عمل های اورولوژی تا اواخر سده بیستم معمولاً به صورت جراحی باز شکمی و با ایجاد برش های طویل انجام می شد و بیمار باید روزها در بیمارستان بستری می شد و دوران نقاهت طولانی را پشت سر می گذاشت؛ اما این جراحی ها امروزه عوارض و آسیب کمتری دارد و روش های جدید مدت بستری شدن را کاهش داده است. در حال حاضر جراحی های با حداقل تهاجم به عمل های متداولی تبدیل شده است که با بهره گیری از عمل های لاپاراسکوپی هر ساله بهبود چشمگیری نیز در آنها حاصل می شود. جراحی لاپاراسکوپی برای درمان بسیاری از تومورهای کلیه و برداشتن کلیه (نفرکتومی)، برش غدد لنفاوی، برداشتن پروستات ، سرطان حالب ، بی اختیاری ادرار ، بازسازی و ترمیم دستگاه ادراری، درمان سنگ کلیه و بعضی از موارد نقص عملکرد مثانه انجام می شود. عوارض جراحی اورولوژی به نوع عمل (باز یا لاپاراسکوپی) و شدت آسیب دیدگی اندام ها بستگی دارد. جراحی اورولوژی باز تمامی عوارض احتمالی یک جراحی استاندارد و عوارض جانبی ناشی از بیهوشی را که به قلب و ریه ها فشار وارد می کند، به دنبال دارد. عفونت کردن محل جراحی از عوارض تمام عمل های جراحی باز و بسته محسوب می شود. احتمال آسیب دیدن اندام های مجاور در جراحی لاپاراسکوپی بالاتر است. برداشتن کلیه و پیوند کلیه به دلیل گستردگی جراحی عوارض بسیاری در پی دارد. خطرهای احتمالی پس از جراحی های روده بزرگ، مثانه و پروستات نیز قابل توجه است.

کاربرد لاپاراسکوپی

حال حاضر از لاپاراسکوپی برای تشخیص بسیاری از شرایط مختلف و بررسی علائم خاص مانند موارد زیر استفاده می‎شود:

• بیماری التهابی لگن (PID) که نوعی عفونت باکتریایی دستگاه تناسلی فوقانی زنان شامل رحم، لوله‎ های رحمی و تخمدان‏ ها محسوب می ‏شود.
• آندومتریوز که در آن تکه‎ های کوچکی از پوشش رحم (آندومتر) در خارج از رحم یافت می‏ شود.
• حاملگی خارج رحمی که نوعی حاملگی است که در خارج از رحم رخ می‎دهد.
• کیست تخمدان یا همان کیسه‎ای پر از مایع که در تخمدان ایجاد می‎شود.
• فیبروم که تومورهای غیر سرطانی هستند که در رحم یا اطراف آن رشد می‎کنند.
• ناباروری زنان
• بیضه نزول نکرده که یک بیماری شایع در پسران کم سن و سال است و در آن یکی از بیضه ‏ها یا هر دو بیضه وارد کیسه بیضه نشده ‎اند.
• آپاندیسیت یا تورم دردناک آپاندیس (کیسه کوچک متصل به روده بزرگ)
• بروز درد غیر قابل توضیح در لگن یا شکم

روش لاپاراسکوپی

در این متد، جراحی با ایجاد یک برش کوچک در نزدیکی ناف یا استخوان لگن شروع می شود. این برش در وهله اول به منظور پمپ کردن گاز دی اکسیدکربن به داخل حفره شکم یا لگن استفاده می شود. در جراحی لاپاراسکوپی از لوله های جراحی باریکی به نام تروکار استفاده می شود. جراح، اولین تروکار را وارد ناحیه موردنظر می کند و سپس لوله گاز را از طریق تروکار اعمال می کند تا حفره شکم یا لگن شما را با گاز باد کند. این امر، به جدا کردن دیواره شکم شما از اندام ها کمک می کند و در نتیجه تجسم اندام ها را در مانیتور ویدئویی آسان تر می کند. پزشک پس از باد کردن حفره شکم، لوله گاز را خارج کرده و این بار لاپاراسکوپ را از طریق تروکار در محل موردنظر تعبیه می کند. لاپاراسکوپ تصاویر ویدئویی زنده از محل جراحی را در مانیتور ویدئویی نمایش می دهد. این کار، باعث می شود که به راحتی بتواند سایر ابزارهای جراحی را به محل عارضه هدایت کند.

در این روش، بسته به نوع عمل، ممکن است یک یا چند برش سوراخ کلید ایجاد شده و تروکار در آن قرار گیرد. حین جراحی لاپاراسکوپی از ابزارهای بلند و باریکی استفاده می شود و این ابزار به گونه ای طراحی شده اند که به راحتی در تروکارها قرار می گیرند. حین برخی از عمل ها، ممکن است یک درن جراحی در داخل حفره شکم قرار داده شود تا مایعات اضافی بدن از طریق آن خارج شود. در این حالت، مایعات از طریق یک لوله کوچک تخلیه می شوند. برای برخی شرایط، ممکن است نیاز باشد که لوله برای مدتی پس از عمل در بدن شما باقی بماند تا به تخلیه مایعات ادامه دهد و بعد از جراحی، محل عمل دوخته شود. گازهای وارد شده به حفره بدن نیز قبل از بسته شدن برش ها، از بدن شما خارج می شود. لازم به ذکر است که تیم جراحی قبل از بیرون کشیدن لوله تنفسی و IV پایداری علائم حیاتی شما را به طور منظم چک می کنند.

اقدامات قبل از لاپاراسکوپی

• اگر داروی خاصی مصرف می کنید به پزشک اطلاع دهید و پرونده پزشکی تان را در اختیار وی قرار دهید.
• در صورتی که باردار هستید یا قصد باردار شدن را دارید حتماً با پزشک در میان بگذارید.
• قبل از انجام لاپاروسکوپی باید آزمایش های خون، ادرار و سونوگرافی انجام دهید تا با شناخت دقیق از وضعیت جسمی تان اقدام به انجام لاپاروسکوپی کنند.
• قبل از ورود به اتاق عمل ناشتا باشید. باتوجه به انواع عمل لاپاروسکوپی از بیمار خواسته می شود به مدت ۶ تا ۱۲ ساعت قبل از عمل ناشتا باشد.

مراقبت های بعد از لاپاروسکوپی

• ماندن اثرات بیهوشی بعد از عمل لاپاروسکوپی و تجربه عوارض حاصل از استفاده مواد بیهوشی کاملاً طبیعی است و به مرور و با رعایت مراقبت های توصیه شده توسط جراح لاپاروسکوپ، برطرف خواهد شد.
• استراحت کافی داشته باشید.
• از انجام فعالیت های جسمانی سنگین و نیمه سنگین پرهیز نمایید. لباس های راحتی و گشاد بپوشید تا کمتر اذیت شوید.
• برای خوردن و نوشیدن بعد از اتمام عمل از پزشک دستورات لازمه را دریافت کنید.

عوارض لاپاراسکوپی

شایعترین عارضه مربوط به لاپاراسکوپی در جراحی اورولوژی، خونریزی، عفونت و صدمه دیدن اندام های داخل شکم است. با این حال بروز این عوارض نادر است.

• تب یا لرز
• درد شکم که به مرور بدتر میشود.
• قرمزی، تورم، خونریزی یا ترشح از محل برش
• تداوم حالت تهوع یا استفراغ
• سرفه های پیاپی
• کوتاه شدن نفس ها
• عدم توانایی ادرار کردن
• سبکی سر

احتمال کمی وجود دارد که در حین لاپاروسکوپی، اندامی آسیب ببیند. خون و مایعات دیگر ممکن است در صورت سوراخ شدن عضو، نشت کند. در این موارد باید عمل جراحی دیگری برای ترمیم صدمه وارد شده، صورت بگیرد. عوارض کمتر شایع عبارتند از:

• عوارض ناشی از بیهوشی
• التهاب دیواره شکم
• تشکیل لخته خون که ممکن است به لگن، پا یا ریه برسد.

انجام لاپاراسکوپی در صورت چسبندگی خیلی بیشتر طول میکشد و خطر صدمه دیدن اندامها را بیشتر میکند.

نسخه اصلی مطلب عوارض بعد از عمل لاپاراسکوپی در بیماریهای کلیه و مجاری ادراری را در سایت دکتر امیر بهنام فر بخوانید.

---