روشهای نو در درمان دیسک بیرون زده ستون فقرات ( دیسکوژل )

دکتر سید سلمان فاطمی [ متخصص داخلی مغز و اعصاب ]آدرس وب سایت : www.dr-salmanfatemi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، روبروی داروخانه سپاهان ، مجتمع اطبا ، طبقه اول تلفن مطب : 32223328 - 031

در 90 % دیسکها نیازی به درمان جراحی نیست و مصرف مسکن و ورزش و فیزیوتراپی به تنهایی کافی است

. در مراحل پیشرفته تری که با هیچ یک از اقدامات قبلی بهبود نیابند و یا با عوارضی مثل مشکلات ادراری مدفوعی، ضعف حرکتی و برخی از علائم خطر دیگر همراهند، نیازمند مداخله جراحی باز خواهند بود. در عمل جراحی، بسته به روش مورد نظر پزشک، قطعه پاره شده و یا کل دیسک به طور کامل تخلیه می شود و در صورت صلاحدید جراح مربوطه ممکن است به جای آن دیسک مصنوعی به صورت پروتز قرار داده شود.

جدیدا دیسکوژل به عنوان انقلابی نوین در درمان غیرجراحی دیسک های ستون فقرات استفاده می شود .

عامل اصلی در این روش درمانی، الکل اتیلیک است که نخستین بار در سال ١٩٧٥ از آن به عنوان ماده ای بسیار مؤثر و مفید در درمان کم تهاجمی دیسک های بیرون زده استفاده شد. این تزریق با نتایج عالی و درصد بالایی از موفقیت همراه بود، اما ایرادهای اساسی هم به آن وارد شد از جمله اینکه چون تزریق درد زیادی داشت بیمار باید بیهوش می شد و از طرفی چون الکل در روش های تصویربرداری قابل رویت نبود به علت نشت می توانست موجب دردهای انتشاری بعد از تزریق شود و مهم تر از آن اینکه در ناحیه گردن و پشت هم قابل استفاده نبود.

پروفسور ژاک ترون فرانسوی، استاد Interventional Radiology و مبتکر دیسکوژل تلاش کرد با ایجاد تغییراتی، ضمن استفاده از مزایای الکل، معایب و نواقص آن را برطرف کرده و به کیمیایی به نام دیسکوژل دست یافت. در همین راستا تغییراتی در آن به وجود آورد و اتیل سلولز را به آن اضافه کرد. این ماده هیچ واکنش نامطلوب با عناصر بدن نداده، حساسیت و عارضه ای ندارد. در واقع خاصیت اتیل سلولز آن است که وقتی با آب میان بافتی تماس پیدا می کند تبدیل به حالتی شبیه پنبه شده و مشکل نشت الکل را برطرف می کند و علاوه بر اینکه مسیر پارگی های دیسک را می بندد و جلوی انتشار واسطه های مولد درد را گرفته و اثر الکل را هم ماندگارتر می کند. وی همچنین از فلز تنگستن با مقدار بسیار کم برای دیده شدن در حین و بعد از تزریق الکل استفاده کرد که قابلیت انجام MRI دارد. در واقع این دانشمند بزرگ محلولی درست کرد که وقتی وارد بدن می شود تبدیل به ماده پنبه ای با خواص فلزی شده که به صورت یک ایمپلنت ماندگار عمل می کند.

در روش درمانی دیسکوژل مطلقا نیاز به بیهوشی نیست و از بی حسی های موضعی استفاده می شود. تنها ماده ضد درد که جهت بی حسی موضعی استفاده می شود ٥ تا ١٠ سی سی لیدوکایین است. حتی اگر دیسکوژل به کانال نخاعی وارد شود هیچ عارضه و دردی ندارد. دیسکوژل پس از ورود به داخل دیسک آسیب دیده راه خود را پیدا می کند و به صورت خارق العاده ای در تمام نواحی آسیب دیده آن منتشر می شود. کل زمان عمل با توجه به تعداد دیسک ها از نیم ساعت تا حدود یک ساعت است و مهم تر از همه اینکه حالا در ناحیه گردن نیز قابل استفاده است. در واقع دیسکوژل فشار داخل دیسک را کم می کند و نه تنها هیچ کاهشی در ارتفاع دیسک تخریب شده ایجاد نمی کند بلکه ماده ای هم به آن اضافه می کند اما با این وجود با کاهش فشار داخل دیسک، موجب بهبودی علائم و حتی در بسیاری از موارد با گذشت زمان باعث بازگشت دیسک بیرون زده به محل اصلی خود می گردد.

طبق آمار غیررسمی تا کنون بیش از یکصد بیمار از این طریق معالجه شده اند .در مقایسه این روش با عمل جراحی دیسکوژل را نمی توان در رده سایر روشهای کم تهاجمی دیگر دانست چرا که حد اقل یک سروگردن بالاتر از همه آن ها قرار دارد و از نظر کاهش هزینه های مالی، روحی، جسمی و استرس و نگرانی هایی که بیمار با آن دست به گریبان است هیچ نوع روش درمانی دیگری نمی تواند جایگاه آن را داشته باشد .