گلوکوم یا آب سیاه بیمارى است که از گذشته براى مردم شناخته شده است و وجود معادل فارسى براى ان ،نشانگر قدمت شناخت ان است. در واقع ، در گذشته این بیمارى معادل نابینایی بود و در حال حاضر هم ، على رغم درمانهاى دارویی و جراحی هاى متنوع همچنان خطر نابینایى وجود دارد . داخل چشم مایعى به نام زلالیه تولید مى شود که باعث حفظ شکل کروى کره چشم مى شود ، این مایع از قسمتى به نام جسم مژگانى تولید مى شود و از قسمتى به نام زاویه چشم خارج مى شود. حال مى توانید چشم را شبیه توپى ، فرض کنید که در حال باد شدن است . کمبود هوا یا مایع باعث مچاله شدن آن مى شود .

باد شدن زیاد توپ ، باعث افزایش فشار داخل آن و سفت شدن آن مى شود و با ادامه اینکار دیواره ها در اثر فشار نازک شده وحتى توپ مى ترکد. در مورد چشم هم ، مورد مشابهى رخ مى دهد . در آب سیاه ، مایع همچنان تولید مى شود ولى خروج ان از چشم مختل مى شود . در نتیجه فشار داخل چشم بالا مى رود و چشم سفت مى شود. ادامه این فشار به مرور باعث اختلال خونرسانى به عصب چشم شده و سلولهاى عصب بینایی به مرور از بین مى روند و در نهایت با مرگ عصب، فرد نابینا خواهد شد.

علل آب سیاه :

علل متعددى مى تواند منجر به آب سیاه شود ولى اغلب اوقات هیچ علتى یافت نمى شود و بیمارى، اولیه است یعنى خودبخود فشار چشم بالا رفته است .

انواع گلوکوم و علائم :

گاها آب سیاه به صورت حاد رخ مى دهد که با قرمزى چشم ، درد خیلى شدید و تارى دید ناگهانى همراه است . این نوع آب سیاه نادر است و معمولا اولیه نیست و علت مشخصى براى آن یافت مى شود. اغلب اوقات ،آب سیاه هیچ علامتى ندارد و صرفا در مراحل انتهایى بیمارى به علت کاهش دید مشخص مى شود که دیگر برگشت پذیر هم نیست . در واقع بیمارى صرفا با معاینه سالیانه چشم پزشک و شک بالینى قوى قابل تشخیص است . بنابراین به خاطر بسپاریم که آب سیاه بیمارى خاموش و تا مراحل انتهایى ، بدون علامت است. بیمارى آب سیاه مى تواند به دلیل اختلالات ساختارى زاویه چشم، مادرزادى باشد ولى اغلب اوقات این بیمارى اکتسابى است و با افزایش سن، خطر آن بیشتر مى شود . بهتر است افراد از چهل سالگى جهت رد این بیمارى مورد معاینه قرار بگیرند.

تشخیص :

در هر نوبت باید فشار چشم چک شود . گاها لازم است از سر عصب تصویربردارى شود و ضخامت لایه عصبى باقیمانده ، چک شود . میدان بینایی بیمار باید چک شود زیرا اول میدان دید بیمار مختل مى شود و سپس دید مرکزى در مراحل انتهابی از بین مى رود . کاملا احتمال دارد که بیمار متوجه از دست رفتن میدان دید خود نشود . در واقع دید بیمار آرام آرام به دید تونلى تغییر مى کند و کناره ها را نمى بیند.

درمان :

در مجموع درمان بیمارى سخت است و قدم اول پایین آوردن فشار چشم است. داروهاى مختلفى وجود دارند که برخى از آنها باعث کاهش تولید زلالیه و برخى ، کمک به خروج آن مى کنند . گاها بیش از یک دارو نیاز است و اغلب داروها به صوت قطره مى باشند. در صورتى که با قطره ، فشار چشم کنترل شود اقدام بیشترى مورد نیاز نیست ولى در صورت عدم کنترل فشار یا وجود آسیب شدید عصب چشم، ممکن است نیاز به جراحى وجود داشته باشد. تکنیکهاى مختلفى جهت جراحى وجود دارد که اغلب باعث افزایش خروج زلالیه از چشم مى شوند. اعمال جراحى در همه موارد موفق نیستند و گاها عارضه دار مى شوند. این جراحی ها باعث برگشت دید از دست رفته نمى شوند و صرفا جلوى پیشرفت بیشتر بیمارى را مى گیرند.

نتیجه گیرى :

آب سیاه بیمارى پیشرونده اى است که در صورت عدم تشخیص ، باعث نابینایی غیر قابل برگشت مى شود و با توجه به اینکه این بیمارى فاقد هرگونه علامتى است ، تشخیص صرفا با معاینه سالیانه توسط پزشک صورت مى گیرد.

نسخه اصلی مطلب همه چیز درباره آب سیاه چشم را در سایت دکتر بهرام اشراقی بخوانید.

---