کلیه ها دو عضو لوبیایی شکل هستند که پشت اندام های شکمی قرار دارند، بنابراین یک کلیه در هر طرف ستون فقرات وجود دارد. سرطان کلیه در واقع سرطانی است که از کلیه ها شروع می شود و مشخص نیست که چه چیزی منجر به کارسینوم سلول کلیوی می شود. پزشکان می دانند زمانی که برخی از DNA سلول های کلیه جهش پیدا می کند سرطان کلیه آغاز می شود.

این جهش باعث رشد و تقسیم سریع سلول ها می شود. جمع شدن سلول های غیر طبیعی منجر به تومور می گردد که می تواند فراتر از کلیه گسترش یابد. تشخیص زود هنگام سرطان کلیه اهمیت زیادی دارد و می تواند احتمال درمان سرطان را به شکل قابل توجهی افزایش دهد.

امروزه با پیشرفت علم پزشکی در زمینه درمان سرطان ها، بسیاری از سرطان ها قابل درمان هستند. نرخ بقای مبتلایان به سرطان کلیه تقریباً بالا است و درصورتی که این بیماری به موقع تشخیص داده شود، قابل درمان است؛ اما اگر این سرطان پیشرفت کند و به دیگر اندام ها متاستاز دهد، درمان پیچیده تر شده و احتمال موفقیت درمان پایین می آید.

علل ایجاد سرطان کلیه

علت قطعی ایجاد کننده سرطان کلیه مشخص نیستند؛ ولی عواملی که بیشتر در معرض اتهام ایجاد تومور کلیه هستند عبارتند از:

1. سن: با افزایش سن خطر ایجاد تومور بالا می رود.
2. مصرف سیگار: تومور کلیه در افراد سیگاری با شیوع بالاتر دیده می شود.
3. چاقی و فشار خون: دو عامل بالابرنده شانس تومور کلیه هستند.
4. نارسایی کلیه و افرادی که تحت دیالیز هستند در معرض بالای تومور می باشند.
5. ژنتیک: ژنتیک نیز در ایجاد تومور مانند بیماری های دیگر مؤثر است.

علائم سرطان کلیه

معمولاً مراحل اولیه این نوع سرطان اغلب هیچ علامت واضحی ایجاد نمی کنند. بااین حال ممکن است علائم زیر بروز پیدا کنند. علائم سرطان کلیه عبارت اند از:

• وجود خون در ادرار
• دفع مکرر ادرار ، به خصوص در طول شب
• تغییر رنگ و تیره شدن ادرار، ممکن است رنگ ادرار کاملاً قهوه ای شود.
• احساس یک درد مبهم در ناحیه پهلو یا کمر که به دلیل آسیب نیست.
• احساس یک توده در ناحیه شکم
• خستگی مداوم و بی حالی
• احساس ناراحتی کلی
• درد در استخوان ها
• کم خونی
• افزایش کلسیم سطح خون
• فشار خون بالا
• کاهش وزن سریع و بدون علت
• تبی که ناشی از ابتلا به سرماخوردگی یا آنفولانزا نیست.

مرحله بندی سرطان کلیه

هنگامی که پزشک تشخیص سرطان کلیه داد، گام بعدی تعیین شدت، یا مرحله سرطان می باشد. آزمایش های مرحله بندی برای ابتلا به سرطان کلیه ممکن است شامل CT اسکن یا دیگر آزمایشات تصویربرداری که بنا به توصیه پزشک مناسب است باشد.
سپس پزشک به تعیین شماره هایی که مراحل ابتلا به سرطان نام دارد می پردازد، مراحل سرطان کلیه عبارتند از:

1. مرحله 1: در این مرحله، تومور می تواند تا 2 3/4 اینچ (7 سانتی متر) باشد. تومور محدود به کلیه است.
2. مرحله 2: در مرحله دوم سرطان کلیه، تومور بزرگتر از مرحله اول می باشد؛ اما هنوز هم محدود به کلیه است.
3. مرحله 3: در این مرحله، تومور فراتر از کلیه و به بافت اطراف آن گسترش می یابد و همچنین ممکن است به گره های لنفاوی مجاور نیز شیوع پیدا کند.
4. مرحله 4: سرطان در خارج از کلیه به چند گره لنفاوی و یا به نقاط دیگر از بدن، مانند استخوان، مغز، کبد و ریه ها گسترش می یابد.

علل تشخیص دیر هنگام سرطان

تشخیص دیرهنگام سرطان می تواند به علل ذیل باشد:

• بیمار: یعنی فرد دارای علائمی می باشد؛ ولی بی توجه به آنها است و دیر به پزشک مراجعه می کند.
• بیماری بدون علامت: برخی از سرطان ها علائم خاصی ندارند و به دشواری می توان فهمید که احتمال بروز سرطان در فرد وجود دارد.
• درمان غیراستاندارد: در برخی موارد افراد اقدام به خود درمانی یا دیگر درمانی می کنند.
• پزشک: در برخی موارد پزشک تنها از بیمار شرح حالی می پرسد و چون علائمی نمی بیند از روش های تشخیص دقیق تر برای بررسی بیشتر استفاده نمی کند.

ضرورت تشخیص به موقع سرطان

اگر تشخیص به موقع باشد شانس درمان قطعی سرطان بسیار بالا خواهد بود. خوشبختانه در دهه اخیر سطح آگاهی مردم بهتر شده است که این امر باعث شده است افراد زود برای تشخیص و غربالگری سرطان مراجعه کنند. در گذشته افراد بسیار دیر برای درمان و تشخیص سرطان اقدام می کردند به گونه ای که درمان دیگر فایده ای نداشت و توده به بیشتر اعضای بدن متاستاز می شد و پزشک مجبور به برداشتن عضو سرطانی بود.

مزایای تشخیص به موقع سرطان

• درمان سریعتر انجام می شود.
• نتایج درمان بهتر می شود.
• فرد عوارض کمتری را بعد از درمان متحمل می شود.
• نیاز به برداشتن و خارج کردن عضو بیمار نیست.

تشخیص سرطان کلیه

آزمایش ها و روش های مورد استفاده برای تشخیص سرطان کلیه عبارتند از:

1. آزمایش خون و ادرار. آزمایش خون و ادرار ممکن است به پزشک سرنخی درباره آنچه باعث علائم و نشانه ها شده است بدهد.
2. انجام آزمایش های تصویربرداری. انجام آزمایش های تصویربرداری به پزشک اجازه می دهد که بتواند تومور یا اختلال را تجسم کند. آزمایش های تصویربرداری ممکن است شامل سونوگرافی، توموگرافی کامپیوتری (CT) و یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) باشد.
3. برداشتن یک نمونه از بافت کلیه (نمونه برداری). در مواردی، ممکن است پزشک روشی را برای برداشتن نمونه کوچکی از سلولها (بیوپسی) از یک منطقه مشکوک در کلیه توصیه کند. از آنجا که عمل جراحی معمولاً اولین مرحله درمان برای سرطان کلیه محسوب می شود و بیوپسی کلیه حامل خطر ابتلا به «منفی کاذب» می باشد پزشکان معمولاً از بیوپسی کلیه چشم پوشی می کنند. بیوپسی کلیه به طور معمول در مواردی صورت می گیرد که به احتمال زیاد غیر سرطانی است و یا برای افرادی که نمی توانند عمل جراحی انجام دهند.

درمان سرطان کلیه

درمان سرطان کلیه معمولاً با جراحی برای برداشتن سلول های سرطانی شروع می شود که برای سرطان های محدود به کلیه، می تواند تنها درمان مورد نیاز باشد؛ ولی اگر سرطان به خارج از کلیه گسترش یافته باشد، ممکن است درمان های اضافی هم توصیه شود. بهترین رویکرد برای شما ممکن است به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد، از جمله سلامت عمومی ، نوع سرطان کلیه، گسترش سرطان و ترجیحات شما برای درمان.

عمل جراحی سرطان کلیه

برای اکثر سرطان های کلیه، جراحی درمان اولیه و هدف از آن، در صورت امکان حذف سرطان با حفظ عملکرد طبیعی کلیه است. عمل های مورد استفاده برای درمان سرطان کلیه عبارتند از:

• برداشتن کلیه آسیب دیده (نفرکتومی): نفرکتومی کامل (رادیکال) شامل برداشتن کل کلیه، مرزی از بافت سالم و گاهی اوقات بافت های مجاور اضافی مثل غدد لنفاوی، غده فوق کلیوی یا سایر ساختارها است. جراح ممکن است نفرکتومی را از طریق یک برش منفرد در شکم یا پهلو (نفرکتومی باز) یا از طریق یک سری برش های کوچک در شکم (نفرکتومی لاپاروسکوپی لاپاراسکوپی یا رباتیک به کمک لاپاروسکوپی ) انجام دهد.
• برداشتن تومور از کلیه (نفرکتومی جزئی): در این روش که به آن جراحی حفظ کلیه یا نفرون نیز می گویند، جراح سلول های سرطانی و حاشیه کوچکی از بافت سالمی را که اطراف آن را گرفته به جای کل کلیه برمی دارد. این کار می تواند به عنوان یک روش باز، یا لاپاراسکوپی یا با کمک رباتیک انجام شود.
• جراحی حفظ کلیه ، یک درمان رایج برای سرطان های کوچک کلیه است و اگر تنها یک کلیه دارید، ممکن است برای شما یک گزینه باشد. به طور کلی ارجحیت این جراحی نسبت به نفرکتومی کامل، به منظورحفظ عملکرد کلیه و کاهش خطر عوارض بعدی، مثل بیماری کلیوی و نیاز به دیالیز است.
• نوع جراحی که پزشک شما توصیه می کند بر اساس سرطان و مرحله آن و همچنین سلامت کلی شما خواهد بود.

درمان های غیر جراحی

سرطان های کوچک کلیه گاهی با استفاده از درمان های غیر جراحی مثل سوزاندن و انجماد از بین می روند. این روش ها ممکن است در شرایط خاصی که افراد سرطانی، مشکلات سلامتی دیگری دارند که جراحی را برایشان خطرناک می کند، گزینه منا سبی باشد. این گزینه ها عبارتند از:

• منجمد کردن سلول های سرطانی (کرایوآبلیشن): در طول این روش، یک سوزن توخالی مخصوص از طریق پوست شما و با استفاده از سونوگرافی یا سایر روش های تصویری وارد تومور کلیه و از گاز سرد درون سوزن برای انجماد سلول های سرطانی استفاده می شود.
• سوزاندن سلول های سرطانی (آبلیشن با فرکانس رادیویی): در طول این روش، یک پروب مخصوص از طریق پوست شما و با استفاده از سونوگرافی یا تصویربرداری های دیگر وارد تومور کلیه شده و جریان الکتریکی از طریق این سوزن وارد سلول های سرطانی و باعث سوزاندن آنها می شود.

درمان سرطان کلیه پیشرفته یا عود کننده

سرطان کلیه که پس از درمان عود می کند یا سرطان کلیه ای که به سایر قسمت های بدن گسترش یافته، ممکن است قابل درمان نباشند. در این شرایط، درمان ها ممکن است به کنترل سرطان کمک کنند و شما را راحت کنند، از جمله:

• جراحی برای برداشتن هر چه بیشتر سلول های سرطانی: اگر نتوان سرطان را به طور کامل در حین عمل برداشت، جراحان ممکن است برای حذف سرطان تا حد امکان تلاش و یا از جراحی برای حذف سرطانی که به ناحیه دیگری از بدن گسترش یافته استفاده کنند.
• درمان هدفمند: درمان های دارویی هدفمند بر روی ناهنجاری های خاص سلول های سرطانی تمرکز می کنند و با مسدود کردن این ناهنجاری ها، باعث مرگ سلول های سرطانی می شوند. پزشک شما ممکن است آزمایش سلول های سرطانی را توصیه کند تا ببیند کدام داروهای هدفمند ممکن است مؤثرتر باشند.
• ایمونوتراپی: ایمونوتراپی برای مبارزه با سرطان از سیستم ایمنی بدن تان استفاده می کند. سیستم ایمنی بدن که با بیماری مبارزه می کند ممکن است به سرطان شما حمله نکند چون سلول های سرطانی پروتئین هایی تولید می کنند که به آنها کمک می کند از چشم سلول های سیستم ایمنی پنهان بمانند. ایمونوتراپی با تداخل در این فرآیند عمل می کند.
• پرتو درمانی: در این روش از پرتوهای انرژی پرتوانی مثل اشعه ایکس و پروتون برای کشتن سلول های سرطانی استفاده می شود. پرتودرمانی گاهی اوقات برای کنترل یا کاهش علائم سرطان کلیه که به سایر نواحی بدن مثل استخوان ها و مغز سرایت کرده، استفاده می شود.
• آزمایشات بالینی: اینها مطالعات تحقیقاتی هستند که به پزشکان فرصت می دهند جدیدترین نوآوری ها را در درمان سرطان کلیه امتحان کنند. بعضی از این تحقیقات، ایمنی و اثربخشی درمان های بالقوه را ارزیابی می کنند و بعضی دیگر سعی در یافتن راه هایی جدید برای پیشگیری یا تشخیص بیماری دارند. اگر علاقمند به آزمایش بالینی هستید، در مورد مزایا و خطرات آن با پزشک خود مشورت کنید.

پیشگیری از ابتلا به سرطان کلیه

چند راهکار کلی وجود دارد که برای پیشگیری از هر نوع سرطانی می توان آن را به کار برد. این روش ها عبارت اند از:

• سیگار نکشید.
• وزن خود را در محدوده ی طبیعی نگه دارید.
• مواد مضر و سرطان زایی که در معرض آن هستید را بشناسید.
• بیمارانی که به بیماری های کلیوی و نارسایی مبتلا هستند، در خطر ابتلا به سرطان کلیه هم قرار دارند. انجام کارهایی که به پیشگیری از ابتلا به بیماری های کلیوی کمک می کنند، می توانید از ابتلا به سرطان هم پیش گیری کنید.
• انجام تست عملکرد کلیه را فراموش نکنید. این تست ها عبارت اند از: GFR (تست خونی برای بررسی عملکرد کلیه) و ACR (آزمایش ادرار برای بررسی آسیب های کلیه).
• از داروهای مسکن ضد التهابی غیر استروئیدی به میزان زیاد و برای مدت طولانی استفاده نکنید. این داروها باعث آسیب رساندن به کلیه ها و دستگاه گوارش می شوند. از این داروها می توان به ناپروکسن، ایبوپبوفن و ژلوفن اشاره کرد.
• سعی کنید فشارخون بالا را کنترل کنید و حتماً برای درمان آن به پزشک مراجعه کنید.
• اگر درگیر بیماری دیابت هستید، قند خون خود را کنترل کنید و در محدوده ی طبیعی نگه دارید.

مراقب ریسک فاکتورهای زیر باشید:

• سابقه ی خانوادگی سرطان کلیه
• برخی بیماری های مادرزادی خاص که با آنها به دنیا آمده اید.

نسخه اصلی مطلب سرطان کلیه و تشخیص زودهنگام آن را در سایت دکتر امیر بهنام فر بخوانید.

---