بسیاری از جای زخم ها با گذشت زمان کوچک تر شده و بعد از مدتی دیگر به کلی ناپدید می شوند. اما برای حدود ۱۰ درصد از افراد جهان این موضوع متفاوت است. حتی صدمات و آسیب های جزئی می توانند جای زخم های بیش از حد بزرگ، تیره و برآمده بر روی سطح پوست ایجاد کنند. به گفته دکتر مریم ملکی متخصص پوست و مو کلوئید یا گوشت اضافه بیشتر از یک زخم و آسیب پوستی به نظر می رسد. حتی ممکن است با گذشت زمان به رشد خود ادامه داده و مرز زخم فراتر رود. این نوع از اسکارها به عنوان کلوئید یا گوشت اضافه شناخته می شوند.

شکل 1 کلوئید یا گوشت اضافه

کلویید حالت توده برجسته و ضخیم بوده و شکل برآمده دارد و بزرگ تر از زخم اصلی است. کلوئید در رنگ های صورتی، قرمز، رنگ خود پوست یا تیره تر از پوست اطراف ظاهر می شود. این کلوییدها ممکن است به دنبال آسیب دیدگی های خفیف مثل آکنه یا پیرسینگ روی پوست ایجاد شوند و معمولا فراتر از محل آسیب دیدگی پوست می روند و به اطراف پخش می شوند.
کلوئید یک اسکار سفت است که به صورت ناگهانی بر روی پوست تشکیل شده و بالا می آید و برجسته می شود. سطح روی این زایده هموار بوده و رنگ صورتی یا بنفش دارد. کلوئید ها شکل نامنظم داشته و معمولا به صورت پیش رونده بزرگ می شوند.

چه چیزی باعث ایجاد اسکار کلوئید می شود؟

بعد از این که پوست دچار آسیب می شود، این قسمت از پوست در زمان ترمیم زخم، همچنان کلاژن اضافه تر از نیاز تولید می شود و باعث برآمدگی پوست در ناحیه زخم می شود و کلوئید را ایجاد می کند. هنوز پزشکان دقیقا نمی داند چرا کلوئیدها تشکیل می شوند. ممکن است تشکیل کلوئید به تغییراتی در سیگنال های سلولی که تکثیر و التهاب را کنترل می کنند، مربوط باشد اما این تغییرات هنوز مشخص نشده اند تا بتواند علت این نقص در التیام زخم را توضیح دهد، ولی این موضوع را می دانند که این اسکارها در صورت تولید بیش از حد کلاژن که یک پروتئین پوستی است، به وجود می آیند.

ویژگی های اسکار کلوئید چیست؟

اسکار کلوئید معمولا دارای ویژگی های زیر هستند:

1. براق بدون مو
2. برآمده روی پوست
3. سفت و لاستیکی
4. در ابتدا رنگ قرمز یا بنفش هستند و بعدها تیره تر می شوند.
5. بعضی از کلوئید ها نرم و بعضی از آن ها بسیار سفت هستند.
6. معمولا سایز کلوئیدها کوچک تر از 2.5 سانتی متر است و گاهی اوقات بزرگ تر از 30 سانتی متر می شوند.
7. کلوئید ها می توانند تا سال ها روی بدن فرد باقی بمانند.

عوامل زمینه ساز و اتيولوژی کلوئید چیست؟

1. نژاد سیاه پوست، لاتین یا آسیایی
2. سن کم تر از ۳۰ سال
3. بارداری
4. دوران بلوغ
5. سابقه ابتلا به کلوئید در خانواده
6. افراد با پوست تیره ۱۵ تا ۲۰ درصد بیشتر در معرض ابتلا به کلوئیدها هستند.

عامل خطرزای اصلی ايجاد کلوييد، تيرگی رنگ پوست است که احتمالا به علت وجود اختلال در هورمون محرک ملانوسيتی، باعث افزايش ۱۵ تا ۲۰ برابری احتمال ايجاد اين ضايعات می شود. استعداد خانوادگی با الگوی اتوزومی غالب و انواع ژنتيکی مغلوب نيز شناسايی شده اند. طبق یک مطالعه صورت گرفته در مورد علت بروز کلوئیدها، ژن شناخته شده به عنوان ژن AHNAK ممکن است نقش تعیین کننده ای در بروز کلوئیدها داشته و مشخص کند که چه کسی دچار کلوئید شود یا نشود. محققان دریافتند افرادی که دارای ژن AHNAK هستند، احتمال ابتلا به اسکارهای کلوئیدی در آن ها تا حد قابل توجهی نسبت به دیگران بیشتر است. احتمال ايجاد کلوييد در سياه پوستان، آمريکايی های اسپانيايی تبار و آسيایی ها بسيار بيشتر از سفيدپوستان است.
کلوييدها در افراد زير ۳۰ سال شايع ترند و بيشترين خطر آن ها در افراد ۱۰ تا ۲۰ ساله و بيمارانی است که سطوح هورمونی افزايش يافته دارند (مثلا در حين بلوغ يا بارداری).
احتمال تشکیل کلوئید در زنان و مردان به یک اندازه است. کلوئید در کودکان زیر ۱۱ سال و سالمندان شیوع کمتری دارد. اگرچه افرادی که پوست تیره تر دارند بیشتر در معرض کلوئید قرار دارند، اما این وضعیت در تمام انواع پوست ها می تواند ایجاد شود.

چه عواملی سبب ایجاد کلوئید می شود؟

تروماهای پرخطر از نظر ايجاد اين ضايعات عبارتند از:

1. سوختگی
2. زخم یا پارگی پوست
3. خراشیدگی های پوستی
4. بخیه های جراحی
5. تزریقات پوستی
6. آبله مرغان
7. نیش حشره
8. پیرسینگ
9. سوراخ کردن گوش
10. تاتو
11. جوش
12. واکسیناسیون

انواع خاصی از تروما و ترميم تاخيری (طولانی تر از 3 هفته) باعث افزايش بيشتر ميزان بروز کلوييد می شوند و در اين ميان سوختگی بيشترين خطر را دارد. آکنه، سوراخ کردن گوش، آبله مرغان، واکسيناسيون (به خصوص واکسن BCG)، بيوپسی ها و پارگی های پوست می توانند باعث ايجاد اسکارهای غيرطبيعی شوند. کلوييدهای ناشی از آکنه به ويژه شايع هستند. کلوييدها نه تنها از لحاظ زيبايی غيرقابل قبول هستند بلکه بسياری از آن ها درد و خارش نيز دارند. اين ضايعات اغلب ناراحتی روحی شديدی نيز ايجاد می کنند.

آیا اسکار کلوئید ها خطری دارند؟

کلوئیدها برای سلامتی فرد مضر نبوده و آسیبی به همراه نخواهند داشت. اما همین برآمدگی های پوستی می تواند زیبایی پوست را کم کرده و موجب نگرانی فرد مبتلا شود. اسکار کلوئید ها سرطانی نیستند. اگر قبلا اسکار کلوئید روی پوست خود داشتید، یعنی بیش از بقیه در معرض خطر هستید.
اسکار کلوئیدها معمولا بدون درد هستند اما گاهی اوقات باعث ایجاد موارد زیر می شوند:

1. درد
2. خارش
3. سوزش
4. احساس داغی
5. محدودیت حرکت در صورت قرار گرفتن روی یک مفصل

در کدام نواحی بدن بیشتر احتمال کلوئید وجود دارد؟

کلوئید بیشتر در ناحیه سینه، کمر، شانه ها و لاله گوش دیده می شود. این زائده بندرت در صورت (به استثنای خط فک) دیده می شود.
بيماران در معرض خطر ايجاد کلوييد معمولا کمتر از 30 سال سن دارند و پوست آن ها تيره است. پوست روی جناغ، شانه ها، بازوها و نرمه گوش بيش از ساير نواحی مستعد ايجاد کلوييد و اسکار هيپرتروفيک می باشد.

شکل 2 نواحی مستعد کلوئید

کلوییدها چگونه تشخیص داده می شود؟

کلوئیدها گاهی با نوعی اسکار شایع دیگر به نام زخم هیپرتروفیک اشتباه گرفته می شوند، کلوییدها برجسته و صورتی رنگ هستند، در حالی که زخم های هیپرتروفیک مسطح بوده و ممکن است رنگ صورتی یا قهوه ای باشند. از دیگر تفاوت های این دو نوع جای زخم می توان به این مورد اشاره کرد که زخم های هیپرتروفیک برخلاف زخم های کلوئیدی کوچک تر بوده و با گذشت زمان خودبه خود بهبود یافته و ناپدید خواهند شد، در حالی که کلوئید برخلاف اسکار هیپرتروفیک، به مرور زمان محو نمی شود.

شکل 3 انواع اسکار

1. احتمال بروز زخم هیپرتروفیک در بین جنسیت و اقوام مختلف یکسان بوده و معمولا در نتیجه آسیب های شیمیایی و فیزیکی مثل: زخم ها، جراحی و سوراخ کردن گوش به وجود می آیند.
2. در ابتدا زخم هییپرتروفیک می تواند با خارش و درد همراه باشد اما با بهبودی علائم پوست، خارش و درد تا حد قابل توجهی کاهش خواهد یافت.
3. اسکار هیپرتروفیک نیز وقتی رخ می دهد که بدن کلاژن زیاد تولید می کند.
4. اسکار هیپرتروفیک در بینی و بدن به شکل برجستگی قرمز روی پوست ظاهر می شود.
5. اسکار کلویید قطعا بدتر از اسکار هیپرتروفیک است زیرا می تواند به شکل یک تومور نرم و بدشکل ظاهر شود و خیلی بزرگ تر از خود زخم شود، در حالی که اسکار هیپرتروفیک فقط در محدوده خود زخم ایجاد شده و فراتر نمی رود.
6. درمان های کلوييد و اسکار هيپرتروفيک مشابه هستند اما اسکار هيپرتروفيک پيش آگهی بهتری دارد و خود به خود نیز به مرور زمان پسرفت می کند.
7. پزشک با معاینه پوست می تواند کلوییدها را تشخیص دهد. گاهی اوقات هم نمونه برداری انجام می دهد تا از نوع ضایعه مطمئن شود.

درمان کلویید چگونه است؟

درمان های متعددی در دسترس است اما هیچ کدام از آن ها نسبت به دیگری اثرگذاری بیشتری را از خودش نشان نداده است. این درمان ها و همیشه هم موفقیت آمیز نیستند.
در صورتی که از قبل احتمال بروز کلوييد پيش بينی شود، می توان به کمک استفاده از ورقه سيليکونی، به منظور کاهش کشش پوست يا تزريق کورتيکواستروييد (کورتون)، از بروز آن پيشگيری نمود. با اين حال در صورت ايجاد کلوييد درمان آن دشوار خواهد بود و صرف نظر از درمان مورد استفاده ميزان عود بالايی وجود خواهد داشت. شواهد موجود از استفاده از ورقه های سيليکونی، پانسمان فشاری و تزريق کورتيکواستروييد خط اول درمان هستند.
کرايوتراپینيز می تواند مفید باشد هر چند بیشتر فقط برای ضايعات کوچک مناسب است. برداشت کلوييد به وسيله جراحی اگر توام با يک يا چند درمان استاندارد فوق جهت پیشگیری مورد استفاده قرار نگيرد، با خطر بالای عود کلویید همراه است، اگرچه ممکن است این اسکارها دوباره برگردند و بزرگ تر از قبل باشند.

گزينه های درمانی دیگر، پس از جراحی برای اسکارهای مقاوم شامل ليزر پالس رنگی (PDL)، پلکسر، پرتوتابی یا رادیوتراپی و کرم ايمی کيمود (imiquimod) هستند. تزريقات داخل ضايعه ای وراپاميل، فلوئورويوراسيل (5FU)، بلئومايسين و اينترفرون آلفاـ2b برای درمان کلوييدها مفيد به نظر می رسند. با وجود محبوبيت کرم های گياهی بدون نسخه، شواهد موجود در اين زمينه مختلف هستند و شواهد اندکی از تاثیر ويتامين E پشتيبانی می کنند.
درمان فشاری، بعد از جراحی کلوئید، فشار را روی این ناحیه نگه می دارند تا جریان خون کاهش پیدا کند و از بازگشت کلویید جلوگیری شود.
درمان های متفاوت برای افراد مختلف با یکدیگر فرق می کند و در نتیجه پزشک بهترین گزینه مناسب درمان را برای شما تشخیص خواهد داد.

شکل 4 درمان کلوئید

کرم ها یا لوسیون ها

برخی محصولات پوستی و کرم های حاوی لانولین یا بنزینوم می تواند به بهبود ظاهر اسکارهای کلوئیدی کمک کند. به منظور استفاده از این کرم ها فرد باید به طور منظم از کرم های حاوی لانولین یا بنزینوم استفاده کرده و جای زخم را در روند درمان پانسمان کند. اگرچه که بسیاری از افراد استفاده از کرم های حاوی عصاره پیاز یا ویتامین E را برای اسکارها مفید دانسته و مصرف آن را توصیه می کنند. اما بررسی ها نشان می دهد که مصرف کرم های با این محتویات تاثیر به خصوصی نداشته و کمکی به بهبود کلوئیدها نخواهد کرد.

آیا می توان از اسکار کلوئید ها جلوگیری کرد؟

به طور کامل نمی توان از کلوییدها جلوگیری کرد اما می توان از ایجاد هر گونه شکنندگی یا برش مثل تاتو یا پیرسینگ خودداری کرد تا از وجود آن ها جلوگیری شود. درمان آکنه می تواند احتمال ظاهر شدن اسکار کلوئید یا اسکارهای آکنه را کاهش دهد. از انجام جراحی های خفیف روی پوست مخصوصا در محل هایی که مستعد اسکار کلوئید هستند مانند نواحی سینه، بازوها و کمر که در بالا هم نام بردیم، در صورت امکان خودداری کنید.
باید از سوراخ کردن گوش يا ساير اقدامات غيراورژانس در افراد دارای پوست تيره اجتناب کرد. در صورتی که با وجود توصيه های انجام شده، گوش سوراخ شود، می توان برای کاهش احتمال بروز کلوييد از پانسمان های فشاری عرضه شده که به صورت تجاری در دسترس هستند استفاده نمود. در صورتی که انجام جراحی در بيماران پرخطر اجتناب ناپذير باشد، بايد بلافاصله از ورقه های سيليکون يا تزريق کورتيکواستروييد استفاده کرد. هر عاملی که ترميم زخم را تسريع و کشش پوست را کاهش دهد (به عنوان مثال چسب زدن محل به مدت 12 هفته پس از جراحی) خطر ايجاد کلویید را کاهش خواهد داد.

شکل 5 جلوگیری از اسکار کلوئید

سن و پیرسینگ (سوراخ کردن) و تاثیر آن بر کلوئید

مطالعه ای که در مجله AAP به چاپ رسید نشان می دهد كه بروز كلوئیدهای ناشی از سوراخ گوش، در كودكانی كه گوش هایشان پس از 11 سالگی سوراخ شده بودند شایع تر از دیگر کودکان است. در نتیجه بروز کلوئیدها پس از سوراخ کردن گوش در کودکان زیر 11 سال بسیار کمتر بود.
به همین خاطر توصیه می شود که اگر قصد سوراخ کردن گوش فرزندتان را دارید، این کار را حتما قبل از رسیدن به سن 11 سالگی انجام داده یا اگر پیش زمینه خانوادگی ابتلا به کلوئید را دارید، بهتر است از انجام این کار بپرهیزید. زیرا بعد از به وجود آمدن، کلوئیدها به سختی از بین رفته و حتی بعد از جراحی احتمال رشد مجدد و برگشت آن ها وجود دارد، زیرا بدن فرد نسبت به عمل جراحی دقیقا مثل آسیب وارد شده پاسخ داده و مجددا کلوئید دیگر در محل جراحی به وجود خواهد آمد.

زندگی با کلوئید چگونه است؟

کلوئیدها به سلامتی شما آسیب وارد نمی کنند اما ممکن است وجودشان شما را نگران کرده باشد. احتمالا به خاطر ظاهری که دارند، باعث خجالت شما می شوند و باعث می شود که به اعتماد به نفس شما ضربه وارد شود.
خوشبختانه درمان های موجود می تواند ظاهر کلوئیدها را بهبود ببخشد؛ حتی اگر نتوانید به طور کامل از این کلوییدها خلاص شوید.

لطفا از عکس های قبل و بعد بیماران در گالری عکس دیدن فرمایید.

---