یکی از قسمت های مهم بدن که زیبایی آن هر کسی را شیفته خود می کند لب انسان است. اینکه لب شما چین و چروک و خشکی آن زیاد به چشم بخورد می تواند روی زیبایی شما اثر بگذارد. لب های خشک تاثیری فراتر از برهم زدن زیبایی لبخند انسان دارند. خشکی لب ها می تواند شرایطی دردناک را ایجاد کند به ویژه زمانی که آن ها ترک خورده و یا خونریزی داشته باشند. این شرایط بیشتر در فصل زمستان رخ می دهد اما مواجهه بیش از اندازه با نور خورشید نیز می تواند نتایجی مشابه را در پی داشته باشد. داشتن لب های ترک خورده، خشک و سوزناک بی تردید آزارنده است. برای بسیاری از کار هایی که در طول روز انجام می دهیم از همین لب ها استفاده می کنیم. لب اگر سالم نباشد حتی نمی توانیم راحت غذا بخوریم، حرف بزنیم یا لبخند بزنیم.

علایم شایع خشکی لب

• پوسته پوسته شدن
• سوزش
• قرمزی
• خشکی
• تورم لب
• ترک لب
• خونریزی لب

لب ها نمی توانند مانند سایر نواحی پوست بدن در برابر از دست دادن رطوبت مقاومت کنند چرا که لایه های پوست لب ها بسیار نازک هستند. علاوه بر این لب لایه محافظتی معمول پوست که دارای غدد چربی و عرق است را ندارد به همین علت هم مانند بقیه جاهای بدن نمی تواند خودش را مرطوب نگه دارد و مستعد خشک شدن و ترک خوردن است. البته این ها تنها علت خشکی و ترک لب نیستند.

عوامل و علل مختلف خشکی یا ترک لب

معمولا به ترک لب، خشکی لب نیز می گویند که عوامل و علل مختلفی در آن سهیم هستند از جمله:

1. آفتاب داغ تابستان و سرمای زمستان

تابش خورشید می تواند باعث تبخیر رطوبت آن و خشکی شود. این مسئله در مناطقی که رطوبت هوا کمتر است بیشتر خودش را نشان می دهد؛ البته وجود باد های خشک هم در این مسئله نقش مهمی دارد. تماس طولانی و مکرر با نور آفتاب می تواند سبب ایجاد کراتوز آفتابی مخصوصا در لب تحتانی شود و امکان تبدیل به سرطان را دارد. نه تنها گرما بلکه سرما هم می تواند لب های شما را خشک و ترک خورده کند بخصوص در مناطقی که باد های سرد زمستان بیشتر است.

2. برخی از بیماری ها

کم کاری تیرویید، بیماری کرون و حتی به دنبال سرماخوردگی نیز خشکی و پوسته شدن لب می تواند ایجاد شود.

3. لیسیدن لب

خیس کردن لب با زبان برخلاف آن چه به نظر می رسد باعث خشکی لب و ترک خوردن آن می شود زیرا بزاق با ایجاد رطوبت موقت و از بین بردن چربی طبیعی پوست باعث تبخیر پوستی بیشتر شده و در نهایت سبب خشکی بیشتر لب می شود. همچنین جویدن لب ها زمانی که استرس دارید یا حتی عصبانی که می شوید و یا زمانی که با زبان و دندانتان با پوسته های روی لب بازی می کنید، خود این ور رفتن و خیس کردن پوسته ها با بزاق موجب ترک خوردن و پوسته شدن بیش از حد لب می شود چرا که زمانی که شما لب هایتان را خیس می کنید و آب روی لب با حرارت بدنتان در زمان تنفس بخار می شود، اگر هم بر روی لبتان رطوبتی داشته باشید با آب بزاق تبخیر شده و خشکی لب را بیشتر می کند. در کنار این خشکی، سوزش و خونریزی نیز ممکن است همراه باشد.

شکل 1 خشکی و ترک لب بر اثر لیسیدن آن

4. کم آبی بدن

یکی از علامت های کم شدن آب بدن، خشکی لب است که گاهی همراه با خونریزی نمایان می شود. در کسانی که گرمازده شده اند یا به علت اسهال آب زیادی از دست داده اند با مشاهده شدت خشکی لب می توان پی به شدت کمبود آب برد.

5. کمبود ویتامین

کمبود بعضی از ویتامین ها مانند آ، ب، ث و املاحی مانند آهن و روی هم می تواند باعث خشکی و پوسته شدن شود. کمبود این ویتامین ها موجب ضعف سیستم ایمنی بدن و خشکی پوست بخصوص ترک خوردن گوشه لب می شود. بدیهی است وقتی تغذیه ای سالم و کامل دارید این مسئله نمی تواند علت خشکی لب شما باشد.

6. آرایش و رژ لب

این روزها خانم ها بیشتر در معرض خشکی لب قرار می گیرند چرا که برای داشتن زیبایی ظاهری از لوازم های آرایشی استفاده می کنند که دارای مواد حساسیت زا هستند از قبیل برخی مواد نگهدارنده، روغن بادام شیرین، روغن شی باتر، روغن کرچک، روغن سویا، سرب و غیره.

استفاده مکرر از صابون و مواد شیمیایی دیگر مثل محصولات آرایشی غیراستاندارد نیز می تواند موجب حساسیت پوست لب شود. بهتر است مراقب حجم دهنده های لب باشید چون در آن ها اغلب موادی به کار رفته است که با تحریک و التهاب لب آن را بزرگتر و پُرتر نشان می دهد. بیشترین لوازم آرایشی که در خشکی لب بسیار تاثیرگذار هستند استفاده از خط لب است. برخی به این جمله باور دارند که برای جلوگیری از پخش شدن رژ لب و یا پاک شدن آن حتما از خط لب به جای رژ استفاده کنند که این روش موجب ۱۰۰ درصد خشکی لب شما می شود. لب های شما از این طریق متورم می شود و قلوه ای به نظر می رسد، شاید این ظاهر را دوست داشته باشید اما در واقع لب شما از حساسیت و خشکی متورم شده و سوزش و پوسته پوسته شدن لب را به دنبال خواهد داشت.

7. داروها

کسانی که نمی توانند علتی برای لب های ترک خورده شان پیدا کنند بهتر است سری به قفسه داروهایی که می خورند بزنند. مصرف بعضی داروها مانند موارد زیر می تواند این مشکل را ایجاد کند.

• رتینوئیدها (مانند Differin ,Retin-a) علت خشک شدن لب
• لیتیوم (این دارو برای درمان دو قطبی تجویز می شود.)
• ویتامین A
• پنی سیلامین، ایزونیازید و فنوتیازین
• داروهای شیمی درمانی
• داشتن بیماری هایی از قبیل دیابت، کاوازاکی، فشار خون، بیماری تیرویید و ایدز
• برخی از داروهای مو ضعی مانند کرم ها یا ژل های ضدجوش حاوی بنزوییل پراوکسید و یا اسید سالیسیلیک در صورت تماس با لب می تواند سبب خشکی با پوسته شدن لب شود.

8. غذاهای ترش و سوزان

غذاهای ترش و مرکباتی که اسیدی هستند ممکن است باعث تحریک لب و خشکی و ترک خوردن آن شوند، در این حالت سوزش لب هم ایجاد می شود. تماس لب با اسید مرکبات می تواند دچار خشکی و سوزش لب شود. علاوه بر این پوست انبه هم حاوی ماده ای به نام توکسیکودندرون است که در سم گیاه پاپیتال هم وجود دارد و ممکن است به لب آسیب برساند. در ضمن افرادی که به آجیل حساسیت دارند باید مراقب محصولات بهداشتی آرایشی که در ترکیبشان از دانه های روغنی و بادام استفاده شدهباشند.

9. تنفس از راه دهان

انسداد مسیر تنفسی بینی (در اثر سرماخوردگی) و درنتیجه نفس کشیدن از دهان هم باعث خشکی لب و سپس پوسته شدن و ترک خوردن آن می شود.

10. سیگار کشیدن

این را حتما بارها شنیده اید که خشکی دهان و لب ها از کمترین عوارض سیگار کشیدن است.

11. قارچ پوستی

اگر خشکی در گوشه های لب باشد و سبب ترک خوردن، قرمز شدن و سوزش شدید شود ناشی از عفونت های قارچی است. در برخی مواقع نیز ترک خوردگی های مزمن در خط میانی لب تحتانی به وجود می آید که در کودکان شایع تر است و با چرب کردن برطرف نمی شود و نیاز به درمان های ضدقارچ دارد.

12. تماس مواد محرک با پوست لب

استفاده از مواد آرایشی نامرغوب، آدامس ها و شیرینی های حاوی سینامیت نیز می توانند موجب تحریک و خشکی لب شوند.

13. جویدن لب ها

افراد بسیاری عادت به جویدن مکرر لب های خود دارند که این کار می تواند موجب خشکی لب ها یا تشدید این شرایط شود. پوشش بزاق تنها برای چند ثانیه موثر است و با بخار شدن آب، خشکی لب ها بار دیگر ظاهر می شود. افزون بر این، زمانی که آب موجود در بزاق بخار می شود لب ها رطوبت بیشتری از دست خواهند داد، از این رو خشکی آن ها تشدید می شود.

البته پوسته شدن لب در بیماری هایی مانند آلرژی و اگزما و کراتوز آفتابی لب نیز اتفاق می افتد که باید زیر نظر متخصص پوست درمان شود.

درمان ترک یا خشکی لب

اما در هر صورت جای هیچگونه نگرانی نیست، علت خشکی لب هر چه باشد با ساده ترین درمان های پیشنهادی زیر ممکن است پاسخ دهد و در غیر این صورت باید حتما جهت بررسی بیشتر و رد احتمال ضایعات پیش سرطانی به متخصص پوست مراجعه کنید.

1. به طور مرتب و به مقدار کافی لب های خود را چرب کنید.

محصولی را انتخاب کنید که حاوی موادی مانند کره کاکائو ، ویتامین های A و E ، موم زنبور عسل ، پارافین، وازلین یا دی متیکون باشد. حداقل یکبار در روز ترجیحا صبح قبل از بیرون رفتن آن را بمالید. در طول روز محصول را به همراه داشته باشید تا مرتب لب های تان را چرب کنید. این به شما کمک می کند لب های شما در طول روز مرطوب بماند.

• بعد از مسواک زدن و یا شستن صورت، لب ها را چرب کنید. خمیردندان ها ، دهان شویه ها و پاک کننده های صورت PH بدن را تغییر می دهد و می تواند باعث خشکی لب شوند.

شکل 2 چرب کردن لب ها برای جلوگیری از خشکی آن ها

2. روش های جایگزین را امتحان کنید.

تعدادی روش جایگزین برای درمان لب های خشک یا ترک خورده وجود دارد. این روش ها تا حد زیادی بر عصاره گیاه تاکید دارند. برخی دیگر بر محصولات حیوانی مانند شیر یا خامه تاکید دارند. این روش ها ممکن است به شیوه ای سازگار با محیط زیست و مقرون به صرفه تر به لب شما کمک کند.

• آب خیار که چندین بار در روز روی لب ها مالیده شود می تواند ناراحتی لب های خشک را برطرف کند.
• اگرچه ممکن است طعم و بوی نامطبوع داشته باشد اما آلوئه ورا نیز یک داروی طبیعی عالی است و می توانید خودتان آن را درست کنید. یک برگ گیاه آلوئه ورا بگیرید و مایع مرکز آن را روی لب های خود بمالید.
• اگر چندین بار در روز از عصاره گلبرگ گل مخلوط شده با شیر استفاده شود می تواند لب های شما را مرطوب کند.
• از کرم شیری نرم کننده پوست نیز می توان استفاده کرد.

3. از بالم لب حاوی ضدآفتاب استفاده کنید.

آفتاب سوختگی لب نه تنها می تواند دردناک باشد بلکه منجر به خشکی و ترک لب نیز می شود و در دراز مدت می تواند سبب ایجاد کراتوز آفتابی در لب شود که پیش سرطانی است. برای جلوگیری از آفتاب سوختگی روی لب از کرمی استفاده کنید که SPF آن ۱۵ یا بالاتر باشد. قبل از بیرون رفتن حتما از ضدآفتاب بر روی لب خود بمالید.

• در صورت نداشتن محصول مخصوص لب، می توانید از ضدآفتاب معمولی بر روی لب استفاده کنید هر چند ممکن است طعم ناخوشایندی داشته باشد . با این حال الکل موجود در ضدآفتاب ممکن است لب های شما را بیشتر خشک کند. فقط این کار را به عنوان آخرین راه حل انجام دهید.

شکل 3 بالم لب حاوی ضدآفتاب

4. محصولات طبیعی را امتحان کنید.

• روغن نارگیل، روغن زیتون ، موم زنبور عسل و سایر محصولات طبیعی می توانند به لب های شما کمک کنند که رطوبت خود را حفظ کنند.
• بالم های طبیعی لب با عسل نه تنها طعم خوبی می گیرد بلکه رطوبت را نیز بهتر نگه می دارند.
• مصرف بالم لب هایی که حاوی کافور، منتول و فنول هستند می توانند سبب خشکی و پوسته شدن لب ها شود. در عوض از بالم لب هایی که حاوی، موم زنبور عسل، سرامید، لانولین و پترولیوم هستند استفاده کنید.
• در نهایت اگر باز هم خشکی لب بهتر نشد از پماد هیدروکورتیزون می توان استفاده کرد ولی به دلیل اینکه حاوی کورتون می باشد نباید طولانی مدت استفاده شود.

5. ویتامین مصرف کنید.

از جمله ویتامین هایی که کمبود و نبودشان در بدن خطرساز می شود ویتامین های C ،D ،B و E می باشد. این ویتامین ها با متابولیسم چربی و حفظ اسیدآمینه های ضروری از قبیل هموسیستئین از خشک شدن لب ها و تورم آن ها به شدت پیشگیری می کنند. به همین منظور است که متخصصین تغذیه شما را به خوردن تخم مرغ، ماهی، گوشت کم چرب، کیوی و پرتقال تشویق می کنند.

1. 6. هوای اتاق را مرطوب نگه دارید.

اگر لب های شما ظاهری ناسالم دارند محصولاتی که می توانند شادابی و ظاهر سالم را به لب های شما بازگردانند را انتخاب کنید. برای مثال استفاده از یک دستگاه مرطوب کننده هوا هنگام شب برای حفظ رطوبت هوا بین ۳۰ تا ۵۰ درصد هنگام شب می توانید از یک دستگاه مرطوب کننده هوا استفاده کنید که گزینه ای ایده آل برای فصل زمستان نیز محسوب می شود. از این طریق شما رطوبت هوا را افزایش خواهید داد که می تواند از خشکی لب ها پیشگیری کند.

1. 7. آب بنوشید

در مکان های خشک یا گرم و در زمستان بدن شما احتمالا رطوبت بیشتری از دست می دهد. نوشیدن آب کافی باعث می شود که لب های شما مرطوب بماند. آب بنوشید و از مرطوب کننده استفاده کنید تا هنگام خشک شدن محیط پوست شما مرطوب بماند.

• نوشیدن مقدار زیادی آب یک قدم اساسی در جلوگیری از خشکی یا ترک خوردن لب است. مردان تقریبا به ۳ لیتر و زنان نیز در حدود ۲.۲ لیتر آب در روز به منظور مرطوب ماندن مناسب احتیاج دارند.
• همچنین ممکن است رطوبت را از طریق پوست خود از دست بدهید. در طول زمستان یا اگر در منطقه خشک زندگی می کنید از رطوبت ساز در خانه استفاده کنید.

• مصرف نوشیدنی هایی که موجب کم آبی بدن می شوند مانند نوشیدنی های دارای الکل و کافئین احتمال خشکی لب ها را افزایش می دهند.

شکل 4 آب مورد نیاز بدن در روز

1. 8. دهان خود را در هوای سرد یا بادی بپوشانید.

وقتی به بیرون می رویم به ندرت دهان خود را می پوشانیم و پوست نازک و حساس صورت در معرض عناصر قرار می گیرد. وزش باد شدید ، درجه حرارت سرد و هوای خشک همه می تواند رطوبت را از لب ها بگیرد. بنابراین مهم است که برای جلوگیری از خشک شدن لب دهان خود را بپوشانید.

• در زمستان دهان خود را با روسری بپوشانید تا از سرمازدگی لب ها جلوگیری شود.

1. 9. سعی کنید لب های تان را لیس نزنید.

به طور مرتب مرطوب شدن لب ها با بزاق در واقع باعث خشک شدن سریع تر لب ها می شود و منجر به ترک های لب می شود. هنگامی که بزاق از لبان شما تبخیر شود از قبل خشک تر می شوند.

1. 10. پوسته های خشک شده پوست را نکنید.

این کار باعث می شود که لب ها خونریزی کند و به تبع آن کندتر بهبود یابد. در برابر کندن پوست های لب مقاومت کنید و اجازه دهید لب های شما بهبود یابد. لمس مکرر زخم ها یا ترک ها نیز می تواند منجر به عفونت شود یا احتمالا شما را بیمار کند.

• در صورت داشتن ویروس هرپس سیمپلکس (ویروسی که منجر به ایجاد تبخال می شود) ، تحریک پوست اطراف دهان می تواند باعث ایجاد تاول تبخالی می شود که این امر به درد و خشکی لب های شما می افزاید.

شکل 5 ویروس هرپس سیمپلکس

1. 11. از طریق بینی خود تنفس کنید.

حرکت هوا به تبخیر آب و از بین بردن رطوبت کمک می کند. این کار مشابه قرار دادن لباس های مرطوب در زیر فن است. همین اصل روی لب ها نیز عمل می کند . اگر دچار گرفتگی سینوسی هستید و مجبور به تنفس از طریق دهان هستید حتما به طور مرتب لب ها را چرب کنید.

1. 12. مواظب آلرژن ها باشید.

آلرژن های مختلف می توانند لب های شما را تحریک کرده و باعث خشکی لب شوند. برخی غذاها ، داروها و عوامل محیطی مانند گرده و شوره می توانند باعث ایجاد یک واکنش آلرژیک شوند. اگر می توانید از این موارد دوری کنید.

• به عنوان یک قانون شما باید از خوردن هر چیزی که به آن حساسیت دارید خودداری کنید زیرا ممکن است یک واکنش کشنده داشته باشید.

13. پرهیز از برخی غذاها

برای پیشگیری از خشکی لب ها بهتر است غذاهای سرشار از اسید یا محرک های دیگر را مصرف نکنید. به عنوان مثال گوجه فرنگی یک محصول بسیار اسیدی است از این رو اگر به طور مکرر با خشکی لب های خود مواجه می شوید از مصرف آن پرهیز کنید. از دیگر محرک های غذایی می توان به فلفل ها، پوست انبه، مرکبات و سس ها اشاره کرد که باید آن ها را از رژیم غذایی خود کنار بگذارید.

1. 14. رژلب بزنید.

رژ لب اگرچه به اندازه بالم های چرب و مرطوب کننده عمل نمی کند اما محافظت محدودی در برابر خورشید و باد می کند. از رژ لب های سبک که تاثیرات خورشید را تشدید می کند استفاده نکنید و در عوض رژ لب های براق را انتخاب کنید که منعکس کننده اشعه ماوراء بنفش باشند.

• به دنبال رژ لب هایی باشید که دارای SPF ۱۵ یا بالاتر باشند.
• رژ لب مات می تواند لب های شما را خشک کند بنابراین مهم است که شب و صبح قبل از استفاده از رژ لب مرطوب کننده بمالید. این به لب های شما کمک می کند که رطوبت خود را حفظ کنند.

شکل 6 محافظت در برابر خورشید با رژ لب

---