عکس برداری رنگی از رحم یا هیستروسالپنگوگرافی چیست؟

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

هیستروسالپنگوگرافی که به اختصار HSG خوانده می شود در واقع همان تصویر برداری رنگی از داخل رحم و لوله رحم (اعضایی که تخمک را از تخمدان به رحم منتقل می کنند) با کمک اشعه ایکس میباشد. در این نوع از تصویربرداری از ماده حاجب استفاده می شود تا تصاویر شفاف و دقیقی از رحم و لوله آن ثبت شود.روش هیستروسالپنگوگرافی روشی سرپایی می باشد که انجام آن کمتر از 5 دقیقه به طول می انجامد. بهترین زمان برای مراجعه معمولا بعد از پایان یافتن پریود قاعدگی و قبل از تخمک گذاری انجام می باشد.

مراحل هیستروسالپنگوگرافی چیست؟

به منظور انجام هیستروسالپنگوگرافی بیمار ابتدا زیر فلوروسکوپ قرار می گیرد که واژن را باز نگهدارد. سپس متخصص زنان یا رادیولوژیست رحم بیمار را معاینه می کند و اسپکولوم در دهانه واژن قرار داده می شود. از یک اسفنج برای تمیز کردن گردن رحم استفاده می شود و دستگاهی به نام کانولا در دهانه واژن قرار داده می شود. سپس رحم به آرامی و از طریق کانولا با استفاده از مایع حاوی ید پر می شود.

پس از پر شدن رحم از مایع بر اثر تابش اشعه ایکس به ماده حاجب که اکنون در رحم قرار گرفته کانتراستی به شکل نقاطی سفید روی صفحه مانیتور مشخص می گردد که محدوده رحم را نشان می دهد. اگر تست برای ارزیابی لوله های فالوپ انجام شود مایع از کانولا به سمت رحم و لوله های فالوپ حرکت می کند. طول لوله های فالوپ و باز بودن آن با حرکت مایع کنتراست مشخص می گردد. اگر حرکت مایع داخل حفره رحم مختل شود احتمال وجود برخی ناهنجاری های رحمی مطرح می شود. با تغییر حالت قرار گرفتن بیمار می توان این روش را دوباره تکرار کرد تا بخش های دیگر این اندام های داخلی را بررسی کرد.

آماده شدن قبل از انجام هیستروسالپنگوگرافی

بنا به تشخیص پزشک ، پیش از انجام هیستروسالپنوگوگرافیی، در صورتی که بیمار احساس اضطراب داشته باشد ، داروی ارام بخش تجویر میشود وممکن است برای کاهش دردی که بعضا در طی آزمایش احساس میشود ، دارو های ضد درد نیز تجویز شود همچنین برای جلوگیری از وقوع عفونت قبل و بعد از انجام تست اغلب از آنتی بیوتیک استفاده می شود.

این تست معمولاً چند روز تا یک هفته بعد از دوره قاعدگی انجام می شود تا از عدم بارداری بیمار اطمینان حاصل شود و همچنین خطر عفونت کاهش یابد.
در صورت احتمال بارداری حتماً به پزشک اطلاع دهید چرا که انجام این تست ممکن است برای جنین خطرساز باشد. همچنین در صورتی که دچار بیماری التهابی لگن (PID) و یا خونریزی غیر طبیعی واژن هستید از انجام این تست خودداری کنید.
چون قطعات فلزی با دستگاه رادیولوژی تداخل ایجاد می کنند ، مراجعه کننده باید قبل از انجام هیستروسالپنگوگرافی باید هر چیز فلزی مانند جواهرات را از بدن خود جدا کند.

بعد از انجام سونوهیستروگرافی چه علائمی دیده میشود؟

در اکثر موارد بعد از انجام ازمایش می توان فعالیت های عادی و روزمره را از سر گرفت اما برخی از علائم زیرنیز می تواند بعد از انجام سونوهیستروگرافی پدیدار می شوند:
گرفتگی
لکه بینی یا خون ریزی خفیف
ترشحات رقیق

علت انجام هیستروسالپنگوگرافی چیست؟

در صورتی که بیمار دچار مشکلات باروری ، حاملگی و سقط جنین متعدد باشد انجام هیستروسالپنگوگرافی توسط پزشک تجویز می شود. از این روش می توان به منظور تشخیص علت ناباروری نیز استفاده کرد.

عوارض هیستروسالپنگوگرافی چیست

هیستروسالپنگوگرافی روشی بی خطر است اما ممکن است عوارضی در پی داشته باشد. برخی از عوارض هیستروسالپنگوگرافی عبارت است از:

1. عفونت: شایع ترین عوارض هیستروسالپنگوگرافی عفونت لگن می باشد. این مورد از عوارض هیستروسالپنگوگرافی معمولا در خانم هایی روی می دهد که قبلا سابقه ابتلا به بیماری های مربوط به لوله فالوپ را داشته اند. در موارد نادر عفونت می تواند به لوله های فالوپ آسیب رسانده یا سبب برداشت آن ها شود. اگر در طول 1 تا 2 روز بعد از هیستروسالپنگوگرافی دچار درد یا تب شدید فورا با متخصص زنان خود تماس حاصل کنید.
2. غش کردن: برخی زنان بعد از هیستروسالپنگوگرافی ممکن است دچار سرگیجه و حالت تهوع شوند. این اثرات جانبی عادی هستند و در نهایت ناپدید می شوند.
3. قرار گرفتن در معرض تابش: میزان تابش ناشی از هیستروسالپنگوگرافی بسیار اندک می باشد. اما انجام هیستروسالپنگوگرافی در بارداری توصیه نمی شود.
4. حساسیت به ید : به ندرت ممکن است نسبت به ید به کار رفته در این روش حساسیت نشان داده شود. در صورت آلرژی به ید و غذاهای دریایی متخصص زنان خود را در جریان قرار دهید. در چنین شرایطی اگر بعد از هیستروسالپنگوگرافی دچار عوارضی مانند راش، خارش یا تورم شدید فورا با پزشک خود تماس حاصل فرمایید.
5. لکه بینی یا خونریزی واژنی شدید: در برخی موارد 1 تا 2 روز بعد از هیستروسالپنگوگرافی احتمال بروز لکه بینی وبه ندرت خونریزی وجود دارد. اگر بعد از هیستروسالپنگوگرافی دچار خونریزی سنگین شدید فورا متخصص زنان خود را آگاه سازید.