سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یکی از شایع ترین اختلال هورمونی در میان زنان به شمار می آید. به طوری که تخمین زده می شود این مشکل در حدود 10% تا 20% از خانم های در سنین باروری رخ می دهد. مهمترین مشخصه این اختلال وجود تخمدان های بزرگ محتوی تعداد زیادی کیست کوچک است که در لایه بیرونی هر تخمدان قرار گرفته است. در این سندرم سطح هورمون هاي زنانه (نظیر استروژن، پروژسترون) دچار عدم تعادل شده و باعث افزايش هورمون هاي مردانه (آندروژن ها) و هورمون انسولین می گردد. همین امر موجب بروز علایمی نظیر بی نظمی های قاعدگی، موی زاید، آکنه و چاقی می شود.

نشانه های ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک ( pcos ) چیست ؟

• بی نظمی و کاهش سیکل های قاعدگی
• مشکلات ناباروری
• موهای زاید (هيرسوتيسم) در صورت، سينه و شکم
• طاسی یا کم پشت شدن موهای سر با الگوی مردانه
• آکنه (جوش صورت)، پوست چرب يا شوره ی سر
• چاقی یا اضافه وزن

علت ایجاد سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست ؟

در تخمدان ها بخشهايی به نام فوليکول وجود دارد که تخمک ها درون این فوليکول ها قرار می گیرند. طی یک سیکل قاعدگی فوليکول ترکیده شده و تخمک بلوغ یافته از آن آزاد مي شود. جهت بارور شدن (لقاح) تخمک آزاد شده در لوله های تخمک بر (فالوپ) حرکت می کند. در خانم ها مبتلا به PCOS فوليکول های نارسيده به هم می پيوندند و توده های بزرگتر (کيست) می سازند. از طرف دیگر تخمک های به بلوغ رسیده موجود در فوليکول ها نمی توانند از فوليکول آزاد شود. آزاد نشدن تخمک باعث ناباروری می شود که البته با درمان و پیگیری مناسب این مشکل میتواند مرتفع گردد.

تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک چگونه است ؟

جهت تشخیص PCOS روش مشخص و اختصاصی وجود ندارد و تشخیص آن بر اساس علائم باليني و سونوگرافی داده می شود.سونوگرافی توسط پزشک رادیولوژیست کمک بسیار زیادی به تشخیص و یا تائید بیماری پلی کیستیک تخمدان یا PCOS میکند. آزمایش خون برای بارداری و آزمايشات هورموني (هورمون پرولاکتین ، هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) و هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH) ) نیز توصیه می شود. وجود علايمي مانند نامنظم بودن سیکل قاعدگی، موی زاید، جوش صورت و ریزش مو با الگوی مردانه از جمله معیارهای تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک محسوب می شود ولی باید به یاد داشته باشیم که تمام علائم ممکن است در یک بیمار نباشد.

چه هنگام باید به پزشک مراجعه کرد ؟

تشخیص و درمان زودهنگام سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) می تواند به کاهش ابتلا به عوارض بلند مدت آن مثل دیابت نوع 2، بیماری های قلبی و فشار خون بالا کمک کند. هرچه این اختلال زودتر تشخيص داده و درمان آن آغاز شود، پیشگیری از مشکلات مرتبط با آن آسان تر خواهد بود. اگر قاعدگی های نامنظم و موهای زاید روی بدن یا صورت یا آکنه دارید لازم است با پزشک خود مشورت نمایید.

آیا لازم است تمامی افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک تحت درمان قرار بگیرند ؟

بلی- تمامی افراد مبتلا بهPCOS باید به طور منظم تحت نظر پزشك باشند. لازم به ذکر است عدم درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک (حتی در صورت خفیف بودن علایم) می تواند در طول زمان خطراتی را براي سلامتي بيمار ایجاد نماید.

چه درمان هایی در درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک استفاده می شود ؟

متأسفانه درمان قطعی برای سندرم تخمدان پلی کیستیک وجود ندارد، اما بسياری از مشکلات ناشی از آن را می توان کنترل نمود حتی مشکلاتی که خیلی از بیماران از آن نگران هستند.

با توجه به شدت و علایم PCOS راهکارهای درمانی زیر ممکن است توصیه شود :

تغيير در شيوه ی زندگی :

کاهش وزن خصوصا در افراد مبتلا به چاقی یا اضافه وزن می تواند بسياری از پيامدهای مرتبط با PCOS از جمله مقاومت به انسولین را کاهش دهد.

دارو درمانی :

ممکن است یک سری از داروها جهت کنترل و کاهش پيامدهای اين سندرم تجویز شود. قرص های ضد بارداری از جمله رایج ترین داروهایی هستند که برای تنظیم سیکل ماهیانه تجویز می شوند. همچنین ممکن است داروهای ديگری جهت کاهش رشد موهای زاید، آکنه و سایر علایم مورد استفاده قرار گیرند.

نسخه اصلی مطلب تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک با سونوگرافی را در سایت دکتر غلامرضا سیف بخوانید.

---