مرالژی پارستتیکا یکی از مشکلات عصبی است که بر اثر فشردگی عصب حسی در ناحیه ران رخ می دهد. این عارضه می تواند باعث احساس درد، سوزش، یا بی حسی در قسمت خارجی ران شود و معمولاً به دلیل فشار طولانی مدت روی عصب، چاقی، پوشیدن لباس های تنگ یا بارداری بروز می کند. تشخیص و درمان به موقع این مشکل می تواند از شدت علائم جلوگیری کرده و کیفیت زندگی فرد را بهبود بخشد. در این مقاله به بررسی علل بروز مرالژی پارستتیکا و راهکارهای مؤثر درمانی آن می پردازیم.

مرالژی پارستتیکا چیست؟

سندرم مرالژی پارستتیکا یا سندرم برنارد راس حالتی است که بیمار احساس سوزش، گز گز، مور مور، بی حسی در قسمت خارجی و تا حدودی جلوی ران می کند.

علل مرالژی پارستتیکا

علل اصلی مرالژی پارستتیکا یا خواب رفتن ران پا شامل موارد زیر است:

1. فشار روی عصب: فشار ناشی از پوشیدن لباس های تنگ، کمربندهای محکم، یا فعالیت هایی مانند ایستادن طولانی مدت.
2. چاقی: اضافه وزن و چاقی می تواند فشار بیشتری بر عصب حسی وارد کند.
3. بارداری: در دوران بارداری به دلیل افزایش وزن و تغییرات بدنی، فشار بیشتری بر عصب وارد می شود.
4. آسیب دیدگی یا جراحی: آسیب به ناحیه ران یا جراحی هایی که به عصب لطمه می زنند.
5. دیابت: بیماری هایی مانند دیابت می توانند باعث آسیب به اعصاب و افزایش خطر بروز مرالژی پارستتیکا شوند.
6. ایستادن یا نشستن طولانی مدت: موقعیت هایی که موجب فشار مستمر بر ناحیه ران می شوند.

علت بی حسی ران پای راست

• فشردگی عصب: به ویژه عصب فمورال جانبی در ناحیه ران می تواند منجر به بی حسی در پای راست شود. این حالت می تواند ناشی از پوشیدن لباس های تنگ، کمربند محکم یا نشستن طولانی مدت باشد.
• آسیب یا ضربه به ران: آسیب مستقیم به عصب یا بافت های ران در پای راست ممکن است منجر به بی حسی شود.
• مشکلات ستون فقرات: فتق دیسک یا فشار بر ریشه های عصبی ناحیه کمری ممکن است عصب های مربوط به پای راست را تحت تاثیر قرار دهد و باعث بی حسی شود.

علت بی حسی ران پای چپ

• فشردگی عصب: مانند پای راست، فشردگی عصب فمورال جانبی یا عصب سیاتیک در ناحیه پای چپ ممکن است بی حسی ایجاد کند.
• آسیب فیزیکی یا جراحی: آسیب های ورزشی، جراحی های لگنی یا ران می توانند بر روی عصب های مربوط به پای چپ تأثیر بگذارند و بی حسی به همراه داشته باشند.
• بیماری های سیستمیک: شرایطی مانند دیابت، که باعث آسیب به اعصاب محیطی می شود، ممکن است بی حسی در ران پای چپ ایجاد کند.

عوامل مستعد کننده ایجاد مرالژی پارستتیکا

عوامل متعددی می توانند فرد را مستعد ابتلا به مرالژی پارستتیکا یا سر شدن ران پا کنند. چاقی و افزایش وزن از مهم ترین عوامل هستند که با ایجاد فشار اضافی بر عصب حسی در ناحیه ران، خطر این عارضه را افزایش می دهند. بارداری نیز به دلیل تغییرات بدنی و فشار بر عصب، می تواند یکی از دلایل ایجاد این مشکل باشد. همچنین، پوشیدن لباس های تنگ یا کمربندهای محکم، ایستادن یا نشستن طولانی مدت، و انجام فعالیت هایی که به ناحیه ران فشار وارد می کنند، از دیگر عوامل مستعد کننده محسوب می شوند. در برخی موارد، بیماری هایی مانند دیابت که به اعصاب آسیب می زنند نیز می توانند خطر ابتلا به مرالژی پارستتیکا را افزایش دهند.

علائم و نشانه های مرالژی پارستتیکا یا سندرم برناد راس

علائم معمولاً در یک طرف بدن ایجاد می شوند و بعد از ایستادن طولانی و یا راه رفتن تجدید می شود.

• کرختی قسمت فوقانی پهلوی ران یا کرختی همراه با مورمور در قسمت پهلوی ران
• حس سوزش یا درد در سطح خارجی ران
• درد کشاله ران یا در باسن ها (اگرچه این علامت شایع نیست)

تشخیص مرالژی پارستتیکا یا سندرم برنارد راس

• شرح حال و معاینه فیزیکی
• تصویر برداری
• نوار عصب و عضله

درمان های حمایتی مرالژی پارستتیکا یا سندرم برنارد راس

درمانهای حمایتی در اکثر بیماران موثر بوده و اکثراً چند هفته تا چند ماه طول می کشد.

1. پوشیدن لباس های گشاد
2. کاهش وزن اضافی
3. مسکن ها مانند استامینوفن، ایبوبروفن یا آسپرین
4. داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، عوارض این دسته داروها، شامل خشکی دهان، یبوست، خواب آلودگی، تداخل با سکس می باشد.
5. داروهای ضد تشنج شامل: گاباپنتین (نوروتین) یا پره گابالین (لیریکا) نیز در کاهش این دردها موثرند، عوارض جانبی این دسته داروها شامل تهوع، سرگیجه، یبوست، خواب آلودگی و احساس سبکی سر می باشد.
6. تغییر سبک زندگی از قبیل: نپوشیدن لباس های تنگ، پرهیز از ایستادن و یا راه رفتن طولانی مدت، حفظ وزن نرمال و کاهش وزن اضافه در پیشگیری و درمان مرالژی پارستتیکا موثرند.

درمان های پپیشرفته تر مرالژی پارستتیکا یا سندرم برنارد راس

در صورت عدم پاسخ به درمان های حمایتی و مسکن ها، اقدام بعدی تزریق در مفاصل ران می باشد که تحت راهنمایی سونوگرافی انجام می شود. این تزریق موجب کاهش درد و التهاب ناشی از فشار بر روی عصب شده و حتی در مواردی فشار را از روی عصب مبتلا بر می دارد. اما تزریق آن می تواند همراه با عوارضی باشد که در صورت عدم تزریق صحیح و در جای درست ممکن است به عصب آسیب جدی وارد شده یا موجب عفونت مفصل ران شود.

اما اگر تزریق با کمک سونوگرافی و زیر دید مستقیم، توسط متخصصان آموزش دیده انجام شود عوارض ناشی از تزریق اشتباه به صفر می رسد.به ندرت در مواردی که علائم شدید بوده و درمان های فوق از جمله تزریق استروئید و رادیوفرکوئنسی موجب کاهش درد بیمار نشده و بیمار برای مدت طولانی درد داشته باشد، ممکن است در موارد بسیار نادری برای رفع فشار از روی عصب، نیاز به جراحی باشد.

ورزش های مفید در بهبود مرالژی پارستتیکا

۱- ورزش های لگنی:

علائم و نشانه های مرالژی پارستتیکا با ورزش رفع درد لگن که موجب افزایش انعطاف پذیری لگن، افزایش سوخت و ساز و خون رسانی به عصب آسیب دیده می شود بهبود می یابد.

• پل زدن :

یکی از این ورزش ها پل زدن است که برای انجام این ورزش بر روی کف زمین دراز بکشید و باسن خود را از روی کف زمین بلند کنید تا عضلات باسن، سفت و منقبض شوند.

• کشیدن لگن :

ابتدا بر روی شکم دراز بکشید و در حالی که عضله باسن خود را سفت می کنید پای خود را از پشت بالا بیارید و به باسن نزدیک کنید.درحالت ایستاده هر یک از پاهایتان را بدون اینکه زانوهایتان خم شود به یک طرف بالا بیارید . این ورزش ها نباید باعث درد ران شوند. در صورت ایجاد درد ران، انجام این ورزش ها را متوقف کنید.

۲- کشش عضلات چهارسر ران:

عضلات چهارسر ران در نزدیکی عصب پوستی-خارجی ران قرار دارد (همان عصبی که گیرافتادگی آن بین عضلات موجب ایجاد مرالژی پارستتیکا می شود). عصب پوستی-خارجی ران، بین عضلات چهارسر گیر می افتد. یعنی بعید نیست که فشار این عضلات بر روی عصب موجب ایجاد درد و بی حسی در مرالژی پارستتیکا گردد. کشش عضلات چهارسر ران که در نزدیکی این اعصاب قرار دارد در انعطاف پذیری و افزایش قدرت و قوام این عضلات در قسمت بالایی ران موثر است. برای انجام این حرکت، ایستاده و پاشنه یک طرف پا را به کمک دست همان طرف به سمت باسن نزدیک کنید در این حالت باید کشش عضلات قدام ران را حس کنید اگر در هنگام انجام این حرکت، احساس درد می کنید این کشش را متوقف کنید.(مطابق شکل)

• خیز برداشتن :

خیز برداشتن در تقویت عضلات لگن و چهارسر ران در جهت کاهش درد ران، کمک کننده است. ابتدا بایستید، یک پای خود را به اندازه یک قدم به سمت جلو بگذارید. بدن خود را به زمین نزدیک کنید. درحالی که زانوی پای عقبی خم شده و در زاویه ۹۰ درجه با زمین تماس داشته باشد. همین حرکت را برای پای مقابل تکرار کنید. (مطابق شکل)

• طناب کشی :

طناب کشی ورزشی بسیار موثر در افزایش قدرت و انعطاف پذیری عضلات ران و لگن است. البته بیمار باید در نظر داشته باشد که این تمرینات را فقط پس از فروکش کردن درد قسمت خارجی ران انجام دهد. یک طرف طناب کشی را بر روی دیوار ثابت گره بزنید و طرف دیگر را بر روی مچ پایتان ببندید. بدون آنکه زانویتان خم شود، پایتان را تا جایی که می توانید به عقب بکشید. حالا پشت به دیوار قرار بگیرید و پایتان را تا جایی که می توانید به جلو بکشید. (مطابق شکل)

نکات مهم :

ورزش ها برای بازتوانی هر صدمه یا بیماری در بدن مهم است اما استراحت در مرالژی پارستتیکا موثرتر است. تا زمانی که درد دارید، استراحت کنید. روش های دیگری که در بهبود علائم موثر اند شامل کاهش وزن، پوشیدن لباس های گشاد، مسکن ها و تزریق استروئیدها است.

درمان در موارد مقاوم و مزمن مرالژی پارستتیکا

در مواردی که درمان های دیگر موثر نیستند و بیمار همچنان از درد ناحیه ران شکایت دارد به طوری که مانع فعالیت های روزمره و اجتماعی فرد شود تزریق کورتیکواستروئید در محل عصب گیر افتاده با کمک سونوگرافی بسیار کمک کننده است.

در این روش که بایدزیر بی حسی پوستی و با کمک سونوگرافی، توسط پزشک متبحر و آموزش دیده انجام شود، ابتدا عصب گیر افتاده با کمک سونوگرافی مشخص شده و تزریق دارو اطراف عصب گیر افتاده، موجب باز شدن گیرافتادگی عصب (به کمک فشار مکانیکی داروی تزریق شده بین عصب و بافت های اطراف تا حدی آزاد می شود)، کاهش التهاب عصب، در نتیجه افزایش خون رسانی به عصب و ترمیم سریع تر آن می شود که موجب کاهش درد بیمار میشود. در مرحله بعد شاید نیاز به رادیوفرکوئنسی باشد.

نسخه اصلی مطلب مرالژی پارستتیکا چیست و چگونه می توان آن را درمان کرد؟ را در سایت دکتر علی نقره کار بخوانید.

---