اختلال تخمک گذاری

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

اختلال تخمک گذاری مسوول 30 تا 40 درصد تمام موارد نازایی می باشد که شامل فقدان کامل تخمک گذاری یا کاهش دفعات تخمک گذاری می باشد.در صورت وجود امنوره ،اولیگومنوره،پلی منوره یا خونریزیهای ناشی از اختلال عملکرد رحم ،اختلال تخمک گذاری مطرح می شود.مدت طبیعی سیکل قاعدگی در زنان سنین باروری 21 تا 35 روز با میانگین 27 تا 29 روز می باشد.زنان دارای خونریزی قاعدگی منظم نیز ممکن است دچار اختلال قاعدکی باشند اما علایمی مانند تورم پستان،نفخ شکم ،وتغییرات خلقی در دوره قبل از خونریزی قاعدگی به میزان زیاد بر سیکل های توام با تخمک گذاری دلالت دارد

روش اثبات تخمک گذاری :
درجه حرارت پایه بدن : با استفاده از ترمومتر حرارت پایه بدنهر روزه قبل از برخاستن از بستر،خوردن یا اشامیدن به ثبت می رسد.ترشح پروژسترون به دنبال تخمک گذاری باعث افزایش در حد نیم تا یک درجه فارنهایت (نیم تا بیست وپنج صدم سانتیگراد)بالاتر از درجه حرارت پایه (1/36_1/37)رخ می دهدکه به طور تیپیک در طی مرحله فولیکولی سیکل قاعدگی به ثبت میرسد.

تخمک گذاری پس از سه روز متوالی ازافزایش حرارت رخ می دهد.استعمال دخانیات ونامنظم بودن الگوی خواب سبب اختلال در صحت تست می شود.
موکوس سرویکس: در زمان تخمک گذاری ترشحات سرویکس در مدخل واژن لزج وشفاف است در حالی که در سایر مقاطع سیکل خشک و چسبنده می باشد.

پایش هورمون LH:
کیت هایی در بازار برای ثبت ترشح ناگهانی هورمون LH وجود دارد که از صحت ،راحتی وسرعت بالا وهزینه نسبتا کمی برخوردار می باشد.پس از اینکه اوج ترشح LHشناسایی شد تخمک گذاری معمولا در 48 ساعت بعدی رخ می دهد.چون مدت اوج ترشح ممکن است کمتر از 12 ساعت باشد با انجام تست دو با در روز میزان تشخیص افزایش پیدا می کند.دو روزی که بیشترین احتمال لقاح را دارد روز اوج ترشح LHو روز قبل از ان می باشد از این ازمایش نمی تواندر بیمارانی که دارای سیکل های نا منظم هستند استفاده کرد.

پروژسترون سرمی میانه مرحله لوتئال :
این سنجش باید همزمان با حداکثر ترشح پروژسترون در میانه مرحله لوتئال صورت بگیرد.(به طور تیپیک در روزهای 21 تا 32 سیکل ایده ال 28 روزه ویا 7روز بعد از به اوج رسیدن LH) حد تحتانی میزان پروژسترون مر حله لوتئال در بین از مایشگاه های مختلف متفاوت است اما میزان بالای 3 نانو گرم در میلی لیتر مهر تایید بر تخمک گذاری است.اما کم بودن میزان سرمی ان در میانه مرحله لوتئال ضرورتا برای تخمک گذاری جنبه تشخیصی ندارد.

پایش سونوگرافیک :
ویژگی های تخمک گذاری ، شامل کاهش اندازه فولیکول تخمدانی پایش شده و پیدایش مایع در کولدوساک با استفاده از سونوگرافی ترانس واژینال می باشد.قطر فولیکول ها قبل از تخمک گذاری در سیکل های خود به خود 17 تا 19 میلی متر و در سیکل های القا شده با کلومیفن 19 تا 25 میلی متر می باشد.با توجه به هزینه و نا راحتی حاصل از سنجش سونوگرافیک صرفا باید در بیمارانی انجام شود که به روشهای کم هزینه تر تشخیص تخمک گذاری و یا برخی از انواع روشهای القای تخمک گذاری پاسخ نداده اند.

تست های دیگر :
در زنان مبتلا به کاهش دفعات یا فقدان تخمک گذاری باید میزان سرمی FSH، LH ،پرولاکتین اندازه گیری شود.

سایر اختلالات همراه عدم تخمک گذاری :
هیپر پرولاکتینمی:ممکن است با اولیگومنوره یا امنوره همراه باشد.در موارد وجود هیپر پرولاکتینمی بررسی با MRIبرای رد ماکروادنوم یا سایر ضایعات داخل جمجمه ای ضرورت دارد.در بیماران مبتلا به عدم تخمک گذاری با پرولاکتین بالا که از سایر جهات فاقد علامت باشند اگونیست های دوپامین داروهای خط اول می باشد.بروموکریپتین در 80 تا 90 درصد بیماران سبب طبیعی شدن پرولاکتین و القاء تخمک گذاری می شود.گابرگولین نیز موثر است و عوارض جانبی کمتری دارد.

هیپوگنادیسم هیپوگنادوتروپیک :
عدم تخمک گذاری در حضور مقادیر سرمی کم LH، FSH و استرادیول بر تشخیص هیپو گنادیسم هیپوگنادوتروپیک دلالت دارد.و نشان دهنده اختلال عملکرد محور هیپوتالاموس - هیپوفیز است.علل آن شامل کرانیوفارنژیوم ، ادنوم ، ناهنجاریهای شریانی وریدی و سایر ضایعات فضاگیر مرکزی می باشد که باید با MRI بررسی شود.

استرس ،کاهش بسیار شدید وزن،بی اشتهایی،فعالیت بیش از حد،همگی با سرکوب عملکرد هیپوتالاموس همراه است وبرای سرگیری تخمک گذاری تشویق بیمار به رعایت تغذیه خوب وحفظ مناسب وزن بدن ضرورت دارد.سایر اختلالات شامل نارسایی مادرزادی هیپوتالاموس می باشد.هیپوتیروییدی:میزان شیوع در زنان سنین باروری 2 تا4 درصد می باشد.واختلال تخمک گذاری در 23 تا 68 درصد زنان مبتلا به اختلال اشکار وجود داردکه با مصرف لووتیروکسین اصلاح می شود.هیپو تیروئیدی با افزایش ناباروری وسقط خود به خود همراه است ودرمان ان قبل از شروع درمانهای ناباروری اقدامی عاقلانه است.