آیا آموزش پیش از دبستان لازم است؟ مفید است یا مضر؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

آموزش پیش از دبستان چیست ؟
امروزه اهمیت و ضرورت آموزش در دوره پیش از دبستان بیش از گذشته مد نظر است. منظور از آموزش پیش از دبستان، هدایت جریات طبیعی رشد کودک از تولد تا شش سالگی در زمینه­ های 1) رشد عاطفی-اجتماعی، 2) جسمی-حرکتی، 3) شناختی، 4) زبان و 5) زیباشناسی(خلاقیت) می­باشد. برای کمک به این جریان رشد، استفاده از روش­های آموزش مستقیم، معلم محور، موضوع محور یا برنامه­های غیرقابل تغییر و انعطاف­ناپذیر غیر علمی, شایسته و منطقی نیست.در واقع روش­های آموزش در این دوران منطبق بر ویژگی­های خاص کودکان و متناسب با سطح رشدی آنها در سراسر جهان، مبتنی بر روش­های خلاق کودک محور و یادگیری فعال یا آموزش غیر مستقیم می­باشد. سیستم­های آموزش غیرمستقیم، شامل روش­هایی است که در آن مربی تنها وظیفه هدایت جریان یادگیری کودکان را از طریق برانگیختن حس کنجکاوی آن­ها نسبت به یک موضوع خاص، تهیه لوازم و امکانات لازم برای یادگیری و کمک به کشف راه­حل یا درک موضوع توسط کودک را برعهده دارد.

با توجه به مطالب ذکر شده، دوران پیش از دبستان با دوران دبستان متفاوت است و باید برنامه­ای مطابق با این دوران برای کودکان ایجاد کرد. به همین دلیل در ادامه مطلب برخی از تفاوت­های برنامه دوران پیش از دبستان با دوران دبستان را بررسی می­کنیم.

آموزش و پرورش رسمی در دوران اولیه کودکی، برنامه ای برای کودکان دوره ابتدایی نیست. بلکه برای کودکان3تا6 ساله که در دوره پیش از دبستان هستند.

این برنامه ،برنامه ای کودک محوراست که از رویکرد بازی و فعالیت پیروی میکند، نه برنامه­ای معلم محور که از رویکرد کلاسهای رسمی تبعیت می­نماید و نه برنامه ای امتحان محوراست که بر نتیجه و حاصل کاری که کودکان یادگرفته اند ،تاکید داشته باشد.

آموزش و پرورش در دوران اولیه کودکی برنامه ای است که بر رشد کلی و همه جانبه کودک متمرکز است، در حالی که در دوران دبستان برنامه­ریزی بر پیشرفت تحصیلی متمرکز می­باشد.

این برنامه،برنامه ای است که محیط بازی محرکی را برای رشد هوشی ،کلامی،اجتماعی،عاطفی و جسمی کودک فراهم می آورد و مانند دوران دبستان یک برنامه موضوع محور برای تدریس خواندن ،نوشتن و حساب کردن نیست.

برنامه فوق ،برنامه ای است که کودکان را برای دوران ابتدایی آماده میکند و قرار نیست بسط نزولی آموزش و پرورش در کلاسهای ابتدایی باشد.

برنامه ای است که مبنایی برای رشد خواندن ،نوشتن و حساب کردن تشکیل می دهد، بنا بر این آموزش خواندن ،نوشتن و حساب کردن در دوران دبستان باید انجام گیرد.

برنامه ای است که تعامل با محیط ،مشارکت فعال در فعالیتهای گروهی و توانایی حل مسائل خلاق را در کودکان تقویت میکند و نباید گوش دادن و یادگیری غیرفعال را از طریق تکرار در کودکان مورد تاکید قرار دهد.

بر خلاف برنامه دوران دبستان که سازمان یافته ،سخت و غیرقابل انعطاف است و دوره های کلاسی و جدول ساعات درسی ثابتی را دارد.، برنامه پیش از دبستان ، برنامه ای است که بر تدارک تجارب دست اول برای کودکان تاکید دارد ولی در عین حال نسبت به نیازهای کودکان انعطاف پذیراست.

برنامه پیش از دبستان به طور غیر مستقیم کنترل خود و در نتیجه انضباط درونی را در کودکان بهبود میبخشد، اما در دوران دبستان کودکان به اطاعت و فرمانبرداری بی چون و چرا وادار می­شود و یا انضباط بیرونی کنترل­کننده ی رفتار آنها است.

در آخر ذکر این نکته لازم است که سالهای اولیه کودکی دوران بسیار حساس و با اهمیتی از نظر رشد سریع فیزیکی و ذهنی محسوب می­شوند و یادگیری در این دوران عمیق و طولانی است، بنابراین والدین و مربیان با شناخت درست آموزش و پرورش این دوران می توانند به رشد متعادل کودک کمک کنند و باید اهداف و انتظارات از آموخته های کودکان متناسب با این دوران باشد.

تدوین: خانم فاطمه فرخی

منابع : برنامه آموزش و پرورش در دوره پیش از دبستان نوشته ونیتا کول، ترجمه فرخنده مفیدی

آموزش و پرورش پیش از دبستان تألیف لیلا سلطانی