یکی از مهم ترین اندام های دستگاه تنفسی در انسان ها ریه است. ریه ها که از ارگانهای تصفیه کننده به حساب می آیند مانند یک بافت اسفنجی هستند. زمانی که هوا را از طریق عمل دم وارد بدن می کنیم، هوا وارد حنجره و سپس نای می شود. آنگاه به نایژه های چپ و راست می رسد تا به داخل ریه ها هدایت شوند. نایژکها که بین نایژه و کیسه هوایی قرار می گیرند به حفره ها یا کیسه های هوایی میکروسکوپی کوچکی ختم می شوند که اکسیژن را از هوا جذب و به جریان خون منتقل می کنند و در بازگشت، ضایعات دی اکسید کربن را خون می گیرند و به ریه ها منتقل می کنند تا از طریق عمل بازدم از بدن خارج شوند. هر گونه خطا در این فرآیند پیچیده که تنها در عرضه ثانیه اتفاق می افتد می تواند منجر به آسیب شدید ریه شود. بیماری های ریوی نتیجه آسیب به حفره های کوچک کیسه های هوایی و نایژه (مسیرهای هوایی بزرگ ریه) می باشد. یکی از روش ها جهت تشخیص بیماری ریه، رادیولوژی ریه است. در این شیوه اندام مورد نظر در معرض اشعه X قرار گرفته و تصاویر از آن بخش ها تهیه می شوند. اندازه، شکل و بافت ریه ها و همچنین فضای اطراف آنها در تصاویر رادیولوژی قفسه سینه مورد بررسی قرار می گیرند. هر گونه حالت غیرطبیعی مانند وجود تومور و غده در ریه ها و تغییر در شکل و میزان تجمع مایعات یا هوا در فضای اطراف ریه ها که نشان دهنده بیماری های مختلفی مانند سل، ذات الریه و … باشد، به کمک این گرافی ها قابل تشخیص خواهد بود. رادیولوژی، یک تصویر سیاه-سفید از ارگان های قفسه سینه تولید می کند. ساختارهایی که تابش را مسدود می کنند به صورت سفید و ساختارهایی که اجازه عبور تابش را می دهند به شکل سیاه ظاهر می شوند.

کاربرد رادیولوژی ریه

پزشک به منظور بررسی و تشخیص هر گونه مشکل احتمالی در این ناحیه، عکس برداری قفسه سینه را تجویز می کند. علائم بیماران عبارتند از:

• تنگی نفس و تنفس غیر طبیعی
• سرفه های مزمن و طولانی
• زخم، شکستگی یا درد قفسه سینه
• تب
• سرطان ریه
• آمفیزم
• بررسی مسیر لوله های تنفسی
• بررسی وجود مایعات یا هوای جمع شده در ریه ها

اقدامات قبل از رادیولوژی ریه

قبل از انجام این تصویر برداری نباید هیچگونه وسیله ی فلزی مثل اکسسوری های فلزی همچون گیره سر، گوشواره، عینک و غیره به همراه داشته باشید. همچنین احتمال هرگونه بارداری یا بیماری های دیگر را قبل از انجام عکس برداری به پزشک خود اطلاع دهید. در صورت بارداری ممکن است انجام عکس برداری با تشخیص پزشک به تعویق بیفتد.

نحوه انجام رادیولوژی ریه

در هنگام عکسبرداری، بدن شما بین دوربین اشعه ایکس و دستگاه ضبط کننده اشعه ایکس قرار می گیرد. ممکن است از شما خواسته شود تا در جهت های مختلف قرار بگیرید تا از هر طرف و از جلوی قفسه سینه عکس گرفته شود. گرافی های ریه معمولاً از چند نما قابل بررسی هستند که عبارتند از:

1- نمای خلفی قدامی

PA View در این نما بیمار پوزیشن ایستاده دارد، کاست جلوی بیمار قرار گرفته و اشعه از پشت به جلو می تابد. این نما دقیق ترین و شفاف ترین تصویر را از ریه به دست می دهد.

2- نمای قدامی خلفی

AP View در این نما کاست پشت بیمار قرار گرفته و اشعه از جلو به پشت می تابد و پوزیشن بیمار خوابیده با نشسته است.

3- نمای جانبی

Lat View در این نما که به منظور بررسی دقیق تر اعضای پشت ستون فقرات استفاده می شود، بیمار به پهلو ایستاده، دست ها را بالا برده و کاست سمت چپ یا راست وی قرار می گیرد.

عوارض رادیولوژی ریه

مقدار تابش حاصل از اشعه ایکس بسیار پایین است. این مقدار حتی پایین تر از مقدار تابشی است که از محیط اطراف به شما وارد می شود.اگرچه مزیت این رادیوگرافی بیشتر از خطرات آن است، ممکن است یک پیش بند محافظ به شما داده شود. اگر باردار هستید یا احتمال می دهید باردار باشید، باید به پزشک اطلاع دهید. این فرآیند می تواند به روش هایی انجام شود که از شکم شما در برابر تابش محافظت گردد.

تفسیر تصاویر رادیولوژی ریه

تفسیر این تصاویر کاری تخصصی است که برعهده رادیولوژیست و پزشک شما است. سایه های سیاه و سفید در این گرافی، بستگی به میزان اشعه جذب شده توسط هر عضو بر اساس ترکیب آن دارد. بخش های استخوانی اشعه X بیشتری را جذب می کنند و بر روی فیلم، سفید ظاهر می شوند. اندام های توخالی حاوی هوا، مانند ریه ها، معمولاً تاریک به نظر می رسند. سایه هایی که در تصاویر گرافی وجود دارد ناشی از میزان اشعه X است که توسط باقت های مختلف جذب می شود. توانایی جذب اشعه در بافت ها بستگی به میزان چگالی یا دانسیته آن بافت دارد. به طور کلی ۴ دانسیته بافتی (هوا- آب- چربی- استخوان یا فلز) وجود دارد:

• دانسیته هوا: بافت های حاوی گاز دارای دانسیته کم بوده و باعث می شوند اشعه بیشتری به فیلم برسد، لذا سایه آنها سیاهتر از سایر نقاط است، مانند تصویر ریه ها و راه های هوایی
• دانسیته آب: اعضایی چون قلب، آئورت، عروق خونی و دیافراگم، دانسیته آب داشته و به رنگ خاکستری روشن دیده می شوند.
• دانسیته چربی: ماهیچه ها و چربی اطراف آنها که دانسیته چربی دارند، به رنگ خاکستری متمایل به سفید بوده و به سختی دیده می شوند، مانند تصویر پستان ها
• دانسیته استخوان یا فلز: بیشترین دانسیته مربوط به اعضای استخوانی می باشد که بیشترین جذب اشعه را دارند. این اعضا به رنگ سفید دیده می شوند.

ویژگی های ریه ناسالم در رادیولوژی

اساساً این موارد در رادیولوژی ریه غیرطبیعی هستند؛ زیرا آنها ممکن است به اشکال زیر به نظر برسند:

• بیش از حد سفید
• بیش از حد سیاه

هزینه رادیولوژی ریه

هزینه این تست است که عوامل مختلفی چون نوع تصویر برداری، بیمه و بسیاری از موارد دیگر بستگی دارد.

نسخه اصلی مطلب تفاوت عکس رادیولوژی ریه سالم و ناسالم را در سایت دکتر غلامرضا سیف بخوانید.

---