افتادگى پلک ( پتوز) بخش دوم

دکتر سیروس بخت آور [ متخصص چشم پزشکی ]آدرس وب سایت : www.drbakhtavar.ir
آدرس مطب : اصفهان ، آمادگاه ، ساختمان آژند ، بلوک بی3 ، طبقه سوم ، واحد 301 تلفن مطب : 32240818 - 031

علائم و نشانه ها

مشخصترين علامت، افتادگى پلك است. بسته به شدت افتادگى پلك، بيماران ممكن است از مشكل ديد و يا وضعيت ظاهرى شكايت داشته باشند. گاهى بيمار سر خود را به عقب خم مىكند و چانه را بالا مىگيرد تا از زير پلكها ببيند و يا مرتب ابروهاى خود را بالا مىبرد تا به كمك آن پلكها را بالاتر بكشد. در برخى موارد ممكن است انحراف چشم و دو بينى هم از علائم همراه باشد.

کودک سعی میکند با بالا آوردن چانه خود از زیر پلک به اطراف نگاه کند.

پتوز در كودكى چه خطراتى دارد ؟
مهمترين عارضه پتوز در اطفال آمبليوپى يا تنبلى چشم است. آمبليوپى زمانى ايجاد مىشود كه افتادگى پلك باعث انسداد مسير بينايى شود. به طور شايعتر پتوز خيلي شديد نيست و مردمك را نپوشانده ولى بدليل فشار پلك روى قرنيه، آستيگماتيسمى ايجاد میگردد كه ديد را كم میکند. آستيگماتيسم و تارىديد مداوم ناشى از آن مىتواند باعث ايجاد آمبليوپى در چشم مبتلا به پتوز شود. در واقع در این بیماران مهمترین عارضه افتادگی پلک، آستیگماتیسم و خطر تنبلی چشم همراه آن میباشد.

پتوز مادرزادی در زمان تولد ديده می‎شود و همانگونه که ذکر شد در اثر تكامل ناقص عضله بالابرنده پلك بالا ايجاد مىشود و معمولاً خود به خود بهبود نمىيابد. در موارد شديد انجام عمل جراحى براى اصلاح آن لازم است.

پتوز ممكن است در اثر كهولت و افزايش سن بروز کرده و گاهي نیز بر اثر ضربه ايجاد مىشود. همچنین ممكن است متعاقب جراحى چشم مثلاً بدنبال جراحى كاتاراكت رخ دهد. در مواردى كه پتوز متعاقب جراحي كاتاراكت پيش مىآيد، صدمه به عضلات بالا برنده پلك (عضله لواتور) توسط فشار اسپكولوم (وسيله¬اى كه پلك¬ها را باز نگاه مىدارد) باعث پتوز مىشود

افتادگی پلک چپ بعد از انجام عمل جراحی کاتاراکت

در بالغين،گاهى بيماريهايى مثل تومورهاى ناحيه اوربيت (حفره استخوانى اطراف چشم) به صورت فشار مكانيكى باعث پتوز می‎شوند. گاهى بيمارىهاى سيستم اعصاب مركزى كه باعث فلج عصب سوم مغزى و يا فلج اعصاب سمپاتيك شده، منجر به پتوز مىگردند . بيماريهاى محل اتصال عصب به عضله بالا برنده پلك (مثل بيمارى مياستنى) مىتوانند عامل ايجاد پتوز باشند. در زمينه ديابت گاهى اوقات بدليل فلج عصب سوم مغزى ناشى از خونرسانى كم به عصب، پتوز ايجاد ميشود كه در اين مورد پتوز عموماً گذرا است و ظرف چند ماه برطرف مىشود.

محدودیت حرکات چشم در فلج عصب 3

درمان پتوز مادرزادى
موارد خفيف و متوسط پتوز، نياز به جراحى زود هنگام در سنين كم كودك ندارند. كودكان مبتلا به پتوز چه جراحى شوند يا نه، بايد به طور مرتب از نظر وجود عيوب انكسارى، آمبليوپى يا اختلالات همراه معاينه شوند. جراحى پلك شايع ترين روش درمان پتوز شديد در كودكان است. جراحى باعث بهبود بينايى و زيبايى ظاهرى مىگردد.

به هنگام جراحى معمولاً عضله بالابرنده پلك با انجام روشهايى خاص تقويت شده تا باعث بالاتر قرار گرفتن پلكها شود. در مواردى كه عضله بالابرنده پلك بسيار ضعيف است، توسط مواد يا بافتهاى واسطهاي كه انواع مختلفى دارند، پلك به عضلات پيشانى متصل شده و توسط آن بالا كشيده مىشود .

اينكه جراحى لازم است يا نه و اينكه چه نوع جراحى ارجح است، با توجه به عوامل مختلف توسط چشمپزشك مشخص می‎شود. سن كودك، ابتلاى يكطرفه يا دوطرفه، ميزان افتادگى پلك، توانايى حركت چشم و قدرت عضلات بالابرنده پلك از مهمترين عوامل تعيينكننده مىباشند.

درمان پتوز بالغين
در مواردى كه علت پتوز، فلج عصب زوج سوم بوده و يا درگيرى محل اتصال عصب به عضله باشد، بهبود عامل زمينهاى و يا درمان طبى سبب بهبود پتوز مىشود.

جراحى در اكثر موارد پتوز بالغين لازم است. البته قبل از انجام جراحى بايد مطمئن بود كه عامل ايجاد كننده پتوز، بيماريهايى چون بيماريهاى محل اتصال عصب به عضله و يا بيمارىهاي سيستم عصبى مركزى نباشد. در اين گونه موارد در صورت عدم بهبود پتوز با درمان علت زمينهاى براى شش ماه تا يكسال، مىتوان جهت جراحى اقدام نمود.

خطرات جراحى پتوز چيست؟
عفونت، خونريزى و كاهش ديد از عوارض نادر جراحى پتوز است. بعد از عمل جراحى پتوز، ممكن است چشم كامل بسته نشود و هنگام خواب كمى باز بماند. اين حالت معمولاً موقت است و تا بهبود كامل لازم است كه از قطرهها و پمادهاى مرطوبكننده استفاده شود.

با اينكه پلك با عمل جراحى پلك بالاتر مىرود ولى ممكن است ظاهر پلك كاملاً طبيعي و قرينه نشود. در مواردى ممكن است بيش از يك عمل جراحى لازم باشد.

افتادگى پلک ( پتوز) بخش نخست