ترک های سطحی روی پوست یا «استریا» که گاه استرچ مارک (Stretch Mark) نیز نامیده می شوند، خطوطی رنگی هستند که تقریباً در هر نقطه ای از پوست ممکن است به وجود بیایند. ترک سطحی پوست زمانی به وجود می آید که پوست فراتر از توان طبیعی خود کشیده می شود. محققان معتقدند در حدود 40 تا 90 درصد خانم ها دچار این اسکارهای پوستی هستند که عموماً در پی تغییر وزن سریع اتفاق می افتد. در این شرایط وقتی پوست قادر به همراهی با سرعت تغییرات وزنی نیست، بافت های اتصال دهنده پوست ضعیف می شوند که منجر به اسکار می شود. در بسیاری از خانم ها این عارضه در دوران بارداری اتفاق می افتد.

ترک های پوستی در لایه درم یا لایه میانی پوست اتفاقی می افتند. پارگی های به وجود آمده در این لایه به شکل خطوط با رنگ متمایز در لایه اپیدرم یا لایه بیرونی پوست خود را نشان می دهند. اگرچه این اسکارها خطرناک نیستند؛ اما افراد مبتلا به استریا طبیعتاً از دیده شدن این خطوط احساس آزردگی می کنند و به دنبال راه های رفع آنها هستند. خوشبختانه استریا با گذشت زمان رنگ خود را از دست می دهد و تدریجاً محو می شود؛ اما رفع کامل آنها تقریباً غیرممکن است. روش های درمانی در بیشتر موارد به طرز قابل توجهی ترک های سطحی پوست را کاهش می دهند؛ اما نباید فراموش کرد که آنها نمی توانند رفع کامل این خطوط را تضمین کنند.

علت استرچ مارک

عوامل متعددی سبب بروز این مورد می شوند که در ادامه به مهمترین آنها می پردازیم:

• کاهش ناگهانی وزن: وقتی فرد به طور ناگهانی وزن زیادی از دست می دهد، پوست نمی تواند سرعت جمع شدن خود را با سرعت کاهش وزن هماهنگ کند و همین مسئله سبب بروز پارگی بر روی پوست می شود.
• تمرینات ورزشی: در این تمرینات با توجه به این موضوع که عضلات رشد می کنند باعث پارگی در بافت های بدن می شوند و ترک بر روی پوست به وجود می آید.
• مصرف پمادهای کورتیزون: مصرف دراز مدت این پمادها سبب نازکی پوست می گردد و در نتیجه پوست آسیب پذیر می شود.
• افزایش ناگهانی وزن: همانطور که در مورد کاهش ناگهانی وزن اشاره کردیم، وقتی بدن مقادیر زیادی چربی به طور ناگهانی بدست می آورد و پوست نمی تواند خود را با این تغییرات هم راستا کند و ترک پوستی به وجود می آید.
• وراثت: بررسی ها نشان می دهند این مشکل می تواند ارثی باشد. به طور کلی اگر پوست دارای قابلیت انعطاف پذیری پایینی باشد مستعد پارگی است.
• بارداری: ترک پوستی یکی از رایج ترین مشکلات دوران بارداری است. یکی از دلایل این امر تغییرات هورمونی است. یکی دیگر از دلایل بروز این ترک ها رشد جنین است که سبب ایجاد کشیدگی بر روی پوست بدن می شود. زنانی که جنین دو قلو و یا چند قلو دارند، در سنین جوانی باردار شده اند و یا قبل از بارداری اضافه وزن پیدا کرده اند، بیشتر از زنان دیگر دچار این ترک خوردگی ها می شوند.
• تغییرات هورمونی: همانطور که پیشتر به این موضوع اشاره کردیم، تغییرات هورمونی یکی از دلایل اصلی ابتلا به این مشکل به حساب می روند. اگر میزان هورمون کورتیزون در بدن بالا رود، باعث می شود آب در بدن محبوس شود، همین امر سبب تضعیف بافت کلاژن می شود و در پایان باعث بروز ترک پوستی میگردد.

عوامل تشدید کننده استرچ مارک

1. عوامل موروثی و اختلالات ژنتیکی
2. شدت تغییرات هورمون
3. اضافه وزن یا چاقی بیش از اندازه
4. لاغری ناگهانی
5. استفاده از داروهای خاص برای مدت زمان طولانی مانند کورتون
6. میزان هورمون کورتیزون (هورمونی که توسط غدد فوق کلیوی ترشح شده و حالت ارتجاعی پوست را از بین میبرند.)
7. جنسیت (این عارضه بیشتر در زنان دیده میشود؛ چراکه تغییرات هورمونی در زنان بنا به دلایل مختلف مانند بارداری بیشتر دیده میشود.)

علائم استرچ مارک

قبل از شروع پدیدار شدن ترک های پوستی، پوست، نمای نازک و صورتی پیدا میکند. همچنین ممکن است احساس خارش یا حساسیت ایجاد شود.ترک ها ابتدا به صورت چروک ایجاد میشوند، پیشرفت رگه ها میتواند قرمز، بنفش، قهوه ای قرمز یا قهوه ای تیره باشد که بستگی به رنگ پوست دارد. رگه ها درنهایت محو و صاف میشوند و رنگشان به نقره ای در طول زمان تغییر میکند. ترک های پوستی ممکن است به تدریج کم رنگ تر شوند؛ اما این موضوع اغلب میتواند چند سال زمان ببرد.

استرچ مارک قرمز یا بنفش

هنگامی که پوست شما به سرعت کشیده یا منقبض می شود، باعث شکسته شدن الاستین و کلاژن پوست می شود. نقش اصلی الاستین این است که به پوست شما اجازه کشش می دهد. نقش اصلی کلاژن ایجاد ساختار، استحکام و پشتیبانی از پوست شما است. همانطور که پوست شما بهبود می یابد، علائم استرچ مارک قرمز در مناطقی که الاستین می شکند ظاهر می شود. قرمز رنگ بودن این ترک های پوستی به این دلیل است که هنوز رگ های خونی در زیر پوست این ناحیه وجود دارند. وجود این رگ های خونی منجر می شود تا ترک ها نسبت به درمان پاسخ بیشتری دهند.

استرچ مارک سفید

ترک پوستی اغلب در ابتدا به رنگ قرمز و بنفش ایجاد می شوند و به مرور زمان رنگ آنها به سفید یا نقره ای تبدیل شده و تا حدودی محو می شوند و این تفاوت رنگ آنها است که معین می کند که کدام ترک ها قدیمی تر هستند. ترک های پوستی سفید رنگ (که به آنها استریا آلبا گفته می شود) قدیمی تر هستند و درمان آنها نیز دشوارتر است.

درمان استرچ مارک

درمان های موضعی

این درمان باید به طور منظم و پیاپی و طولانی مدت انجام شود تا اثرگذار واقع شود. در درمان با کرم ها کاملاً ترک ها از بین نمی رود؛ اما تا حد زیادی از ظاهر آن کاسته می شود. پیش از استفاده از کرم و پمادها با مشورت نمایید.

لایه برداری پوست

یک راه ساده برای درمان ترک پوستی به روش پزشکی توسط تراشیدن یا لایه برداری پوست است. در این روش، سلول های مرده پوست جدا می شوند و رشد سلول های جدید رخ می دهد. لایه بردارهای شیمیایی نیز اثر مشابهی دارند و با جدا کردن لایه مرده سطح پوست رشد و ترمیم پوست جدید را سرعت می بخشند.

میکرونیدلینگ

میکرونیدلینگ ، لایه درمیش پوست را هدف قرار می دهد که لایه میانی پوست و محل ایجاد ترک پوستی است. در طی این درمان با سوزن های ریزی که در سر یک دستگاه (درمارول) متصل شده اند سطح پوست را سوراخ می کنند تا کلاژن ترشح شود. این سوزن ها میکروسکوپی هستند و موجب خونریزی نمی شوند و فقط سبب قرمزی پوست می شوند. این درمان ظاهر پوست را بهتر و ترک های پوستی را کاهش می دهد.

میکرودرمی

در این درمان لایه اپیدرم و رویی پوست هدف قرار داده می شود و در نتیجه آن پوست، کلاژن ترشح می کند و پوست سفت و کشیده می شود. در این درمان سلول های مرده از پوست جدا می شوند و پس از چند جلسه کاهش ظاهر ترک پوستی به وضوح قابل مشاهده خواهد بود. در حین این درمان ممکن است پوستتان خشک شود و به علت تراشیده شدن، پوست دچار قرمزی شود؛ اما طی ۲۴ ساعت پوست شروع به ترمیم می کند و این علائم از بین می روند.

• لیزر درمانی

لیزر درمانی یک درمان معمول برای ترک های پوستی است. در این روش لیزرها به پوست نفوذ می کند و باعث بازسازی می شوند. این روش با تحریک بافتهای اطراف ترک های پوستی سبب سرعت بهبود آنها می شوند. لیزر سبب تحریک ملانین در محل لیزر درمانی می شوند و سلول های رنگدانه در ترک پوست سبب همرنگ سازی آن با دیگر نقاط پوست می شوند.

استفاده از embedding یا نخ گذاری

در این روش با گذاشتن نخ کوچک مخصوص در بافت استریاها سبب تحریک کلاژن سازی و سبب بازسازی پوست ناحیه استریا شده و استریاها به تدریج محو می گردد.

جراحی زیبایی

اگر درمان های دیگر ناموفق باشند، می توان از جراحی زیبایی بهره گرفت. جراحی ممکن است خود سبب ایجاد ترک شود؛ اما ترک های پوستی را به طور دائم از بین می برد. به موجب این درمان، پوست کشیده تر می شود و مستحکم تر به نظر می رسد.

پیشگیری از استرچ مارک

متخصصین عقیده دارند که ژنتیک نقش مهمی را در به وجود آمدن ترک پوستی ایفا می کند. یکی از بهترین روش های موجود به منظور پیشگیری از به وجود آمدن ترک پوستی، حفظ تناسب اندام و جلوگیری از نوسانات وزن می باشد. نوشیدن آب به مقدار کافی نقش مهمی را در پیشگیری از آسیب دیدگی پوست ایفا می کند. سعی کنید رژیم غذایی سالمی داشته باشید و از غذاهای سرشار از روی از قبیل ماهی و انواع مغزها استفاده کنید و از مصرف غذاهای حاوی ویتامین آ، دی و سی مانند مرکبات، شیر و سیب زمینی شیرین غافل نشوید.

هزینه درمان استرچ مارک

تعداد جلسات و روش هایی که برای درمان استفاده می شود در تمامی افراد یکسان نیست و هزینه درمان در افراد متفاوت است.

نسخه اصلی مطلب ترک بدن یا استرچ مارک چیست و چگونه درمان میشود؟ را در سایت دکتر محسن سلیمانی بخوانید.

---