند. کشش و ماساژ بافت ایلیوتیبیال باند باعث رفع انقباض و سفتی این عضله می شود و چون این عضله در بسیاری از مواقع مسئول ایجاد التهاب در بورس است، می توان با این حرکت التهاب و درد لگن را کاهش داد.

ورزشهای پیشنهادی برای کاهش التهاب بورس (بورسیت)

تمرکز اصلی در درمان های فیزیوتراپی و ورزش هایی که انجام می شود، کاهش اصطکاک و التهاب فزاینده ای است که در بورس به وجود می آید. برای این کار اول از همه باید سراغ ایلیوتیبیال باند رفت، چون همان طور که گفتیم عامل اصطکاک و التهاب همین بافت است.

1. کشش ایلیوتیبیال باند با کمک دیوار

برای کشش و تقویت ایلیوتیبیال باند، باید کنار دیوار بایستید و از پهلوی مبتلا به دیوار نزدیک شوید. پای سالم را از زمین بلند کنید و بطور ضربدری کنار دیوار بگذارید. یعنی پاها به شکل ضربدری قرار می گیرند. برای حفظ تعادل می توانید دست تان را بر روی دیوار بگذارید. حالا لگن را به سمت دیوار حرکت دهید. پاها و سر باید ثابت باشند و بدن فقط از بخش میانی به دیوار نزدیک شود. به طور کلی باید بدن حالت صاف و مستقیم خود را همچنان حین انجام این حرکت حفظ کند. این حالت کششی را به مدت 30 ثانیه حفظ کنید و بعد به حالت اولیه برگردید. این کار را چند بار تکرار کنید.

2. غلتیدن به پهلو با استفاده از یک رول یا استوانه نرم

انجام این حرکت هم کمک زیادی به بهبود و افزایش انعطاف پذیری ایلیوتیبیال باند می کند. برای این کار باید اول به پهلو دراز بکشید. در حالتی دراز بکشید که بخشی از لگن که درد می کند و ملتهب شده است به سمت پایین قرار بگیرد. به یک جسم استوانه ای و نرم هم نیاز دارید. این جسم گرد و استوانه ای شکل (که مثلاً می تواند یک بالش گرد و استوانه ای) را زیر لگن قرار دهید و بالا تنه را هم به کمک دست ها بالا نگه دارید. دست ها روی زمین قرار می گیرند (کف دست ها روی زمین باشد) و مثل پایه برای بالاتنه عمل می کنند و آن را بالا نگه می دارند. حالا پایی که سمت بالا قرار دارد(سمت سالم) را هم به سمت جلو بیاورید و روی زمین قرار دهید تا تعادلتان به طور کامل حفظ شود.

در این حالت بدن تان به کمک یکی از پاها، لگن و دو دست کاملاً ثبات دارد. حالا بدن تان را با کمک دست ها به سمت عقب و جلو حرکت دهید تا بدن از ناحیه لگن در حالی که روی رول می غلتد، به جلو و عقب حرکت کند. این حرکت را به مدت حدود 1 دقیقه تکرار کنید.

التهاب بورس لگن ممکن است بسیار آزاردهنده و دردناک باشد و فعالیت های روزمره و حتی خوابتان را دچار اختلال کند. ولی دلیلی ندارد نا امید شوید. راه های مختلفی وجود دارد که می تواند به درمان هر چه سریع تر این مشکل شما منجر شود. حتی خود شما هم قادر هستید به تسریع این فرآیند کمک کنید. فقط کافی است صبر داشته باشید، توصیه هایی که به شما می شود را رعایت کنید و برنامه های درمانی را به صورت مداوم پیگیری کنید تا خیلی سریع شاهد پیشرفت و بهبود درد لگن تان باشید.

نسخه اصلی مطلب انواع بورسیت (التهاب بورس) چه علائمی دارد؟ را در سایت دکتر علی نقره کار بخوانید.

---