علل ایجاد آسیب و انواع آسیب در بین نوازندگان
بر اساس تحقیقات بعمل آمده میزان شیوع آسیب در بین نوازندگان بسیار بالاست. علت اصلی این امر کم اطلاعی هنرمند از وضعیت بدنی خویش و استفاده بیجا از داروهای مسکن است. داروهای مسکن تنها منجر به کم شدن علایم بیمار شده و در دراز مدت منجر به پیشرفت بی سر و صدای آسیب دیدگی میشوند. لذا باید بدنبال روشی بود که تنها درد را کم نکند بلکه علت ایجاد درد را برطرف کند.
ارزش دست یک نوازنده به اندازه ارزش حنجره برای یک خواننده است که در صورت کوچکترین نقصی بشدت توانایی های نوازنده را از بین میبرد. مفاصل دست، آرنج، شانه و ستون فقرات دارایی های بدون جایگزینی هستند. یک هنرمند که به پیشرفت در این عرصه چشم دوخته باید با تمام وجود از این ثروت خدادادی نگهداری کند.
رابطه بین پیشرفت و تقویت تکنیکهای پیشرفته، معکوس است. بعبارتی هرچه نوازنده در اجرا توانمندتر و ماهرتر میشود، در مفاصل، عضلات، تاندونها و رباط هایش دچار استرس و ناپایداری بیشتری میشود. این بدان معناست که با تحمل مرارتهای فراوان و پس از طی یک عمر تمرین و رسیدن به درجه استادی، حالا که تمام تکنیک ها و ظرایف نوازندگی به عمق جان نوازنده رسوخ کرده است، مفاصل و بافتهای سازنده آن سلامت کافی برای بهره گیری استاد از صد درصد تبحر خود در اجرا را ندارند!
تعیین سطح آسیب
سطح اول آسیب: درد پس از نواختن ایجاد میشود اما نوازنده بصورت کاملا طبیعی مینوازد.
سطح دوم آسیب: درد در حین اجرا ایجاد میشود اما هنرمند را در حین نواختن محدود نمیکند.
سطح سوم آسیب: درد در حین اجرا ایجاد میشود و برخی از کارهای روزمره را متاثر میکند. از طرفی موجب تغییر تکنیکها و کاهش مدت زمان تمرین میشود.
سطح چهارم آسیب: درد به محض شروع اجرا، ایجاد شده و پس از اتمام آن نیز بشدت ادامه دارد و بسیاری دیگر از فعالیتهای روزانه نوازنده را هم محدود میکند.
سطح پنجم آسیب: درد در طی تمامی فعالیتهای روزمره وجود دارد و نوازنده دیگر قادر به نواختن نیست.
نکته حائز اهمیت در این تقسیم بندی این است که نوازنده ای که در سطح پنجم آسیب قرار دارد از ابتدا در این سطح نبوده و رفته رفته از سطح ۱ به ۲، ۲ به ۳، ۳ به ۴ و ۴ به ۵ رسیده است. این بدان معناست که اگر شما هنوز جزو دسته پنجم نیستید، باید با مراقبت، رعایت اصول و فیزیوتراپی بموقع از قرار گرفتن در سطح پنجم آسیب پیشگیری کنید چرا که هر چه در سطح بالاتر آسیب قرار میگیرید، درمان سختتر و طولانی تر میشود.
درمان آسیبهای مفصلی، عضلانی نوازندگان
برای درمان درگیری های یک نوازنده ابتدا الگوهای ایجاد درد را بررسی میکنیم. تمامی حرکات مفاصل درگیر در حین نواختن از گردن تا انگشتان را ارزیابی میکنیم. سپس اختلالات حرکتی، ایمبالانسهای عضلانی، سفتی ها و شلی های غیر عادی در بافتهای سازنده مفاصل، پوسچر بدنی و قدرت عضلات را ارزیابی میکنیم. پس از مشخص شدن علت اصلی درد و درگیری، با استفاده از روشهای مناسب درمان را شروع میکنیم.
با استفاده از امواج پرتوان لیزر صدمات بافتهای نرم و مفصلی را ترمیم میکنیم. لیزر قادر است فعالیتهای خاصی را در بدن فعال کرده و روند بازسازی و ترمیم را تسریع کند. بسته به نوع عارضه پروتکل های مناسب درمانی را برای نوازنده طرح ریزی کرده و به درمان وی میپردازیم.
امواج اولتراسوند یکی دیگر از مولفه های تاثیرگذار بر روند درمان است. اولتراسوند با اثرات سازنده ای که بر روی غشای سلولی دارد گزینه مناسب دیگری است که در فیزیوتراپی برای درمان نوازندگان از آن بهره میگیریم.
درمانها و مانورهای دستی و درای نیدلینگ که درمان تخصصی با سوزن است هم از دیگر روشهای بسیار اثرگذار برای درمان است. در این روش با شناخت آناتومی بدن بیمار و یافتن دقیق نقاط اصلی درگیری، آنها را به طریق خاصی تحریک میکنیم و کمک میکنیم تا نوازنده هرچه زودتر توانایی های از دست رفته خود را کسب کند.
کنترل درد با رعایت نکات زیر
تکنیک های خود را مجددا ارزیابی کنید، اختلافات جزیی از وضعیت اصلی نواختن هم میتواند ایجاد درد و ناراحتی کند. در بیشتر سازها نیاز به استفاده نیروی بیش از حد حین نواختن نیست، لذا نیروی خود را کم کرده و وضعیتی را در بدن خود بیابید که کمترین فشار را به مفاصل بدن وارد میکند.
از دامنه های حرکتی بزرگ برای نواختن استفاده نکنید، دامنه های میانی هر مفصل ایمن ترین دامنه است. سعی کنید عضلات بزرگ بدنی خود را وارد ساز زدن نکنید، آنها نیروی زیادی فراهم میکنند و این نیروی اضافه به مفاصل شما فشار آسیب زننده وارد میکند.
ورزشکاران میدانند که هرگز نباید بدون گرم کردن حرکات اصلی ورزش را شروع کنند، آنها میدانند که شروع ناگهانی حرکات ممکن است به اندامهایشان فشار بیش از حد وارد کند. شما نیز به عنوان نوازنده باید همیشه پیش از شروع تمرین، ولو تمرینهای سبک دستهای خود را گرم کنید. ورزشهای کششی را در کنار برنامه تمرین تکنیکهای نوازندگی خود قرار دهید.
زمانهای تمرین خود را به چند بخش پانزده دقیقه ای تقسیم کنید و در این فاصله به استراحت، کشش ماهیچه ها و شل کردن آنها بپردازید. فشار دایمی و حرکات تکراری به بدن اجازه تخلیه مواد زاید ناشی از متابولیسم را نمیدهد، همین مسئله در گذر زمان منجر به آسیب میشود. علی رغم اینکه تمرینهای ماراتنی مثبت به نظر میرسند اما، تحقیقات جدید نشان میدهد که تمرینهای بی وقفه و طولانی موجب افت مهارت نیز میشود.
سایر فعالیتهای خود را کنترل کنید. گاهی بجای کم کردن زمان تمرین نوازندگی میتوان سایر فعالیتهای روزانه نوازنده را بررسی کرد و آنهایی را که در جهت تشدید علایم و دردهای مفصلی و عضلانی نوازنده است را محدود و یا حتی حذف کرد.
تغذیه مناسب، نوشیدن آب کافی، فعالیت جسمانی مناسب، خواب کافی، مدیریت استرس و هیجان، پرهیز از استعمال دخانیات، الکل، کافئین و داروهای بیجا که همگی میتوانند بر گردش طبیعی خون، فعالیت نرمال اعصاب، قدرت تصمیم گیری و قضاوت اثر بگذارند به داشتن سلامت بیشتر کمک میکند.