رادیوگرافی برای تشخیص آبسه دندان

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

آبسه دندان نوعی عفونت باکتریایی است که از طریق سوراخ کوچکی به ریشه دندان یا بین دندان و لثه راه پیدا می کند و باعث ایجاد درد و تجمع چرک می شود. علت تشکیل آبسه می تواند پوسیدگی شدید دندان، آسیبهای وارده به دندان، یا وجود حفره هایی باشد که مورد بی توجهی قرار گرفته اند. آبسه دندان دارای دو نوع پری اپیکال و پریودنتال است.

محل ایجاد آبسه های پری اپیکال در نوک ریشه دندان است؛ اما آبسه های پریودنتال لثه و استخوان اطراف دندان را درگیر می کنند. اگرچه ممکن است آبسه دندان در ابتدا هیچ علامتی نداشته باشد؛ اما می تواند منجر به بروز مشکلات پزشکی جدی شود. به این دلیل، تشخیص آبسه دندان به صورت زودهنگام آن قبل از گسترش عفونت اهمیت دارد.

در دندانپزشکی به منظور تشخیص بهتر و دقیق تر هنگام معاینات بالینی دندانپزشکی، عکس رادیوگرافی دندان از وضعیت سلامت دندان ها انجام میشود. عکس رادیوگرافی یک اشعه ایکس با طول موج کم برای گرفتن تصاویر در داخل دندان ها و لثه ها است. این عکس ها به دندانپزشک کمک کند تا مشکلاتی مانند آبسه دندان را شناسایی کند.

علل ایجاد آبسه دندان

دندان از بیرون دارای ساختار سفت و محکم است؛ اما داخلی ترین قسمت آن (پالپ دندان)، از اعصاب، بافت همبند و عروق خونی تشکیل شده است که گاهی اوقات و در اثر عوامل مختلفی می تواند عفونی شود. به طورکلی آبسه دندان، اغلب ناشی از موارد زیر است:

• عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و کوتاهی در مسواک زدن، نخ دندان کشیدن یا استفاده منظم از فلوراید
• ایجاد حفره عمیق در دندان یا پوسیدگی دندانی
• بیماری ها (از جمله سرطان و دیابت) و مصرف برخی داروها
• داشتن رژیم های غذایی سرشار از قند
• بیماری لثه که به عنوان بیماری پریودنتال نیز شناخته می شود.
• و آسیب و صدمه به دندان و ترک خوردگی آن

علائم آبسه دندان

به هنگام آبسه دندان، گاهی اما نه همیشه ناحیه اطراف دندان، درد می کند. در این صورت، معمولاً یک درد شدید و ضربان داری در نزدیکی دندان حس می شود (به خصوص زمانی که به دندان خود فشار وارد می کنید) که همچنین این درد ممکن است به فک یا سایر قسمت های صورت شما (در سمتی که آسیب دیده است) گسترش یابد. همچنین ممکن است متوجه علائم زیر شوید:

• تورم
• قرمزی لثه
• احساس مزه بد در دهان
• تب
• تورم غدد لنفاوی
• مشکل در تنفس یا بلع
• حساسیت به دمای سرد یا گرم
• التهاب لثه
• بوی بد دهان
• درد شدید گوش، گردن و یا فک
• احساس درد هنگام گاز گرفتن یا جویدن غذا
• گاهی اوقات آبسه باعث ایجاد برآمدگی های جوش مانند روی لثه شما می شود که اگر آن را فشار دهید و مایعی از آن به بیرون تراوش کند، مطمئناً دندانتان آبسه شده است و آن مایع چرک است.

انواع عکس رادیولوژی دندان

به طور کلی دو نوع عکس اشعه ایکس از دهان گرفته می شود: داخل دهانی و خارج دهانی. در تصاویر داخل دهانی، فیلم در داخل دهان شما قرار می گیرد؛ اما در تصاویر خارج دهانی، فیلم در بیرون از دهان و در دستگاهی است که مجاور سر شما قرار دارد.

الف- انواع عکس داخل دهانی

1. بایت وینگ: جزئیاتی از دندانهای بالا و پایین در یک منطقه مشخص از دهان ارائه می کند. هر عکس بایت وینگ یک دندان را از بالای تاج تا سطح استخوان نشان می دهد. در این عکس وضعیت روکش دندان یا ترمیمهای دیگر دندانی و همچنین هر گونه استهلاک پر شدگی دندان را میتوان مشاهده کرد.
2. پری اپیکال : کل دندان را از تاج تا پایینتر از ریشه (محل اتصال دندان به فک) را نشان می دهد. هر عکس پری اپیکال تمامی دندان را در یک بخش از فک بالا یا پایین نشان می دهد تا هر تغییر غیر معمول در ریشه و استخوان اطراف دندان شناسایی شود.
3. اکلوزال: موقعیت و رشد دندانهای یک قوس دندانی (فک بالا یا پایین) را نشان می دهد.

ب- انواع عکس خارج دهانی

1. او پی جی یا پانورامیک: تمامی محدوده دهان شامل همه دندانهای بالا و پایین را در یک عکس واحد نشان می دهد.
2. توموگرام: یک لایه یا قطعه خاصی از دهان را نشان می دهد و بقیه لایه ها را تار می کند تا به وضوح بتوان ساختارهایی را که دیدن آنها به دلیل نزدیکی به ساختارهای مجاور سخت است، مشاهده کرد.
3. سفالومتری : یک طرف کل سر را نشان می دهد و ارتباط دندانها و فک و نیمرخ صورت مشخص می شود. در ارتودنسی و جراحی های فک و چانه این عکس بسیار کاربرد دارد.
4. سی تی اسکن (اسکن توموگرافی کامپیوتری) دندان: نوعی عکس برداری به صورت سه بعدی است که برای تشخیص مشکلات استخوان مانند کیست و تومور و شکستگی انجام می شود.
5. سی تی پرتو مخروطی: تصاویر سه بعدی از ساختارهای دهان، بافت نرم، عصبها و استخوان حاصل می کند. برای کاشت ایمپلنت، بررسی کیست و تومور در ناحیه دهان و صورت کاربرد دارد. همچنین مشکلات لثه، ریشه های دندانها و فکها را نیز نشان می دهد. زاویه عکس گرفتن در سی تی پرتو مخروطی با سی تی اسکن معمولی تفاوت دارد؛ چرا که این دستگاه دور سر بیمار می چرخد و همه داده ها را در یک چرخش به دست می آورد.
6. عکس برداری دیجیتالی: تصاویر دو بعدی از دهان است که توسط دستگاه دیجیتالی به صورت دیجیتالی گرفته می شود و تصاویر مستقیماً به کامپیوتر فرستاده می شود و بر روی نمایشگر قابل مشاهده است.

اقدامات قبل از رادیولوژی دندان

رادیولوژی دندان نیاز به آمادگی خاصی ندارد. تنها کاری که باید انجام دهید این است که قبل از قرار ملاقات، دندان های خود را مسواک بزنید و وسایل فلزی خود را در منزل بگذارید.

نحوه گرفتن عکس رادیولوژی دندان

برای انجام رادیولوژی، ابتدا روی یک صندلی می نشینید. سپس جلیقه سربی روی سینه و پاهایتان قرار داده می شود. اگر رادیوگرافی داخل دهانی باشد، دهان خود را وارد یک هولدر می کنید؛ اما اگر رادیوگرافی خارج دهانی باشد، دستگاه اشعه ایکس در کنار سر شما قرار می گیرد تا از بیرون تصاویری از دهان و دندان های شما ثبت کند.

هزینه رادیولوژی دندان

قیمت عکس رادیولوژی دندان به عوامل مختلفی مانند نوع رادیوگرافی و میزان مهارت دندانپزشک یا رادیولوژیست بستگی دارد.