با پیشرفت علم، روش ها و تجهیزات پزشکی جدید به خدمت پزشک و بیمار آمده اند. با استفاده از امکانات جدید، مشاهده اجزای داخلی و تشخیص بیماری دقیق تر صورت می گیرد. یکی از روش های جدید و پرکاربرد پزشکی ام آر آی است که در مرکز ام آر آی انجام می شود. در واقع ام آر آی یک روش پیشرفته در تصویربرداری پزشکی است.

در مرکز ام آر آی، تصاویر بسیار دقیق و واضح از اندام های داخلی بدن گرفته می شود. این تصاویر به پزشک در شناسایی و تشخیص بیماری اندام های داخلی کمک می کند. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا MRI یک تکنیک اسکن رادیولوژی است. این اسکن از مغناطیسم، امواج رادیویی و یک کامپیوتر برای تولید تصویر اندام های بدن استفاده می کند. تصویر ام آر ای بسیار دقیق و واضح است و می تواند تغییرات بسیار کوچک در ساختارهای بدن را تشخیص دهد. گاهی ممکن است عامل کنتراست مانند گادولینیوم برای افزایش دقت تصاویر استفاده شود.

اندام های مورد بررسی با ام آر آی

امروزه برای تشخیص بسیاری از بیماری ها و بررسی ضایعات پیش آمده برای اعضای مختلف بدن، انجام MRI توصیه می شود. از ام آر آی می توان برای پیگیری روند درمان یا پیشرفت بیماری نیز کمک گرفت. به عنوان مثال تمام ناهنجاری های مغز و نخاع به وسیله MRI تشخیص و پیگیری می شود. با MRI می توان تشخیص داد که علت کمر درد، درد عضلات است یا فشار روی عصب. همچنین برای تشخیص روند پیشرفت سرطان هم از این روش تصویربرداری استفاده می شود. در ادامه بیشتر با کاربردهای MRI آشنا می شویم:

ام آر آی مغز

MRI مغز عموما برای بررسی مغز، نخاع، چشم، گوش و سایر اعضای نواحی سر و گردن به کار می رود. از این روش همچنین در تشخیص مشکلات ستون فقرات مانند پارگی و جابه جایی دیسک های بین مهره ها، تشخیص و بررسی تومورها و خونریزی نواحی مغز و سکته های مغزی استفاده می شود. در برخی از موارد که بیمار دچار سر درد ناگهانی و حمله ای یا ضعف و دو بینی شده باشد، ممکن است پزشک استفاده از ماده گادولینیوم را جهت تصویر برداری با ام ار آی پیشنهاد دهد. در این نوع از تصویر برداری، تصاویر تفکیک شده ای از بخش های مختلف مغز در اختیار قرار می گیرد. (ام آر آی در تشخیص بیماری ام اس نیز کاربرد دارد).

ام آر آی ستون مهره ها

این نوع از MRI معمولاً برای بررسی مشکلات نواحی ستون فقرات مانند بیرون زدگی یا تورم دیسک و تنگ شدن کانال میانی ستون مهره ها کاربرد دارد. علاوه بر این یکی از مهمترین کاربردهای این نوع از ام آر آی، بررسی وضعیت بیمارانی است که تحت عمل جراحی ستون فقرات قرار گرفته اند. داده های حاصل از امواج رادیویی ام آر آی به صورت تصویر درمی آیند که توسط پزشک معالج بررسی و تحلیل می شوند.

ام آر آی مفاصل و استخوان ها

در MRI مفاصل و استخوان ها، وضعیت تمام استخوان ها و مفاصل و همچنین بافت های نرمی که به آنها متصل هستند، مورد بررسی و ارزیابی شرایط قرار می گیرند. در صورت وجود مشکلات مربوط به تاندون ها، عضلات، رباط ها و استخوان ها نیز این نوع از تصویربرداری تجویز می شود.

ام آر آی حفره شکم

مهمترین کاربرد ام آر آی حفره شکم، بررسی کبد، پانکراس، غدد فوق کلیه و به طور کلی اندام های درونی حفره شکم می باشد. هرچند در بیشتر موارد برای تشخیص بیماری های این ناحیه، انجام سی تی اسکن پیشنهاد می شود؛ اما در مواردی که استفاده از سی تی اسکن پاسخگوی نیاز پزشک برای تشخیص وضعیت بیماری نباشد، انجام ام آر آی شکم لازم است.

ام آر آی دستگاه گردش خون

ام آر آی ویژه دستگاه گردش خون، نوعی از MRI است که برای بررسی رگ های مرتبط با گردن و مغز و بررسی وضعیت قلب و عروق مورد استفاده قرار می گیرد.

کاربرد ام آر آی

• غربالگری سرطان سینه برای زنانی که در معرض خطر بالای سرطان سینه قرار دارند.
• صدمات یا ناهنجاری های مفاصل مانند پشت و زانو
• تشخیص انواع خاص مشکلات قلبی
• مشاهده و تشخیص ناهنجاری های مغز و نخاع
• تومورها مانند تومور مغزی، کیست ها و سایر ناهنجاری ها در قسمت های مختلف بدن
• تشخیص بیماری های کبد و سایر اندام های شکمی
• ارزیابی درد لگن در زنان با عللی از جمله فیبروم و آندومتریوز
• بررسی ناهنجاری های مشکوک رحم در زنان تحت ارزیابی ناباروری

مزایای ام آر آی

1. ام آر آی مستلزم قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس نیست، بنابراین برای کودکانی که ممکن است نیاز به اسکن های متعدد داشته باشند گزینه بهتری است تا خطر بروز عوارض سی تی اسکن مغز آنها را تهدید نکند.
2. برای ام آر آی به تزریق دوز کمتری از ماده حاجب نسبت به سی تی اسکن نیاز است.
3. اسکن ام آر آی می تواند بافت ها و ساختارهای نرم را با وضوح بیشتری نسبت به سی تی اسکن نشان دهد.

آمادگی برای ام آر آی

در خصوص آمادگی برای انجام ام آر ای نیز لازم است موارد زیر را رعایت کنید:

• معمولاً قبل از انجام ام آر آی پرهیز غذایی یا توصیه خاصی به بیمار داده نمی شود و صرفاً کافی است چند ساعت قبل از اسکن ناشتا باشید.
• به طور معمول از بیمار خواسته می شود لباس مخصوص بپوشد و اشیا یا زیورآلات و موارد دیگری که روی تصاویر ام آرآی تأثیر می گذارند را دربیاورد.
• درصورتی که آلرژی خاصی دارید یا از کلاستروفوبیا رنج می برید و لوله باریک و طویل دستگاه اسکنر شما را اذیت می کند، بهتر است قبل از انجام اسکن آن را با پزشک خود در میان بگذارید.
• اگر داروی خاصی را مصرف می کنید حتماً قبل از انجام اسکن آن را با پزشک خود در میان بگذارید.

روش انجام ام آر آی

اسکنر MRI یک استوانه کوتاه با دو انتها ی باز است. بنابراین ابتدا باید روی یک تخت که در داخل اسکنر جا به جا می شود، دراز بکشید و بسته به قسمتی از بدن که اسکن می شود، سر یا پا ها را وارد اسکنر کنید. در برخی موارد، ممکن است یک قاب روی قسمتی از بدن که اسکن می شود (مانند سر یا قفسه سینه) قرار داده شود. این قاب حاوی گیرنده هایی است که سیگنال های ارسال شده توسط بدن شما را در طول اسکن دریافت می کند و می تواند به ایجاد تصویر با کیفیت بهتر کمک کند.

یک کامپیوتر برای کار با اسکنر MRI استفاده می شود که در اتاقی متفاوت قرار دارد تا آن را از میدان مغناطیسی تولید شده توسط اسکنر دور نگه دارد. برای جلوگیری از تار شدن تصاویر، بسیار مهم است که بخشی از بدن خود را که اسکن می شود در تمام طول اسکن، ثابت نگه دارید. یک اسکن ممکن است از چند ثانیه تا ۳ یا ۴ دقیقه طول بکشد. ممکن است از شما خواسته شود که در طول اسکن های کوتاه، نفس خود را حبس کنید.

موارد منع انجام ام آر آی

معمولاً در شرایط خاص افراد می توانند از تصویربرداری تشدید مغناطیسی برای عکس برداری از اندام ها و بافت های مختلف بدن خود استفاده کنند. بااین حال، معدود محدودیت های اسکن ام آر آی شامل موارد زیر می شوند:

1. افرادی که از پیس میکر (برای بیمارانی که دارای دریچه های قلب مصنوعی) استفاده می کنند.
2. افرادی که در بدن آنها جسم خارجی فلزی وجود دارد.
3. افرادی که طلا یا فلزات دیگر دارند.

هزینه ی ام آر آی

هزینه ی ام آر آی با توجه به عضوی که این تصویربرداری از آن انجام می شود متفاوت است. از طرفی برای آگاهی از هزینه ی دقیق باید به میزان پوشش بیمه ای خود نیز دقت کنید.

عوارض ام آر آی

به دلیل اینکه از امواج رادیویی در تصویربرداری رزونانس مغناطیسی استفاده می شود، عوارض ام ار آی معمولاً قابل توجه نیست. اگرچه گاهی اوقات رنگ کنتراست (حاجب) می تواند عوارض جانبی مانند بثورات پوستی، سردرد و سرگیجه ایجاد کند.

نسخه اصلی مطلب بررسی کدام اندام های بدن با ام آر آی امکان پذیر است؟ را در سایت دکتر محمد اعظمی بخوانید.

---