بیماری پارکینسون (Parkinson's disease)
بيماری پارکينسون از جمله بیماریهای شایع در سالمندان است که موجبکاسته شدن توانایی های جسمی وذهنی سالمند میشود.بیماری پارکینسونبرای اولين بار توسط دانشمندبزرگ انگلیسیدکترجيمز پارکينسون (James Parkinson) در سال ۱۸۱۷ ميلادی توصيف شد.او نام این بيماري را “فلجلرزان” ناميد كه امروزه آن را تحت عنوان بيماری پاركينسون ميشناسیم.بيماری پاركينسون يك بيماری دستگاه عصبي مركزی(CNS) در بزرگسالان مسناست كه مشخصه اصلیآن سفتي عضلاني پيشرونده تدريجي،لرزش و از دست رفتن مهارت هاي حركتي است.اين اختلال هنگام رخ مي دهد كه نواحي خاصي از مغز توانايي خود در توليد دوپامين (يكي ازانتقال دهنده هایعصبي در مغز) را از دست مي دهند.
علل بیماری پارکینسون
علت اين اختلال در اغلب موارد ناشناخته است.بعضي موارد آن ناشي از داروهايي نظير فنوتيازين ها؛ آسيب مغزي ؛ تومورها؛ آنسفاليت پس از آنفلوانزا؛ عفونت با ويروس هاي داراي رشد آهسته؛يا مسموميت با مونواكسيدكربن (احتمالاً) مي باشد.ژن LRRK2 شايعترين علت ژنتيكي هر دو نوع خانوادگي و غيرقابل پيشبيني پاركينسون است.
فاکتورهای خطر ابتلا به پارکینسون
- حشره كش ها خطر ابتلابه بيماري پاركينسون را افزايش مي دهند
- مصرف چربيهاي اشباع نشده،خطر ابتلا به بيماري پاركينسون را كاهش ميدهد
- کمبود اسید فولیک عاملی برای بروز آلزایمر و پارکینسون
- احتمال ابتلا به پاركينسون در بيماران مبتلا به ديابت نوع دو بيشتر است
علايم شايع بیماری پارکینسون
- لرزش به خصوص در حالت عدم حركت اندام(PASSIVE TREMOR)
- سفتي عضلانی
- كندی حركت در كل بدن
- راه رفتن نامتناسب به حالتي كه پاها به زمين كشيده مي شوند.فرد مبتلا قدم های کوچک و سریع بر میدارد(festinating gait)
- از بینرفتن حالت چهره (صورت شبیه ماسک میشود)
- تغييرات صدا بطوریکه صدا ضعيف و بم مي شود.
- اختلال بلعو آبريزش دهان
- توانايي ذهني تا مراحل پيشرفته بدون تغيير مي ماند و در مراحل پيشرفته به آرامی كاهش مي يابد.
- افسردگیو عصبی بودن
عوارض احتمالی پارکینسون
- زوال عقل
- پنوموني (ذات الريه)
- يبوست شديد
- احتباس ادرار ناشي از داروهای تجويز شده براي درمان اين اختلال
- افتادن و بروز شكستگي استخوانی
اقدامات درمانی در بیماری پارکینسون
این بیماری درمان قطعی ندارد اما داروهاییهمچون لوودوپا (levodopa) آمانتادین، بیپریدن و سلژیلین در درمان آن تجویز میشود.گاهی در برخی موارد شدیداز جراحی نیز استفاده میشود.البته نقش گفتاردرمانی و فیزیوتراپی در این زمینه بسیار زیاد است زیرا مانع پیشرفت بیماری و محدودیت عملکرد میشود.تحقیقات جدید نشان داده است کهخوردن مواد غذایی
حاوی نیکوتین مانند فلفل و گوجه فرنگیبه کاهش پارکینسون منجر میشود.دکتر «سوزانسیرلس نیلسن» و همکارانش در دانشگاه واشنگتن در سیاتل ۴۹۰ نفر را که به تازگی به بیماری پارکینسون در درمانگاه دانشگاه مغز و اعصاب یا سازمان حفظ سلامت منطقهای تشخیص داده شده بودند را مورد بررسی قرار دادند.از طرفی دیگر ۶۴۴ نفر از افراد بدون شرایط عصبی به عنوان گروه شاهد مورد استفاده قرار گرفت.در این تحقیقات، شرکتکنندگان پرسشنامهای در رابطه با رژیمغذایی و استفاده از توتون و تنباکو را پر کردند.محققان دریافتند که مصرف سبزیجات به طور کلی درروند بیماری پارکینسون تأثیر نمیگذارد،اما مصرف سولاناسه خوراکی-خانواده گیاه گلدار با برخی از گونههایی که منابع خوراکی از نیکوتین هستند خطر ابتلاء به بیماری پارکینسون را کاهش داده است.این تحقیقات همچنین نشان داد که فلفل در کاهش بیماری پارکینسون قویتر عمل کرده است.در این مورد سیگار و قلیان که منبع سرشار از نیکوتین هستند کمک قابل توجهی برای پیشگیری از این بیماری میکنند ولی به دلیل خطر ابتلاء به بیماریهای خطرناک دیگر که توسط سیگار و قلیان در بدن ایجاد میشود،استفاده از این دخانیات توصیه نمیشود.به تازگی محققان بیمارستان مک لین آمریکا با استفاده از داروهای درمان مالاریا، موفق به توقف بیماری پیشرونده پارکینسون شدند. این تحقیقات نشان میدهد که مغز دارای یک گیرنده پروتئینی به نام Nurr1 است که از سلولهای دوپامین محافظت میکند. دو مورد از داروهای درمان مالاریا که به تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) رسیده است،این گیرنده پروتئینی را مورد هدف قرار میدهد.در واقع جسم سیاه پیامهای عصبی را از طریق نخاع به عضلات مختلف ارسال میکند و این فرایند از طریق ماده شیمیایی دوپامین صورت میگیرد.استفاده از این داروها فرایند انتقال پیام عصبی به عضلات را تسهیل میکند
توصیه های دیگر درمانی
-استفاده مكرر از حمام گرم و ماساژ دادن جهت پيشگيري از ايجاد سفتي عضلاني
-استفاده از ريش تراش برقي جهت اصلاح
-استفاده از كفش هاي بدون بند،نظير كفش هاي راحتي،كفش هاي زيپ دار يا كفش هاي چسبي
-محيط منزل را طوري طراحي كنيد كه از افتادن و آسيب ديدگي جلوگيري شود
-محدوديت های تدريجي بيماري ممكن است باعث عاجز شدن بيمار گردد.
-براي يافتن راه هايي جهت حفظ عملكرد و كارآيي خود از مشاوره تخصصي و اعضاي خانواده كمك بگيرد.
-داروها:همانطور که در بالا اشاره ای مختصر داشتیم داروهاي آنتي كولينرژيك؛آنتي هيستامين ها؛داروهاي ضدلرزش،نظير آمانتادين؛يا داروهاي ضدپاركينسون از قبيل بروموكريپتين،لوودوپا و كاربي دوپا در روند بیماران مبتلا تاثیرات مثبت دارند.سلژيلين براي به حداكثر رسيدن اثربخشي لوودوپا و كاربي دوپا تجويز مي شود.همه اين داروها لرزش و سفتي عضلاني را كاهش مي دهند ولي اغلب عوارض جانبي قابل توجهي نيز دارند.فعاليت در حد امكان به فعاليت هاي خود ادامه دهيد و به دفعات استراحت كنيد.اختلاف زيادي بين توانايي جسمي بيماران دچار اين بيماري وجود دارد. محدوديت فعاليت تنها در بيماران دچار سفتي عضلاني وجود دارد.درمان فيزيكي كمك كننده است .محققان در تازه ترین مطالعات به تاثیر ویتامین B6 در کاهش این بیماری پی برده اند و می گویند افزایش دریافت غذایی ویتامین B6 در کاهش پارکینسون موثر است.