ديس رفلكسی خودمختار در آسيب نخاعديس رفلكسی خودمختار حالتي است كه در افرادي آسيب نخاعي در سطح نخاعي بالاتر از ششم پشتي (سينهاي ) ديده ميشود. افرادي كه آسيب نخاعي در سطح پنجم سينهاي (پشتي) ميباشد مستعد اين حالت ميباشند .

افرادي كه آسيب در سطح سينهاي ششم تا دهم ميباشد, ممكن است چنين حالتي را پيدا كنند. افرادي كه آسيب نخاع بين سطح دهم و پايين تر است, معمولاً چنين حالتي را پيدا نميكنند. هرچه مدت زمان بيشتري از آسيب نخاع ميگذرد احتمال پيدا شدن چنين حالتي كمتر است.

ديس رفلكسی خود مختار ميتواند بطور ناگهاني ايجاد شود و يك حالت اورژانس است. در صورتي كه بسرعت و بدرستي درمان نشود ميتواند باعث تشنج ، سكته مغزي و حتي مرگ شود. ديس رفلكسی خودمختار به معني فعال شدن بيش از حد سيستم خودمختار است. وقتي كه يك تحريك در زير سطح آسيب ( ناحيه دچار فلج ) ايجاد شود اين حالت ديده ميشود.

مثلاً پر شدن مثانه باعث تحريك در زير سطح آسيب ميگردد. تحريكات ايجاد شده باعث فعال شدن يكي از سيستمهاي عصبی بنام سيستم خود مختار ميگردند. فعال شدن سيستم خود مختار باعث پيدايش علائمي مثل تنگ شدن عروق خوني و افزايش فشار خود ميگردد. اين افزايش فشار خون توسط گيرندههائي در رگها دريافت شده و دستوراتي را به برخي اندامها مثل قلب ميرساند و لذا باعث كاهش تعداد ضربان قلب ميشود.

علائم:
سردرد ضربان دار ( بعلت افزايش فشار خود ايجاد ميشود)
سيخ شدن موها و دانه دانه شدن پوست
عرق كردن در بالاي سطح ضايعه ( قسمت سالم پوست)
گرفتگي بيني

كند شدن ضربان قلب
رنگ پريده شدن پوست
بي قراري.
علل ديس رفلكسي خود مختار

انواع مختلفي از تحريكات مي توانند باعث ديس رفلكسي خودمختار شوند. هر عاملي كه قبل از آسيب نخاعي باعث درد ، ناراحتي يا تحريك بدن ميشد ، مي تواند باعث ايجاد ديس رفلكسی خودمختار بعد از آسيب شود.Anchor

شايعترين علت ديس رفلكسي خودمختار ، پر شدن بيش از حد مثانه است. اين مسئله ميتواند بعلت انسداد در مسير سوند ادراري, عفونت مثانه ( سيستيت ) تخليه ناكافي مثانه، انقباض مثانه يا وجود سنگ در مثانه بوجود آيد . اشكالات روده بزرگ دومين علت شايع است. اگر روده از مدفوع و گاز پر شده باشد ميتواند باعث تحريك و نهايتاً ايجاد ديس رفلكس خود مختار گردد. هر تحريكي به راست رود، مثل تحريك با انگشت مي تواند آغازگر يك واکنش باشد.

ساير علل ديس رفلكس خود مختار شامل تحريك پوستي، زخمها ، زخم بستر، سوختگي، شكستگي استخوانی، زايمان, رشد ناخن بداخل پوست, آيانديسيت,عفونت ادراری و ساير عوارض و مشكلات ميباشند.

پيشگيري:

پيشگيري از ديس رفلكس خود مختار بسيار مهم است . موارد زير تعدادي از توصيه هائي است كه ميتوانند به پيشگيري از اين حالت كمك كند. پيشگيری از ايجاد زخم بستر. پيشگيری از ايجاد آفتاب سوختگی يا ساير سوختگی ها. انجام برنامه کنترل روده بطور منظم. انجام برنامه کنترل ادرار و سوند زدن بطور منظم و تمييز نگاه داشتن مجرای سوند.

درمان:

1. بلافاصله بدن در وضعييت نشسته قرارگيرد.فرد می تواند برروی تخت باشد ولی در هرحال بايدوضعيت بصورت نشسته باشد.
2.لباسها کمی باز شوند به حدی که فشاری به بدن وارد نسازند.

3.از آنجائی که شايعترين علت ديس رفلکسی خودمختار جمع شدن ادرار در مثانه است.بايد مثانه به آرامی تخليه شود. اگر سوند دچار پيچخوردگی شده, بايد آنرا برطرف کرد.در صورتی که کيسه ادراری بالا تر از سطح مثانه قرار گرفته بايد آنرا پايين آورد. در صورتی که در عرض دوتا سه دقيقه ادرار خارج نشد ويا در صورت مسدود بودن سوند, از سوند جديد استفاده شود.

4.بلافاصله داروی توصيه شده توسط پزشک مصرف شود.
5در صورتی که مشکلات دفع مدفوع باعث اين حالت شده,ابتدا بايد فشارخون کنترل شده و سپس مدفوع به آرامی با کمک ژل بی حسی (ليدوکايين) خارج شود.

6.ساير علل تحريکی مثل زخم بستر, شکستگی استخوانی و رشد ناخن بداخل پوست مورد بررسی قرار گرفته و درمان شوند.
7. توجه شود که اين حالت اختصاص به آسيب نخاع دارد بنابراين برخی از پزشکان با آن آشنائی کافی ندارند.

سطح مطلب: عمومی، کارشناسی، تخصصی و فوق تخصصی

نسخه اصلی مطلب ديس رفلكسی خودمختار در آسيب نخاع را در سایت دکتر غلامرضا رئیسی بخوانید

---