بزرگترین دغدغه هر بانویی که دوران بارداری را طی می کند اطمینان از سلامت جنین است . با این که در حال حاضر بیشتر نوزادان در سلامت کامل به دنیا می آیند و تنها دو یا سه درصد از آنها هنگام تولد ، دچار نقص مادرزادی هستند اما انجام آزمایش ها و سونوگرافی های مخصوص بارداری ، جهت اطمینان خاطر از سلامت جنین در همه دنیا از روال مراقبت های دوران بارداری می باشد .

تست ها و آزمایشات غربالگری بارداری مجموعه ای از بررسی های سونوگرافی جنین و آزمایش خون است که در چند مرحله با هدف ارزیابی سلامت جنین از نظر ابتلا به بیماری هایی مانند سندرم داون و برخی نقائص ژنتیکی و ناهنجاری های جنینی در ماه های مختلف بارداری انجام می گیرد . اگر نتیجه این بررسی های اولیه مثبت باشد ، مادر باردار برای انجام تست های تشخیصی دقیق و مخصوص کاندید می شود.

ولی اگر نتیجه منفی باشد احتمال ابتلا به ناهنجاری به قدری کم است که نیاز به پیگیری ندارد . تست غربالگری بارداری کاملا ایمن بوده و هیچگونه خطر و ریسک آسیب به جنین و سقط همراه ندارد . مهمترین بررسی غربالگری جنین در دوران بارداری در دو مرحله انجام می شود .

مرحله اول غربالگری در سه ماهه نخست بارداری

از هفته یازدهم بارداری تفاوت های بین جنین سالم و جنین مبتلا به سندرم داون مشخص می شود و چنانچه جنین دچار اختلال باشد ، بیمار فرصت برای ختم بارداری را دارد .
آزمایش خون غربالگری مرحله اول : مقدار بتای آزاد یا HCG و پروتئین A پلاسما که در بارداری تولید می شود ، اندازه گیری می شود . هورمون HCG توسط جفت تولید می شود و اگر از حد نرمال فراتر باشد نشان دهنده برخی از مشکلات مادرزادی است و کم بودن پروتئین A در خون نیز نشانه ای برای برخی از نقص های مادرزادی است .

سونوگرافی NT

سونوگرافی NT مرحله اول بین هفته های 11 تا 13 بارداری انجام می شود .در سونوی NT ، با اندازه گیری چین پشت گردن ( فضای شفاف پشت گردن ) و استخوان بینی ریسک ناهنجاری کروموزمی و ژنتیکی بررسی می شود . ضخامت بیش از حد نرمال در این ناحیه از اولین نشانه های نقایص مادرزادی مانند سندرم داون است .

نتایج آزمایش و سونوگرافی غربالگری سه ماهه اول بارداری ، معمولا مشخص می کند مادر باردار در کدامیک از گروه های پرخطر یا کم خطر قرار دارد . چنانچه مادر بارداری در گروه پر خطر باشد ، پزشک سریعا درخواست آزمایشات تشخیصی میکند مانند آمینوسینتز یا نمونه برداری از پرزهای جفت .

سونوگرافی آنومالی

این سونوگرافی در هفته های 16 تا 20 بارداری انجام می شود و جنین از نظر ناهنجاری های جسمی مورد بررسی قرار می گیرد . در صورت نرمال بودن این دو غربالگری ، می توان از سلامت جنین مطمئن بود . در تست غربالگری سه ماهه دوم که به آن کواد مارکر نیز می گویند ، جنین از نظر ابتلا به سندرم داون ، سندرم ادوارد و نقایص لوله عصبی بررسی می شود .

غربالگری یکپارچه

نتایج ترکیبی غربالگری سه ماهه اول و دوم برای افزایش قدرت تشخیص سندرم داون را غربالگری یکپارچه می گویند . در این حالت قدرت تشخیص به بیش از 90% افزایش پیدای می کند .

غربالگری متوالی

پس از انجام غربالگری در سه ماهه اول مادران باردار به سه گروه تقسیم می شوند . گروه های ریسک بالا ، ریسک متوسط و ریسک پایین . افرادی که در گروه ریسک بالا قرار دارند برای انجام تست تشخیصی CVS5 فرستاده می شوند . اما افراد با ریسک پایین نیاز به تست غربالگری دیگری ندارد . دسته ای که در گروه دوم ، ریسک متوسط قرار می گیرند کاندید انجام غربالگری کوآد هستند.

نسخه اصلی مطلب انواع غربالگری های مهم برای جنین را در سایت دکتر محمد اعظمی بخوانید.

---